هوش مصنوعی به صنعت برق وارد می‌شود

به گزارش گرداب، مصطفی رجبی مشهدی در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه هوش مصنوعی یک فن آوری نوظهور است که ظرفیت ایجاد یک انقلاب در برنامه ریزی و بهره برداری بهینه از سیستم‌های قدرت را دارد، اظهار کرد: با توجه به افزایش حجم اطلاعات تولیدی در صنعت برق کشور، تحویل این داده‌ها توسط افراد تقریبا غیرممکن است و توسط ابزار‌های موجود هم زمان بر است، از این رو برای تحلیل این حجم از اطلاعات بایستی از هوش مصنوعی استفاده کنیم.

وی افزود: هوش مصنوعی یک فن آوری نوظهور است که پتانسیل ایجاد یک انقلاب عظیم در مدیریت و عملکرد سیستم‌های قدرت را دارد به گونه‌ای که قادر است حجم زیادی از داده‌ها را تجزیه و تحلیل و به تصمیم گیری آگاهانه، هوشمندانه و سریع کمک کند.

سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه سیستم‌های قدرت مجموعه‌ای از فرآیند‌ها و شبکه‌های فیزیکی پیچیده است که ما باید براساس آن فرآیندها، برق را برای مصرف کنندگان بدون تاخیر و با کیفیت مناسب تامین کنیم، گفت: هوش مصنوعی این توانایی را دارد که در فرآیند‌های پیچیده نقش انسان و سیستم‌های سنتی را برعهده بگیرد و در تصمیم گیری با سرعت و دقت بالا عمل کند.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران به کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت و کنترل شبکه برق اشاره کرد و افزود: هوش مصنوعی می‌تواند با نظارت بر زمان و داده‌های واقعی که از شبکه دریافت می‌کند اختلالات و حوادثی را که در شبکه اتفاق می‌افتد را به صورت زمان واقعی شناسایی نماید و شرایط را تحلیل و اعلام هشدار نماید و در نهایت با یک تصمیم آگاهانه در فرایند کنترل شبکه برق کمک کند.

رجبی مشهدی با اشاره به وعده وزارت نیرو در دولت سیزدهم برای افزایش ۴۵۰۰ مگاوات انرژی تجدید پذیر در شبکه برق کشور گفت: هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه برنامه ریزی، مدیریت و تولید انرژی‌های تجدید پذیر به ما کمک کند که در آینده ذخیره سازی انرژی و دیگر منابع تولید سنتی هم به شبکه افزوده شود.

سخنگوی صنعت برق به قابلیت‌های هوش مصنوعی در برنامه ریزی، افزایش قابلیت اطمینان، افزایش بهره وری و پایداری شبکه اشاره کرد و گفت: از چالش‌هایی که در حال حاضر در حوزه برنامه ریزی شبکه داریم، میتوانم به تقاضای رو به رشد زیر ساخت‌های قدیمی، محدودیت نقدینگی، نگرانی‌های زیست محیطی و موضوع پایداری شبکه اشاره کنم که هوش مصنوعی با توجه به توانایی تحلیل داده‌ها در حجم بالا می‌تواند در تصمیم گیری آگاهانه در حوزه برنامه ریزی، تحلیل و پیش بینی صحیح در حوزه تقاضای انرژی و تحلیل و پیش بینی در خصوص خرابی‌های تجهیزات و یا مشکلاتی که برای شبکه ممکن است بوجود بیاید کمک کند.

رجبی مشهدی با بیان اینکه هوش مصنوعی در حوزه بازار برق هم می‌تواند مفید باشد گفت: در تحلیل داده‌های بازار برق و ارائه پیش بینی از روند خرید و فروش و قیمت برق در بازار علاوه بر بحث نظارت بر بازار و اطمینان از انطباق شرایط بازار با قوانین موجود، هوش مصنوعی، می‌تواند تمامی این فرآیند‌ها را به درستی بهبود بخشد.

سخنگوی صنعت برق ادامه داد: در حوزه بهره برداری شبکه هم موضوع مدیریت دارایی و مدیریت چرخه عمر بسیار با اهمیت خواهد بود و خروج هر تجهیز در شرایط بحرانی علاوه بر تحمیل هزینه اضافی تعمیرات ممکن است، محدودیت‌هایی را هم در شبکه ایجاد کند و قابلیت اطمینان شبکه را هم کاهش دهد. به همین دلیل ما باید از تجهیزاتی که هم اکنون در شبکه برق داریم به نحو احسن استفاده کنیم و هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌های گذشته و دریافت داده‌های نظارتی که ما بر یک تجهیز داریم و استفاده از مدل‌های پیش بینی کننده، روند تجهیز و نگهداری را برای ما بهینه کند.

وی افزود: علاوه بر این هوش مصنوعی قادر است روش‌های تعمیر و نگهداری پیش دستانه‌ای را پیشنهاد دهد تا قبل از اینکه تجهیز به آستانه بحرانی برسد و یا از مدار خارج شود با استفاده از روش پیش دستانه هم هزینه کمتری را متحمل شویم و هم زمان تعمیرات برای ما کوتاه‌تر شود و از این طریق علاوه بر این که عمر تجهیز را افزایش می‌دهیم قابلیت اطمینان شبکه هم افزایش می‌یابد.

رجبی مشهدی با بیان اینکه در حوزه امنیت شبکه، هوش مصنوعی می‌تواند در محافظت از شبکه و تجهیزات آن نقش مهمی داشته باشد گفت: محافظت از داده‌های شبکه و مشتریان نیز موضوع مهم دیگر است علاوه بر این هوش مصنوعی توانایی شناسایی ترافیک‌های غیر عادی که ممکن است در اثر حوزه سایبری صورت گرفته باشد را شناسایی کند این قابلیت را دارد که نفوذ و ناهنجاری‌هایی را که ممکن است در شبکه بوجود بیاید را به صورت زمان واقعی شناسایی نماید و امکان پاسخگویی سریع را فراهم کند.

رجبی مشهدی در ادامه با اشاره به شرایط ناترازی موجود در صنعت برق اشاره و تصریح کرد با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم پیش بینی دقیق تری از تقاضا و بار شبکه داشته باشیم و با برنامه ریزی بهتر، در نظارت زمان واقعی قادر خواهیم بود نظارت دقیق تری بر روی شبکه داشته باشیم و احتمالا کمبود‌های قریب الوقوعی که ممکن است ایجاد شود را سریع‌تر تشخیص دهیم و متناسب با آن مکانیزم‌های پاسخگویی بار را فراخوانی کنیم.

وی گفت: در حوزه مکانیزم‌های پاسخگویی بار یکی از قابلیت‌های هوش مصنوعی این است که بتوانیم تعامل بهتری را با مصرف کنندگان داشته باشیم و یا برنامه‌های تشویقی بهتری را بتوانیم پیشنهاد دهیم، در واقع با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم تصمیم بگیریم که مدیریت بار را در کدام نقطه و به چه صورت، بهینه‌تر انجام دهیم.

او به چالش‌ها و نگرانی‌هایی که در حوزه ورود هوش مصنوعی به صنعت برق وجود دارد اشاره کرد و گفت: زمانی که قرار است در یک شبکه یکپارچه، بحث تحلیل زمان واقعی را با هوش مصنوعی انجام دهیم ریسک حملات سایبری هم ممکن است، بوجود بیاید که باید پیش بینی‌های لازم را برای این موضوع داشته باشیم. چالش بعدی حریم خصوصی واگذاری اطلاعات است که زمانی که داده‌های زیادی را برای تجزیه تحلیل در اختیار هوش مصنوعی قرار می‌دهیم در استفاده از حجم زیاد داده‌ها بحث نقض حریم خصوصی مصرف کنندگان مطرح می‌شود.

رجبی مشهدی چالش مهم دیگر را در اختیار داشتن نیروی انسانی متخصص دانست و گفت: در دنیا و صنعت برق این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌توانیم نیروی انسانی متخصص را در این حوزه را تربیت کنیم و یا در اختیار داشته باشیم؟ یا این فناوری چه تغییراتی ممکن است در فرآیند‌های صنعت برق ایجاد کند

سخنگوی صنعت برق به توسعه شبکه‌های محلی و مدیریت شبکه‌های کوچک‌تر اشاره کرد و گفت: ممکن است در آینده نحوه کنترل شبکه به صورت موجود را نداشته باشیم و با توجه به اینکه دستگاه‌های اندازه گیری هوشمند و فرآیند‌های هوشمند را در محل داریم پاسخگویی شبکه به اختلالات و اغتشاشات شبکه بیشتر به صورت محلی و سریع خواهد بود.

وی با اشاره به آینده هوش مصنوعی گفت: بحث تغییر در نحوه حکمرانی و اخلاقیات موضوعاتی است که با استقرار هوش مصنوعی ممکن است چالش‌هایی با آن‌ها داشته باشیم هر چند نیازمند زمان بیشتری برای ورود به چالش‌های این حوزه داریم.

وی اظهار کرد: هفدهم این ماه نخستین نشست مشترک مجمع قدرت بخش ایران IEEE و شرکت مدیریت شبکه برق ایران با عنوان کاربرد‌های هوش مصنوعی در شبکه‌های قدرت مدرن برگزار می‌شود که بی شک می‌تواند تاثیرات مثبتی را به دنبال داشته باشد.