صد‌ها کشته و هزاران زخمی حمله غافلگیرکننده حماس به اسرائیل، محدودیت‌های پیشرفته‌ترین و تهاجمی‌ترین شبکه‌های تجسسی را هم‌زمان با شروع جنگ تمام عیار نشان می‌دهد.
وب‌سایت وایرد (Wired) در گزارشی به قلم مت بورگس (MATT BURGESS) و لیلی هی نیومن (LILY HAY NEWMAN) روایتی از طوفان الاقصی ارائه می‌دهد که برای کارشناسان حوزه فناوری می‌تواند مفید باشد.
«پایگاه رسانه‌ای گرداب جهت آگاهی و افزایش دانش مخاطبان خود به ترجمه و انتشار مطالبی در حوزه‌های مختلف فناوری اقدام می‌کند. انتشار مطالب به معنای تایید محتوای آن نیست».
به گزارش گرداب، نوار غزه یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق روی کره زمین است که با شدیدترین روش‌های نظارتی، سرکوب و محدودیت روبرو است. اسرائیل یک دستگاه اطلاعاتی کامل و صنعت تهاجمی جاسوسی دیجیتال را حول پیشبرد منافع ژئوپلیتیک خود، به ویژه درگیری پایان‌ناپذیر خود در نوار غزه و کرانه باختری، ایجاد کرده است.
با این حال، شبه‌نظامیان حماس روز شنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با یک سری حملات ویرانگر زمینی، هوایی و دریایی، اسرائیل را غافلگیر کردند که طی آن صد‌ها نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند. اسرائیل اکنون اعلام جنگ کرده است.
حمله غافلگیرکننده حماس در روز شنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نه تنها در مقایسه با حملات قبلی در ابعاد گسترده‌ای پیاده شد، بلکه بدون اطلاع اسرائیل طراحی و اجرا شد. حمله مرگبار حماس نشان‌دهنده وجود محدودیت‌ها حتی در به‌روزترین شبکه‌های نظارتی است. در واقع کارشناسان می‌گویند که حجم عظیم اطلاعاتی که رژیم صهیونیستی از حماس جمع‌آوری می‌کند و همچنین فعالیت و سازماندهی مداوم این گروه، ممکن است در پنهان کردن طرح‌های این حمله خاص در میان رگبار بی‌پایان تهدید‌های بالقوه، نقش داشته باشد.
رافائل مارکوس (Raphael Marcus)، از محققان گروه مطالعات جنگ کالج کینگ لندن، می‌گوید: «شکی نیست که ابعاد و دامنه این حمله حماس نشان‌دهنده شکست عظیم اطلاعاتی ارتش اسرائیل (IDF) و شین بت (Shin Bet)، آژانس امنیت داخلی است. آن‌ها مهارت فنی و همچنین میراثی از توانایی منابع انسانی عالی دارند».
اسرائیل به نظارت شدید غزه و هر کسی که می‌تواند با حماس مرتبط باشد با استفاده از تکنیک‌های سنتی جمع‌آوری اطلاعات و نظارت دیجیتالی مانند تشخیص چهره و جاسوس‌افزار‌ها مشهور است. اسرائیل سال‌ها مهارت‌های هک و پیچیدگی فنی خود را در صحنه جهانی ثابت کرده است و در توسعه بدافزار‌های نوآورانه برای جاسوسی دیجیتال و حملات فیزیکی سایبری نقش دارد. این واقعیت که حماس توانست چنین حمله بی‌سابقه و پیچیده‌ای را طراحی کند، حاکی از وجود محدودیت‌ها و نقاط کور اجتناب‌ناپذیر حتی در جامع‌ترین رژیم نظارتی است.
جیک ویلیامز (Jake Williams)، هکر سابق آژانس امنیت ملی ایالات متحده و عضو هیئت علمی فعلی در مؤسسه امنیت شبکه کاربردی، تأکید می‌کند که وقتی شما یک منبع اطلاعاتی در اختیار دارید که از مجموعه‌ای از منابع دیگر به دست می‌آید و زمانی که شرایط به اندازه شرایط بین اسرائیل و فلسطین ناآرام است، چالش حاضر سازماندهی و تجزیه اطلاعات است نه جمع‌آوری آن.
ویلیامز می‌گوید: «هوش در جایی مانند اسرائیل، همانند یافتن سوزنی در انبار کاه نیست، بلکه یافتن یک سوزن خاص از انبوهی از سوزن‌هاست که به شما صدمه می‌زند. با توجه به تعداد اعضای حماس که در تهاجم شرکت داشتند، نمی‌توانم قبول کنم که اسرائیل هیچ اطلاعی حتی جزئی در رابطه با این برنامه‌ریزی در دست نداشته است.
اما من مطمئن هستم که همیشه عوامل حماس در مورد طرح‌های موثق برای حمله به ارتش اسرائیل صحبت می‌کنند؛ بنابراین اسرائیل نمی‌تواند به هر تهدیدی، حتی تهدیدات معتبر، با زور پاسخ دهد. وگرنه مجبورند همیشه در حالت آماده باش بمانند یا مستقیماً درگیر شوند و این احتمالاً برای امنیت بدتر است». اگرچه جزئیات دقیق چگونگی وقوع حمله هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که نادیده گرفتن برخی سیگنال‌ها و سر و صدا‌ها تاثیر داشته است.
چاک فریلیش (Chuck Freilich)، معاون سابق مشاور امنیت ملی اسرائیل، می‌گوید: «حال که به عقب برمی‌گردیم می‌بینم که برخی سیگنال‌های واضح وجود داشته‌اند، اما به صورت جدی مورد توجه قرار نگرفته‌اند و این مورد معمولاً در شکست اطلاعاتی رخ می‌دهد. فکر می‌کنم در روز‌های آخر، آن‌طور که من متوجه شده‌ام، برخی از علائم هشداردهنده وجود داشته است و در واقع، دستگاه اطلاعاتی در حدود نیم سال گذشته هشدار داده بود که درگیری قابل توجهی با حماس وجود خواهد داشت و آن‌ها برای تشدید اوضاع تلاش می‌کنند. اما بعداً سیگنال‌ها اشتباه خوانده شدند».
کالین کلارک (Colin Clarke)، مدیر تحقیقات گروه سوفان که کار ارائه مشاوره در زمینه اطلاعاتی و امنیتی را بر عهده دارد، می‌گوید که حمله حماس «نیازمند ماه‌ها آماده‌سازی» بود و احتمالاً شکست‌های اطلاعاتی هم در اطلاعات انسانی و هم در اطلاعات سیگنال‌ها، جایی که داده‌های الکترونیکی و ارتباطی جمع‌آوری می‌شود، رخ داده است. کلارک می‌گوید: «هنوز متعجبم که اختلالی با چنین سطح در هوشمندی رخ داده است.
فکر نمی‌کنم هیچ‌کس، از جمله اسرائیلی‌ها، برای عملیاتی به این پیچیدگی و چندجانبه آماده باشند». مارکوس (Marcus) از کالج کینگ لندن می‌گوید که نظارت‌های سهوی اطلاعات حیاتی ممکن است در نتیجه شکست‌های متعدد رخ داده باشد. دستگاه اطلاعاتی اسرائیل ممکن است مقاصد حماس را اشتباه درک کرده، متن سرنخ‌های مهم را اشتباه خوانده، توجهات به خاطر تلاش‌های سیاسی اسرائیل با عربستان سعودی منحرف شده، یا با چالش‌های داخلی درگیر شده باشد. برای مثال، نیرو‌های اسرائیلی از فرار مغز‌ها از ارتش اسرائیل شکایت کرده‌اند، چون این افراد جذب بخش خصوصی می‌شوند.
فریلیش (Freilich)، نویسنده کتاب اسرائیل و تهدید سایبری: چگونه ملت نوظهور به یک قدرت سایبری جهانی تبدیل شد، می‌گوید: «من فکر می‌کنم که این فقط یک شکست نظامی نبود، بلکه این یک شکست چشمگیر در سطح رهبری ملی بود». این کمین یادآور آغاز جنگ در ماه رمضان در اکتبر ۱۹۷۳ است که در آن یک گروه متحد عربی، رژیم صهیونیستی را با حمله غافلگیرانه در روز مقدس یهودیان یوم کیپور هدف قرار دادند که حدود ۲۰ روز این درگیری ادامه داشت.
فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی از جمله کرانه باختری و نوار غزه، سال‌ها تحت نظارت و کنترل شدید بوده‌اند و بسیاری این شرایط را آپارتاید می‌خوانند. در سپتامبر ۲۰۲۱، نیرو‌های اسرائیلی از تکمیل یک مانع ۴۰ مایلی در اطراف نوار غزه (قطعه زمین بین اسرائیل، مصر و دریای مدیترانه) خبر دادند که اساساً یک «دیوار هوشمند» مجهز به رادار، دوربین و حسگر‌های زیرزمینی است و دارای مجموعه‌ای از ابزار‌های نظارتی دیگر می‌باشد.
مونا شتایا (Mona Shtaya)، یکی از اعضای غیرمقیم مؤسسه تحریر برای سیاست خاورمیانه می‌گوید: «فلسطینی‌ها تحت نظارت چند سطحی قرار دارند. از فناوری‌های نظارتی مختلفی علیه فلسطینی‌ها استفاده می‌شود، از جمله پهپاد‌ها، باگ‌های موبایل (جاسوس‌افزار) که در دستگاه‌های الکترونیکی قبل از ورود به نوار غزه نصب می‌شوند». شتایا می‌افزاید که دوربین‌های مداربسته در ورودی‌های نوار غزه نصب شده‌اند و نظارت آنلاین «مستمر» مردم در مناطق اشغالی انجام می‌شود.
او می‌گوید: «اغراق نیست اگر بگوییم فلسطینی‌ها در لحظه به لحظه زندگی خود تحت نظر قرار دارند». چنین نظارت مداومی می‌تواند باعث تغییر رفتار افراد و محدود شدن آزادی بیان گردد. شتایا می‌گوید: «ما می‌توانیم این پدیده را زمانی مشاهده کنیم که افراد از طریق تماس‌های تلفنی با خانواده‌های خود ارتباط برقرار می‌کنند یا زمانی که محتوای آنلاین ارسال می‌کنند. آن‌ها ممکن است برخی کلمات کلیدی را در صحبت‌هایشان تغییر دهند».
هنگامی که حماس روز شنبه به اسرائیل حمله کرد، ویدیو‌هایی از نفوذ نیرو‌ها منتشر شد که در آن یک بولدوزر در حال شکستن بخش‌هایی از حصار بود و صد‌ها شبه نظامی با استفاده از موتور، قایق و ظاهراً پاراگلایدر به اسرائیل یورش بردند. هاآرتس (Haaretz) روز یکشنبه ۸ اکتبر گزارش داد که حماس توانسته است به دلیل مشکلات لجستیکی ارتش اسرائیل و همچنین نارسایی‌های اطلاعاتی، پیشرفت قابل توجهی به دست آورد. در حالی که صنعت فناوری اسرائیل به ایجاد بسیاری از قابلیت‌های نظارتی کمک کرده و صنعت جهانی را به جلو سوق داده است، حماس که به عنوان یک سازمان تروریستی در ایالات متحده تحریم شده است، از برخی ابزار‌های دیجیتالی نیز در عملیات خود استفاده می‌کند.
بر اساس بررسی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل در اوایل سال ۲۰۲۳، این گروه به شدت بر توزیع تبلیغات خود از طریق رادیو و تلویزیون برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود در غزه متکی است، در حالی که از رسانه‌های اجتماعی به میزان کمتری استفاده می‌کند. با این حال، حماس از حساب‌های جعلی فیس‌بوک برای فریب دادن سربازان اسرائیلی جهت دانلود برنامه‌های سرقت اطلاعات استفاده کرده و برنامه‌های دوستیابی جعلی را که در واقع جاسوس‌افزار هستند، توزیع کرده است. در سال ۲۰۱۹، نیرو‌های اسرائیلی ساختمانی را بمباران کردند که مدعی بودند یک گروه هکری حماس در آن قرار دارد.
از آنجایی که درگیری به جنگ تمام عیار تبدیل شده است، نگرانی قابل توجهی در مورد تعداد غیرنظامیان آسیب‌دیده وجود دارد به طوری که عفو بین‌الملل می‌گوید از مرگ غیرنظامیان در اسرائیل، غزه و کرانه باختری «به شدت نگران» است. بر اساس آخرین آمار موجود، در حمله روز شنبه حماس حداقل ۷۰۰ کشته و بیش از ۲۰۰۰ اسرائیلی زخمی شده‌اند.
فیلم‌ها و گزارش‌های منتشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که افراد مسلح حماس غیرنظامیان را کشته، اجساد خونین را در خیابان‌ها پراکنده کرده و ده‌ها گروگان گرفته‌اند. در پاسخ، اسرائیل حملات هوایی گسترده‌ای را علیه اهداف حماس در غزه انجام می‌دهد، در حالی که برای بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل شبه نظامیان تلاش می‌کند و در حال آماده شدن برای حمله احتمالی زمینی به غزه است. تاکنون دست کم ۳۷۰ فلسطینی در غزه کشته و بیش از ۲۰۰۰ نفر زخمی شده‌اند.
ارتش اطلاعاتی اسرائیل می‌گوید زنان و کودکان به گروگان گرفته شده‌اند. اسرائیل برق‌رسانی به غزه را قطع کرده و شرکت‌های نظارت بر اینترنت می‌گویند اتصالات کاهش یافته است. از آنجایی که نظارت می‌تواند به تشخیص جنگ کمک کند، وضعیت کنونی اسرائیل نمونه بارزی از این است که نظارت بی‌امان معادل یا تضمین‌کننده حفظ امنیت نیست؛ و ان‌شاءالله شاهد ذلت همه صهیونیست‌ها خواهیم بود.
