یکی از مسائلی که کشور ما پس از برنامه‌ریزی‌های زیاد در دوره‌های مختلف هنوز با آن دست به گریبان است، مساله خام‌فروشی منابع به ویژه منابع نفتی است؛ موضوعی که با بهره‌مندی از ظرفیت بالای دانشی فناوران ایرانی و مدیریت هدفمند می‌توان همچون سیاست تولید بارِ اول تجهیزات تحریمی، در حل آن نیز موفق بود.
به گزارش گرداب، با گذشت بیش از یک سال از شروع به کار دولت سیزدهم، بیشترین اقدامات در زمینه خنثی سازی تحریم‌های حوزه نفت و گاز کشور صورت گرفته است. مهمترین بخشی که باید به سمت خنثی کردن تحریم فروش اقلام راهبردی برود، همین صنعت نفت و گاز است که مسئولیت تولید انرژی و کالاهای مختلف شیمیایی را بر عهده دارد. زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز بزرگترین بخش اقتصادی کشور به شمار می رود و به همین دلیل دانش بنیان شدن این صنعت و تلاش در راستای بی اثرسازی تحریم ها در این صنعت اهمیت بالایی دارد.
اخیراً تفاهم نامه همکاری مشترک وزارت نفت و معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در زمینه تولید بار اول و بومی سازی تجهیزات و فناوری های راهبردی و گلوگاهی صنعت نفت منعقد شد. مواردی از قبیل بومی سازی و تولید بار اول تجهیزات گلوگاهی مورد نیاز صنعت نفت، کاهش ارزبری و وابستگی این صنعت با هدف توسعه اقتصاد دانش بنیان در راستای تولید اقلام مورد نیاز، ارتقای تاب آوری ملی و رقابت پذیری بین المللی در تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت از اهداف انعقاد این تفاهم نامه است. این چنین تلاش هایی نشان دهنده عزم راسخ وزارت نفت در راستای دانش بنیان شدن و استفاده حداکثری از توان داخلی متخصصان برای توسعه صنایع نفت و گاز کشور دارد.
مهراد عباد، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در خصوص لزوم دانش بنیان شدن این صنایع می گوید: بخش تحقیق و توسعه شرکت های فعال در این زمینه، هزینه های بالایی در این بخش صرف می کنند. در کشور ما نیز دستیابی به فناوری های نوین در صنایع مختلف از جمله صنعت نفت و گاز یک ضرورت است؛ از این رو، باید روی مسائل مختلف از جمله افزایش بهره‌وری و راندمان چاه های نفت و گاز، گرفتن مشتقات با خلوص های بالاتر و دوری از خام فروشی بیش از پیش متمرکز شویم. همچنین در این زمینه کارهای ناتمام زیادی داریم که باید به سرانجام برسانیم.
وی در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: در زمینه های مختلف صنعت نفت و گاز به شرکت های خارجی وابسته بودیم و بعد از دور جدید تحریم ها که دسترسی ما به خدمات آن ها و اقلام راهبردی محدود شد، شرکت های دانش بنیان داخلی در بخش های مختلف فعال شدند و در بسیاری از حوزه ها پیشرفت های خوبی داشته ایم. البته در زمینه شرکت های دانش بنیان نیز نباید خلط مبحث شود؛ در این خصوص شرکت هایی مدنظر هستند که کمک می کنند فناوری های نوین در کشور گسترش یابد.
عباد افزود: هماهنگی بین شرکت های دانش بنیان و نیازهای صنعت مورد نیاز است. شرکت ها به صورت خودجوش به شناسایی نیازهای بازار می پردازند و آن ها را رفع می کنند. لازم است هدایت کلی در این زمینه وجود داشته باشد و شرکت های دانش بنیان و دارای فناوری را به سمت تولید محصولاتی که کشور نیاز مبرم تری به آن ها دارد، سوق دهیم.
وی در ارتباط با دستاوردهای اخیر دانش بنیانی کشور در زمینه تولید «کک اسفنجی با ارزش حرارتی بالاتر از نفت کوره و مازوت» و تولید «تاپ درایوهای با تکنولوژی بالا» گفت: پژوهشگاه های مختلف در کشور از جمله پژوهشگاه صنعت نفت طرح های خوبی دارند و ظرفیت بالایی برای پیشرفت و توسعه این صنایع در کشور وجود دارد. به طور کلی ایرانی ها طی سال های اخیر بیکار ننشسته اند و توانسته ایم با استفاده از توان داخلی خود به پیشرفت های خوبی در صنایع نفت و گاز کشور دست پیدا کنیم.
این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: در حوزه تجهیزات پالایشگاهی پیشرفت های خوبی داشته ایم و به واسطه همین پیشرفت ها توانستیم به تکمیل ظرفیت پالایشگاه های فراسرزمینی بپردازیم. به طور کلی، در زمینه تجهیزات عملکرد خوبی داشته ایم که نشان از اثرگذاری سیاست تولید بار اول اقلام راهبردی در تحقق اقتصاد دانش بنیان در صنعت نفت کشور داشته است.
