جنگ نرم از منظر قرآن

تاریخ انتشار : ۳۰ شهريور ۱۳۹۰

انسان است که اگر سطح آگاهی دینی خود را بالا ببرد و باور و ایمان خود را تقویت کند در برابر تزویر، تزیین، تلبیس، اغواگری و… که از ابزارهای جنگ نرم شیطان است مصون می ماند.

به گزارش گرداب، هرچند که اصطلاح جنگ نرم جدید است اما سابقه محتوایی آن به خلقت اولیه آدم برمی گردد و تا آدمی بر دنیا است این مسئله ادامه دارد.

شیطان در جنگ نرم در پی برکندن لباس تقوا از آدمی است
از حضرت آدم ابوالبشر تلاش بیگانه و دشمنی به نام "ابلیس" وجود دارد که قرآن از آن پرده برداری کرده و در آیات مختلف نسبت به حیله های او هشدار می دهد و به بنی آدم در بیان داستان حیله شیطان نسبت به آدم خطاب می کند: «یا بَنی آدَمَ لایَفتِننّکُمُ الشیطان کَما ﺃخرَجَ اَبَوَیکُم مِنَ الجَنةِ» ای فرزندان آدم، زنهار تا شیطان شما را مفتون نکند، آنگونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند. در ادامه همین آیه قرآن می فرماید: «یَنزعُ عَنهُمَا لِباسَهُمَا…» یعنی شیطان می خواهد لباس انسان را در آورد و آدمی را از تقوا عریان کند اینجا لباس نمادی از ایمان و تقواست.

تمام آیات قرآن به شیطان و قبیله اش اشاره کرده است و حتی از یک حقیقت دیگری پرده بر می دارد و در آیه ۱۱۲ سوره انعام می فرماید: «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الإِنسِ وَالْجِنِّ…» ما برای هر پیغمبری دشمنی را از شیاطین انس و جن قرار دادیم. اینجا شخص پیغمبر مطرح نیست، بلکه هر دین و تبلیغی که هر پیامبری می آورد مورد این هجمه شیطانی است و هر حلقومی که ندای حق طلبی سر می دهد قرآن می فرماید کنار آن دشمنش هم هست و می خواهد آن لباس معنوی که بر بدن انسان شایسته قامت وجود انسانی است را برکند.

ابزار شیطان در جنگ نرم
قرآن به ابزار، سربازان، جهت‌های شیطان هم اشاره دارد و در آیه ۱۷ سوره اعراف از قول شیطان آمده است: «ثُمَّ لآتِیَنَّهُم مِّن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیْمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِمْ» یعنی انسان از هیچ جهتی مصونیت ندارد و یک دعوای همه جانبه و بدون مرز است و انسان در معرض این میدان گسترده درگیری است.

با توجه به آیات ۶۱ تا۶۴ سوره اسراء، شیطان در اعتراض به خداوند می گوید که همه فرزندان آدم مگر تعداد اندکی را (مخلصین) گمراه می کنم و خدا هم می گوید تو هم برو هر مقدار که می توانی با هر ابزاری این کار را بکن اما بدان من، تو را و پیروانت را فردای قیامت به جهنم می اندازم و سخن خدا این است که من تو و ابزار و راههایت را به بشر معرفی می کنم.

ابزار شیطان به قدری گسترده است که از سوژه های مذهبی هم نمی گذرد و از مذهب علیه مذهب خرج می کند همانطور که خود شیطان برای گمراه کردن آدم و حوا قسم یاد می کند که من از ناصحین هستم «وَ قاسَمَهُمَا إِنِّی لَکُمَا لَمِنَ النَّاصِحِینَ» (اعراف ۲۱). یکی دیگر از ابزار جنگ نرم شیطان، تزیین و تبلیغ است؛ وقتی خدا می فرماید با صوت و حرفهایت جذب بکن، یعنی صوت نماد تبلیغ است و با حرفهایت آنها را بخوان.

مسجد "ضرار" نمونه ای از این جنگ نرم شیطان بود. این مسجد را کمینگاهی علیه خدا و پیامبر قرار دادند که قرآن در آیه ۱۰۷ سوره توبه بدان اشاره کرده است و آن مسجد را مایه زیان و کفر و پراکندگى میان مؤمنان می خواند و می فرماید: این مسجد کمینگاهى است براى کسى که قبلا با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود و سخت ‏سوگند یاد مى‏کنند که جز نیکى قصدى نداشتیم [ولى] خدا گواهى مى‏دهد که آنان قطعا دروغگو هستند.

راهکارهای مقابله با جنگ نرم
یکی از مهمترین مسائل برای مصونیت انسان در برابر این هجمه ها، بالا بردن سطح معلومات دینی است و بارها قرآن می فرماید «الذین لایعلمون» و آنهایی که نمی دانند فریب می خورند. جهل و ناآگاهی مایه ای برای فریب انسانها است.

بالابردن دانش دینی و تقویت ایمان در مقابل این جنگ نرم بسیار مؤثر است چراکه قرآن می فرماید: «إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ» (نحل ۹۹)؛ شیطان را بر کسانی که ایمان آورده و بر خدا توکل می کنند تسلطی نیست. در ادامه می فرماید: «انَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِینَ هُم بِهِ مُشْرِکُونَ» یعنی تسلط شیطان (اعم از شیاطین جن و انس) تنها بر کسانی است که ولایت او را پذیرفتند. پس انسان است که اگر سطح آگاهی دینی خود را بالا ببرد و باور و ایمان خود را تقویت کند در برابر تزویر، تزیین، تلبیس، اغواگری و… که از ابزارهای جنگ نرم شیطان است مصون می مانند.

نکته بسیار مهمی که قرآن از آن به عنوان مرکز خطر در حوزه جنگ نرم شیطان یاد می کند "حب دنیا" است. کسانی که حتی اطلاعات دینی و باور ایمانی بالا داشته باشند اما اگر مشکلی به عنوان حب دنیا و نفس داشته باشند آن باور قلبی دیگر نمی تواند به تنهایی او را مصون بدارد.

داستان "بلعم باعورا" از علمای قوم یهود و تشبیه او به سگ است که خداوند در آیه ۱۷۵ و ۱۷۶ سوره اعراف نقش حب دنیا را در باخت او در جنگ نرم شیطان نشان می دهد و می فرماید: خبر آن مرد را برایشان بخوان که آیات خویش را به او عطا کرده بودیم و او از آن علم عاری گشت و شیطان در پی اش افتاد و در زمره گمراهان در آمد. و اگر مى‏خواستیم قدر او را به وسیله آن [آیات] بالا مى‏بردیم اما او به زمین [=دنیا] گرایید و از هواى نفس خود پیروى کرد.

انسان دنیاطلب، خود متولی جنگ نرم می شود
امروز اگر بخواهیم در جنگ نرم خود و نسلمان را بیمه کنیم، باید اطلاعات دینی خود را از خرافات پیراسته و اندیشه دینی خود را عمیق کنیم تا ایمان قلبی نباشد انسان از جنگ نرم مصون نیست، چون جنگ نرم اغواگر و وسوسه گر است و تزیین در آن است و مطابق میل منفی نفس انسانی است، چون انسان دارای غرایز گوناگون است که از این طریق وارد می شود.

نکته سوم اینکه ما باید ریشه دنیاطلبی را از درون برکنیم چون اگر این مسئله در کام انسان شیرین بیفتد دیگر این انسان نه تنها در جنگ نرم شکست می خورد، بلکه خود متولی جنگ نرم می شود چنانکه آیه ۱۱۳ سوره انعام خود بهترین نمونه ای است که در این باب می توان بدان اشاره کرد.

خداوند در این آیه می فرماید: «وَلِتَصْغَى إِلَیْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ» وقتی انسان سر خود را می گرداند که چیزی را گوش دهد می گویند "اصغاء" که بالاتر از "استماع" و گوش دادن است. به این وسوسه های جنگ نرم چه کسانی گوش می دهند؟ دل کسانی به این سمت منحرف می شود که ایمان به آخرت ندارند. شاید برخی از حیث اندیشه ای به آخرت معترف باشند اما باور عملی به آخرت ندارند و این آدم دیگر بیمه نیست و اگر از لحاظ اطلاعات دینی و قرآنی هم بالا باشد اما چون مشکلی از این دست داشته باشد حتما او در این جنگ نرم شکست می خورد.

حجت الاسلام مهدی رستم نژاد/ پژوهشگر قرآن

منبع: مهر