اگر بیتکوین را می‌شناسید، احتمالا واژه بلاکچین به گوشتان خورده است. بلاکچین یک سیستم ثبت اطلاعات است و تفاوت آن با دیگر سیستم‌ها این است که اطلاعات ذخیره شده بر روی بلاکچین، بین همه‌ی اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود.
به گزارش گرداب، در واقع بلاکچین بستری است که از طریق رمزنگاری، امکان هک، دستکاری و حذف اطلاعات ثبت شده را غیر ممکن می‌سازد. در این مقاله به تشریح بلاکچین و کاربرد‌های آن خواهیم پرداخت.
مفهوم بلاکچین
بلاکچین از دو واژه‌ی block به معنای بلوک و chain به معنای زنجیر تشکیل شده است. وقتی می‌گوییم زنجیره بلوک‌ها در واقع اشاره ما به اطلاعات دیجیتالی است که در یک پایگاه داده (data base) ذخیره می‌شود. در هر بلوک هر اطلاعاتی را می‌توان ثبت کرد؛ از جرم و جنایت‌های یک فرد تا جزئیات تراکنش‌های یک شبکه مالی. این اطلاعات در این بلاک‌ها ثبت می‌شوند و بلاک‌ها به صورت زنجیره‌ای به یکدیگر متصل می‌شوند.
هر کدام از این بلاک‌ها چیزی به نام هش (Hash) دارند. یک هش رشته‌ای متنی است که از یک تابع ریاضی تولید شده و کاربرد آن جلوگیری از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت شده در شبکه بلاکچین است. کوچک‌ترین تغییر در اطلاعات یک بلاک، هش آن را به طور کلی تغییر می‌دهد و بلاکچین را غیرمعتبر می‌سازد.
کاربرد‌های بلاکچین در حوزه‌های مختلف
بانکداری و پرداخت:
اصلی‌ترین تاثیر بلاکچین در حوزه مالی و فعالیت‌های بانکی است. می‌توان گفت تحولی که اینترنت در رسانه‌ها ایجاد کرد را بلاکچین در بانک‌ها و موسسات مالی به وجود آورد. بلاکچین نقطه عطفی است از حرکت بانکداری سنتی به سمت بانکداری کاملا پیشرفته. افتتاح حساب بانکی در دور افتاده‌ترین نقاط جهان توسط بلاکچین به آسانی انجام می‌شود. همچنین استفاده از بلاکچین در حوزه بانکداری، شفافیت‌های مالی را بسیار بیشتر کرده و هزینه‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند. آنچه روشن است این است که در آینده شعبه‌های بانکی به شکلی که الان شاهد آن هستیم وجود خارجی نخواهند داشت!
آموزش:
دانشگاه‌ها، مدارس و موسسات آموزشی می‌توانند از بلاکچین برای ذخیره‌سازی داده‌های مربوط به آزمون‌های ارزیابی، ثبت و ارائه مدارک و گواهی تحصیلی، تأیید انتقال دانشجویان و همچنین تبادل دانش و تکنولوژی استفاده کنند.
ثبت املاک:
بلاکچین موجب افزایش کارایی در ثبت هر نوع اطلاعاتی می‌شود و درعین‌حال اطلاعات ثبت شده کاملا شفاف بوده و در معرض دید همگان است. از آنجا که ثبت املاک جزو آن دسته از مواردی است که احتمال کلاهبرداری در آن بالاست و همچنین فرآیند آن بسیار پرهزینه است، می‌توان از این فناوری برای بهبود عملکرد در این حوزه استفاده کرد. تا به امروز کشور‌هایی نظیر روسیه، هندوراس، گرجستان و سوئد به استفاده از بلاکچین برای ثبت املاک روی آورده‌اند.
مدیریت زنجیره تامین:
امروزه کسب و کار‌هایی ایجاد شده‌اند که در حوزه زنجیره تامین فعالیت می‌کنند. برای مدیریت زنجیره تامین، فناوری بلاکچین مزیت‌هایی همچون قابلیت ردیابی کردن و به‌صرفه بودن را داراست. بلاکچین می‌تواند برای دنبال‌کردن مسیر حرکت کالاها، مبدا و مقصد آن‌ها، تعداد و … به کار برود و در نتیجه سطح جدیدی از شفافیت را با خود به ارمغان بیاورد.
ارزهای دیجیتال:
رشد ناگهانی ارزهای دیجیتال و بازار آن بی‌دلیل نیست. این ارز‌ها که در بستر بلاکچین ایجاد می‌شوند، امکان انتقال سریع، امن و ارزان مبالغ را در سراسر جهان فراهم می‌آورند. درحالی‌که سرویس‌های مالی مختلفی مانند PayPal وجود دارند که تراکنش‌های بین‌المللی را انجام می‌دهند، اما با این وجود امروزه استقبال زیادی از آن‌ها نمی‌شود، چون کارمزد هر تراکنش در آن‌ها بالاست. دیگر روش‌های پرداخت نیز معمولا محدودیت‌های خاصی دارند، محدودیت‌هایی از قبیل محدودیت‌های مکانی و حداقل مقدار مبلغ انتقالی. به همین دلیل است که اشخاص حقیقی و حتی کسب و کار‌های مختلف تمایل زیادی به استفاده از ارزهای دیجیتال برای انجام معاملات خود دارند.
حسابداری:
در واقع ماهیت بلاکچین الهام گرفته شده از علم حسابداری است و یکی از بهترین کاربرد‌های بلاکچین هم در همین حوزه است. تراکنش‌های ثبت‌شده از طریق بلاکچین عملا خطا‌های انسانی را حذف و اطلاعات را از دستکاری احتمالی مصون می‌دارد.
پزشکی:
در حوزه پزشکی که بعضاً سوابق بیماران دستکاری می‌شود، پزشکان و مدیران بیمارستان‌ها از طریق این فناوری می‌توانند پرونده‌های سوابق بیماران را با امنیت بالا ذخیره کنند و در صورت لزوم آن را در اختیار دیگر بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و حتی مراجع قضایی قرار دهند. این کار علاوه بر افزایش امنیت ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها، باعث کاهش خطرات و هزینه‌های مدیریت داده‌ها نیز می‌شود.
آیا فناوری بلاکچین معایبی هم دارد؟
هر شخصی در هر جای دنیا که به اینترنت دسترسی داشته باشد، می‌تواند از آن برای انجام تراکنش‌های خود استفاده کند. با این وجود پژوهش‌های صورت گرفته بیانگر آن است که در دهه آینده استفاده از این فناوری افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. استفاده بانک‌ها، موسسات مالی، شرکت‌های بیمه و شرکت‌های فناوری از تکنولوژی بلاکچین به عنوان ابزاری برای کاهش هزینه‌ها، کاهش خطا‌های سیستمی و افزایش کیفیت ارائه خدمات خود، دلیلی بر این مدعاست.
قطعا هیچ تکنولوژی‌ای بدون عیب نیست. این فناوری نیز مانند دیگر فناوری‌ها با چالش‌های مهمی روبروست. چالش‌های اصلی فناوری بلاکچین بیشتر سیاسی و نظارتی است. از آنجایی که پایگاه‌های داده مبتنی بر فناوری بلاکچین، برخلاف پایگاه‌های داده مرسوم، متمرکز نیستند و بلوک‌های اطلاعاتی درهم‌آمیختگی شدیدی دارند، امکان مدیریت و نظارت آن‌ها از سوی یک نهاد یا سازمان کار دشوار و حتی در برخی موارد، غیرممکن است.
همچنین از طرف دیگر، هزینه زیادی برای طراحی نرم‌افزار‌های مناسب و برنامه نویسی مرتبط با این فناوری نیاز است و نظام مالی و زیرساخت‌های هر کشور برای استفاده از این فناوری باید به طور کلی دچار تحول و دگرگونی شود. اگرچه بلاکچین می‌تواند در هزینه کاربران صرفه‌جویی کند، اما این فناوری تا رایگان شدن راه زیادی را در پیش دارد.
افراد مشهور درباره‌ی فناوری بلاکچین چه می‌گویند؟
ویتالیک بوترین (سازنده ارز دیجیتال اتریوم): درحالی‌که اکثر فناوری‌ها می‌خواهند تا کار‌های کم اهمیت‌تر را اتوماتیک کنند، بلاکچین درصدد اتوماتیک کردن کار‌های اصلی و مرکزی است و درخواست کننده و ارائه دهنده را بدون هیچ واسطه‌ای به هم متصل می‌کند.
لری آلیسون (یکی از بنیان‌گذاران اوراکل): شرکت‌ها بیش از پیش، در بخش‌هایی به جز امور مالی، در حال استفاده از فناوری بلاکچین هستند تا از آن به عنوان جایگزینی برای شیوه‌های قدیمی احراز هویت در قانون، املاک و حمل و نقل استفاده کنند.
باب گریفلد (مدیر عامل نزدک): در حال حاضر خرید و تراکنش سهام با تأخیر ۳ روزه انجام می‌شود، اما در بلاکچین و با کمک قرارداد هوشمند پرداخت‌ها آنی صورت می‌گیرد. بلاکچین ما را به دنیای معامله دو طرفه برمی‌گرداند.
بلاکچین؛ راه‌حلی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا
یقینا همه‌گیر شدن استفاده از دلار آمریکا در بازار‌های جهانی مهم‌ترین دلیل سلطه آمریکا بر دیگر کشورهاست. اما حال به نظر می‌رسد رقبای آمریکا برای رهایی از این سلطه و تحریم‌های ظالمانه راهی هوشمندانه یافته‌اند؛ استفاده از بلاکچین و ارزهای رمزنگاری شده.
ونزوئلا یکی از این کشور‌هایی است که سعی دارد در این حوزه از تئوری به عمل برسد. حدودا ۲ سال پیش دولت ونزوئلا به رهبری نیکلاس مادورو، ارز رمزنگاری شده دولتی خود را با نام پترو منتشر کرد، اما این طرح که حرکتی آشکار برای دور زدن تحریم‌های آمریکا بود، آنچنان پر و بال نگرفت و دولت ونزوئلا به رمزارزی که قبلا امتحان خود را پس داده بود، روی آورد؛ بیتکوین.
سران ونزوئلا به همراه رهبران چند کشور دیگر به این نتیجه رسیده‌اند که تکنولوژی بلاکچین می‌تواند منجر به ایجاد یک سیستم مالی جدید شود که خارج از کنترل آمریکا عمل می‌کند و این موضوع باعث نگرانی شدید مقامات آمریکایی شده است.
طبق گزارش نیویورک تایمز، بانک مرکزی ایران با جدیت در حال بررسی راه‌هایی است که با به وجود آوردن یک ارز رمزنگاری‌شده دولتی بتواند تحریم‌ها را دور بزند. بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا در گزارش خود ابراز نگرانی کرده بود که بانک مرکزی ایران با انگیزه بالایی به دنبال توسعه یک سیستم پرداخت بین‌المللی بانک به بانک بر پایه بلاکچین است تا بتواند سیستم SWIFT را دور بزند. در این گزارش از روسیه به عنوان متحد سرسخت ایران در مقاومت بلاکچینی یاد شده بود.
سال ۹۶ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از پیاده‌سازی آزمایشی اولین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تایید خبر داد که پس از اعلام این خبر، پیشرفت آنچنانی در توسعه این رمز ارز اعلام نشد. بخشی از این عدم پیشرفت به دلیل سیاست‌های نامشخص بانک مرکزی در آن زمان بود که به تازگی، بانک مرکزی از به رسمیت شناختن رمزارزها در نظام مالی کشور خبر داد. بنیاد ققنوس نیز با راه‌اندازی پلتفرم مبتنی بر فناوری بلاکچین و توسعه رمز ارز خود، قصد دارد تا معاملات مالی داخلی را به سمت ارزهای دیجیتال سوق دهد. یکی از اهداف اعلام شده بنیاد ققنوس انجام گرفتن ۱۰ درصد حجم معاملات (GDP تولید ناخالص داخلی) کشور از طریق این پلتفرم تا چند سال آینده است.
__________________________________
منابع
https://www.investopedia.com/terms/b/blockchain.asp
https://www.computerworld.com/article/3191077/what-is-blockchain-the-complete-guide.html
https://blockgeeks.com/guides/blockchain-applications/
https://builtin.com/blockchain/blockchain-applications
https://www.computerworld.com/article/3191077/what-is-blockchain-the-complete-guide.html
https://101blockchains.com/disadvantages-of-blockchain/
https://www.redbytes.in/advantages-and-disadvantages-of-blockchain-technology/
https://siliconangle.com/2019/09/29/venezuela-looking-using-cryptocurrency-bypass-financial-sanctions/
https://www.fdd.org/wp-content/uploads/2019/07/fdd-report-crypto-rogues.pdf
https://www.legalexecutiveinstitute.com/blockchain-global-sanctions/
https://www.isna.ir/news/96120200751/
https://www.isna.ir/news/99120604060/
https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3653289
