در یک دهه گذشته، رسانه‌های اجتماعی رشد سریع و اهمیت ویژه‌ای در زندگی مردم پیدا کردند. افزایش تعداد کاربران در این رسانه‌های اجتماعی موجب افزایش محتوای تولیدی در زمینه‌های مختلف و ظهور افراد فعال در این شبکه‌ها به نام «بلاگر» شده است. ایرنا در گزارشی به بررسی این پدیده می‌پردازد.
به گزارش گرداب تا پیش از ظهور پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و در دوران اوج وبلاگ‌نویسی، «بلاگرها» افرادی بودند که در وبلاگ‌ها در مورد موضوعات مختلف حرف می‌زدند. اما این عنوان با ظهور اینستاگرام معنای دیگری پیدا کرد. در حال حاضر در ایران بلاگر به افرادی گفته می‌شود که در حساب‌های اینستاگرامی خود فعالیت‌های منظمی در زمینه‌های مختلف دارند.
بیشتر این کاربر‌ها شهرت خود را از طریق تولید محتوای منظم یا به صورت اتفاقی (از طریق وایرال شدن) به دست آوردند. این شهرت به آنها اعتبار و قدرت تاثیرگذاری می‌دهد. برند‌ها در سراسر دنیا از این تاثیرگذاری استفاده کرده و از اینفلوئنسرها برای تبلیغ محصولات خود کمک می‌گیرند.
اینفلوئنسرها؛ یار کمکی دولت‌ها
در طول تاریخ دولت‌ها از ابزار‌های مختلفی از جمله از طریق رسانه‌ها برای انتقال پیام خود به مردم استفاده کرده‌اند. با ظهور رسانه‌های اجتماعی، دولت‌ها راه‌های جدیدی برای گسترش تبلیغات خود و تاثیرگذاری بر افکار عمومی پیدا کرده‌اند. یکی از این راه‌ها استفاده از تاثیرگذاران (اینفلوئنسرها) رسانه‌های اجتماعی است.
تاثیرگذاری اینفلوئنسرها به ویژه بلاگرها بر مخاطبان تا حدی اهمیت پیدا کرده است که دولت‌ها نیز برای مقاصد مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز از آنها کمک می‌خواهند.
در دوران همه‌گیری ویروس کرونا دولت فنلاند برای اطلاع‌رسانی در مورد این بیماری و تشویق مردم به ماندن در قرنطینه، از اینفلوئنسرها کمک گرفت. دولت فنلاند متوجه شد که بسیاری از جوانان اخبار را بیشتر از طریق رسانه‌های اجتماعی دریافت می‌کنند تا سایر رسانه‌ها؛ بنابراین دولت شروع به همکاری با یک آژانس تاثیرگذار رسانه‌های اجتماعی به نام «PING هلسینکی» کرد.
آژانس هلسینکی پیام‌های دولت در مورد ویروس کرونا را ویرایش، در قالب‌های مناسب رسانه‌های اجتماعی تولید می‌کرد و توسط ۱۵۰۰ اینفلوئنسر در صفحات شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شد. در طول این همکاری اینفلوئنسرها موظف بودند تا اطلاعات موثق را به اشتراک بگذارند و از انتشار اخبار نادرست جلوگیری کنند.
نتایج نشان می‌دهد که اینفلوئنسرها سعی کردند پیام‌ها را با سبک خودشان تطبیق دهند و به جای تعهد به عبارات کمپین، دستورالعمل‌های کلی را به اشتراک گذاشتند و با مثال خودشان نحوه رفتار در طول همه‌گیری را نشان دادند. مشارکت آنها در کمپین به تاثیرگذاری بر هنجار‌های اجتماعی در طول زمان بحران که در مورد ارتباطات بهداشت عمومی یک هدف اساسی بود، کمک کرد.
رد پای اینفلوئنسرها در کمپین‌های سیاسی
شبکه‌های هماهنگ اینفلوئنسر‌های رسانه‌های اجتماعی به ویژه اینفلوئنسر‌های در مقیاس کوچک با کمتر از ۱۰ هزار دنبال کننده، دارایی قدرتمندی برای کمپین‌های سیاسی هستند. سازمان‌های حزبی از این حساب‌های معتبر برای تحت تاثیر قرار دادن مردم، شکل‌گیری گفتمان سیاسی و تصمیم‌گیری در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده استفاده کردند.
محتوای اینفلوئنسر‌های آمریکا به دلیل مقاومت در برابر اقدامات مراقبتی در مقابل ویروس کرونا و اعتراضات پس از قتل جورج فلوید، سیاسی شده بود. ارزش تاثیرگذاران رسانه‌های اجتماعی از دید کسانی که به دنبال شکل دادن به گفتمان سیاسی و تحت تاثیر قرار دادن رای دهندگان بودند، غافل نمانده بود.
در جریان انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده هر دو کمپین تبلیغاتی بایدن و ترامپ از استراتژی‌های تبلیغاتی در رسانه‌های اجتماعی استفاده کردند. در حالی که ترامپ در حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود فعالیت چشمگیر و اثرگذاری داشت، بایدن اغلب افراد مشهور و مهمان‌های تاثیرگذار برای تبلیغ کمک می‌گرفت.
بایدن که تیمش با شرکت اینفلوئنسر Village Marketing همکاری می‌کرد با تعدادی از اینفلوئنسر‌های سبک زندگی و فرزندپروری، وبلاگ‌نویسان و افراد مشهور مصاحبه کرده بود. دولت هند نیز از یک سیاست رسانه‌ای دولتی خسته کننده به سیاستی که در آن تلاش برای گفتگو با جوانان امروزی انجام می‌شود، تغییر رویه داد.
یکی از بزرگترین مزایای استفاده از اینفلوئنسرها این است که آنها طرفداران زیادی در رسانه‌های اجتماعی دارند. این به آن معنی است که آنها می‌توانند مخاطبان بیشتری نسبت به منابع خبری سنتی داشته باشند.
به عنوان مثال #BeerBiceps بیش از ۱۰ میلیون دنبال کننده در اینستاگرام دارد. این به او بستری می‌دهد تا پیام دولت را به تعداد زیادی از مردم برساند. همچنین به این معنی‌ست که دولت محرک‌های اطلاعاتی کلیدی مردم خود را بهتر می‌شناسد.
بلاگری در ایران
مفهوم بلاگری در رسانه‌های اجتماعی در ایران اندکی با تعاریف جهانی تفاوت دارد. اینستاگرام فارسی به ویژه در سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر بلاگری بوده است. کاربرانی که اغلب به واسطه ویدئو‌های صرفا سرگرم‌کننده و محتوای غیرتخصصی که از آنها در صفحات اینستاگرام وایرال (ویروسی) می‌شود، یک شبه به شهرت می‌رسند و به سرعت بر تعداد دنبال‌کنندگانشان افزوده می‌شود.
افراد فعال در رسانه‌های اجتماعی بنابر میزان تاثیرگذاری خود بر مخاطبین و محبوبیت در بین آنها، فارغ از محتوایی که تولید می‌کنند ظرفیت عظیمی برای کمک به دولت دارند. بلاگرها می‌توانند در مواقع بحران در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و. به کمک دولت و نهاد‌های مختلف بیایند.
اگرچه حضور چهره‌های فعال اینستاگرامی تا حد زیادی می‌تواند اطلاع‌رسانی در زمینه‌های مختلف و مشارکت مردم در امور گوناگون کشور را تقویت کند، اما این فعالیت‌ها بدون آموزش و چهارچوب‌گذاری می‌تواند آسیب‌هایی را نیز به همراه داشته باشد.
در حادثه سیل سیستان و بلوچستان در اسفند ۱۴۰۲ حضور این افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی، در بین مردم مناطق سیل‌زده با پوشش سازمان هلال احمر، با حواشی همراه بود. دو نفر از بلاگر‌های اینستاگرامی که با لباس سازمان هلال احمر برای اطلاع‌رسانی در مورد وضعیت مردم در مناطق سیل‌زده حضور داشتند در ویدئویی با رنگ پوست کودکان منطقه شوخی کرده و رسالت اصلی خود را فراموش کردند. این نوع برخورد و نمایش چهره کودکان در ویدئو بدون کسب اجازه از آنها واکنش‌های زیادی را در پی داشت.
عده‌ای معتقد بودند که بلاگرها به دلیل نداشتن تخصص و دانش حق حضور در مناطق بحران زده را ندارند. اما نکته مهم و قابل توجه این است که افرادی مانند بلاگرها که در بین مردم هوادارانی دارند، با آموزش و آگاهی در مورد نحوه تعامل با اهالی مناطق بحران زده و اطلاع‌رسانی در این زمینه می‌توانند روند امدادرسانی را آسان‌تر کنند.
