در متن حاضر، راهکارهایی کاربردی و مهم برای حفظ امنیت کاربران هنگام خرید اینترنتی و همچنین حفظ اطلاعات شخصی آنها در فضای مجازی ارائه شده است.
اینترنت یک فضای عمومی است، گول نخورید!:
در نگاه اول به نظر می‌رسد یک کاربر اینترنت فضاهای شخصی بسیاری در اختیار دارد که می‌تواند مشخصات حقیقی خود و اطلاعات و تصاویر خصوصی خود را منتشر و مدیریت کند، اما واقعیت اینجاست که در دنیای سایبر تقریبا هیچ محتوای محرمانه و خصوصی وجود ندارد، بلکه تنها از چشم بعضی کاربران پنهان می‌ماند. صاحبان سرور، ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت، مدیران وب‌سایت‌ها و در برخی موارد سازمان‌های جاسوسی و امنیتی در دنیا جزو کسانی هستند که اگر اراده کنند می‌توانند به خصوصی‌ترین اطلاعاتی که شما بر روی اینترنت بارگذاری کرده‌اید دسترسی داشته باشند، اما خیلی از اوقات کاربر با توهم امنیت در فضای اینترنت خود اقدام به انتشار اطلاعات شخصی و خصوصی می‌کند بدون آنکه متوجه باشد این اطلاعات می‌تواند مورد سوء‌استفاده اشخاص مریض و فاسد قرار بگیرد و خدای ناکرده منجر به اخاذی، سرقت اطلاعات، کلاهبرداری و.... شود. در همین راستا رعایت نکات زیر ضروری است:
- انتشار مشخصات حقیقی خود را مدیریت کنید: نام خانوادگی، نشانی محل سکونت، نام مدرسه، محل کار و هر شماره تلفنی محرمانه است.
- از سرویس‌های رایانامه مطمئن و باز ترجیحا ایرانی استفاده کنید. ایرانی بودن از این لحاظ مورد تاکید قرار می‌گیرد که در صورت مشکل می‌توانید با تماس با شرکت خدمات‌دهنده و یا مراجع قانونی پیگیر مشکل باشید، در حالی که برای سرویس‌های خارجی چنین امکانی تقریبا وجود ندارد. به علاوه احتمال مورد جاسوسی قرار گرفتن سرویس‌های داخلی بسیار پایین‌تر از سرویس‌های خارجی است.
- کلمه عبور خود را به اشتراک نگذارید!
- از برنامه‌های ضد ویروس معتبر دارای کرک نشده(لایسنس) که امکانات جانبی از قبیل دیواره آتشین و ضد هرزنامه و.... دارند استفاده کرده و همیشه آن را به‌روز کنید.
- تنظیمات امنیتی مودم ADSL یا وایمکس خود را بطور دقیق یاد گرفته و آن را انجام داده و از تنظیمات پیش‌فرض استفاده نکنید و محدودیت‌های دسترسی را اعمال کنید.
- زمانی که نیاز به ارسال صوت و تصویر ندارید میکروفون و دوربین رایانه خود را جدا کرده و روی دوربین لپ‌تاپ خود یک پوشش بچسبانید.
- برای بارگذاری تصاویر و فیلم‌های شخصی از سایت‌های معتبر و ترجیحا ایرانی استفاده کنید و مراقب باشید اطلاعات پس از بارگذاری قابلیت دسترسی عمومی نداشته باشد.
- برای صفحات شخصی و رایانامه خود رمز عبور قوی بسازید. برای ساختن رمز عبوری که شکستن آن سخت باشد، از حداقل هشت کاراکتر که ترکیبی از حروف، اعداد و سمبل‌هاست، استفاده کنید. رمز عبور باید به صورت دوره‌ای تعویض شود تا احتمال به خطر افتادن رمز عبور در طول زمان کاهش یابد.
تکنیک‌های ساخت رمز عبورهای قوی عبارتند از:
- استفاده از شماره شاسی خودرو: "GR8wayy2B"
- استفاده از چند کلمه کوچک به همراه علائم نگارشی: "boop$car،betty"
- قرار دادن علائم نگارشی در وسط کلمه: "Roos^velt"
- استفاده از یک روش غیر معمول قراردادی در یک کلمه: "ppcrnbII"
- استفاده از حرف اول هر کلمه در یک عبارت به همراه یک عدد تصادفی:
"hard to crack this password:htc5tp"
- از دانلود و اجرای برنامه‌های مشکوک که در قالب پیوست ایمیل یا تبلیغات و لینک‌های سایت‌ها ارائه شده‌اند به شدت پرهیز کنید. در برخی از سایت‌ها در کنار لینک اصلی برای دانلود نرم افزار، بنرهای تبلیغاتی با عنوان Download وجود دارند که کاربر را به صفحاتی هدایت می‌کنندکه اغلب یک فایل تقلبی حاوی بدافزار را برای دانلود در اختیار می‌گذارند. سعی کنید برای دانلود برنامه‌ها به سایت رسمی سازندگان آنها مراجعه کنید.
- از فیلترشکن استفاده نکنید. با توجه به اینکه بیشتر فیلترشکن‌های موجود بر اساس فناوری متن‌باز تولید می‌شود، هر فردی با کمی تسلط به زبان برنامه‌نویسی می‌تواند به راحتی یک فیلترشکن را تولید و پخش کند. از این رو هر فیلترشکنی که به شما اجازه عبور از فیلترها را می‌دهد نمی‌تواند امن باشد، زیرا صاحب فیلترشکن می‌تواند به سوابق تمامی فعالیت‌های شما دسترسی پیدا کرده و از آن سوء‌استفاده کند. همچنین بسیاری از فیلترشکن‌ها خود حاوی ویروس‌هایی هستند که می‌توانند اطلاعات شما را سرقت کنند.
در دنیای "تجارت الکترونیک" مراقب جیب خود باشید:
یکی از کارکردهای مهم اینترنت رونق بازار کسب و کار در فضای مجازی است. بازارهای جدید ایجاد شده در فضای مجازی به شما کمک می‌کنند تا بتوانید در زمان کوتاه و بدون نیاز به مراجعه حضوری به مغازه‌ها، اجناس را ببینید، قیمت و کیفیت را بسنجید، چانه بزنید و سپس معامله کنید. اما مهم‌ترین مشکلی که در این حوزه بروز کرده است کلاهبرداری الکترونیک است که سالانه باعث متضرر شدن بسیاری از کاربران وب می‌شود. برای نیفتادن به دام شیادان اینترنتی لازم است به نکات زیر توجه کنید:
- فریب‌های اینترنتی معمولا از یک الگوی مشابه پیروی می‌کنند که تماس اولیه از طریق ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود و ابتدا از قربانیان خواسته می‌شود از طریق ایمیل، تلفن، فاکس و.... به این تماس پاسخ دهند و بعد از اینکه در اولین گام طعمه به دام شکارچیان افتاد، آنان سعی می‌کنند اعتماد قربانی را جلب کرده و در انتها به بهانه‌ای از او درخواست پول می‌کنند. پس همیشه هنگام روبه‌رو شدن با موضوعاتی از این قبیل شباهت الگوهای کلاهبرداری اینترنتی را مد نظر قرار داده تا به دام ترفندهای آنها نیفتید.
- در صورتی که متوجه سوء‌استفاده از حساب اینترنتی خود شدید بعد از مراجعه به دادسرای محل سکونت خود و انجام روال اداری به پلیس فتای استان مراجعه کنید.
- اطلاعات خود و اطرافیانتان را درباره بازاریابی زنجیره‌ای (یا همان network marketing) کامل کنید. بسیاری از این تجارت‌های زنجیره‌ای علاوه بر اینکه از لحاظ شرعی و قانونی مشکل دارند موجب کلاهبرداری‌های گسترده اینترنتی نیز می‌شوند. ظاهر بسیاری از این بازاریابی‌ها فریبنده است و با تبلیغات گسترده و سود اولیه مشتریان زیادی جلب می‌کنند. در صورت مشاهده مورد مشکوک ضمن تماس با پلیس 110 از راهنمایی پلیس فتا بهره‌مند شوید.
- در صورتی که خودتان به هر دلیلی نتوانستید عملیات بانکی مورد نظرتان را انجام دهید و نیاز به کمک دیگران داشتید، کارت و رمز کارت خود را در اختیار افراد ذیصلاح و مطمئن قرار دهید و بعد از دریافت کارت خود سریعا حساب خود را چک کرده و اقدام به تعویض رمز خود کنید.
- هرگز به ایمیل‌هایی با عناوین شرکت در قرعه کشی، برنده شدن در مزایده یا مسابقه، خرید اقلام کمیاب، انواع کمک‌های مالی، مشارکت در سودهای معاملاتی مختلف و.... اطمینان نکرده و هیچ مبلغی را به حساب اشخاص خارج از کشور واریز نکنید.
- برای انجام انواع عملیات‌های بانکی اعم از پرداخت قبوض، پرداخت شهریه دانشگاه، انتقال وجه به حساب‌های دیگر، انواع خریدهای اینترنتی و.... حتی‌المقدور از کافی‌نت استفاده نکنید و در صورتی که به اجبار از کافی‌نت برای عملیات بانکی استفاده کردید بلافاصله بعد از انجام عملیات فوق با مراجعه به دستگاه‌های خودپرداز، در بانک خود اقدام به تعویض رمز دوم کارت کنید.
- برای عملیات بانکداری الکترونیک تنها از طریق صفحات رسمی بانک‌ها و موسسات مالی اقدام کنید. مشخصات کامل این موسسات در سایت بانک مرکزی به آدرس http:www.cbi.ir/simplelist/1541.asp وجود دارد. در صورتی که می‌خواستید از سایتی خرید اینترنتی کنید حتما به وجود نماد اعتماد الکترونیک در آن سایت دقت کنید. برای اطمینان می‌توانید به سایت /http://www.enamad.ir مراجعه کنید.
- برای پرداخت‌ها و خریدهای اینترنتی تنها شماره روی کارت، رمز دوم، تاریخ انقضای کارت و شماره 3 یا 4 رقمی پشت کارت(cvv2) کافی است، پس در صورت افشای رمز دوم کارت خود سریعا با مراجعه به نزدیک‌ترین عابر بانک مربوطه اقدام به تعویض رمز دوم خود کنید.
- از ارائه اطلاعات کارت بانکی خود حتی به افراد نزدیک خودداری کنید و هرگز به هویت‌های مجازی اعتماد نکنید، زیرا این امکان وجود دارد که کاربران با هویت دروغین خود را به شما معرفی کرده باشند.