گرداب- كاركرد اصلي رسانههاي اجتماعي در بين كاربران ايراني از طريق مطالعه پيمايشي ميان اعضاي بزرگترين جامعه مجازي ايرانيان (كلوب) مشخص و سعي شده به اين سوال پاسخ داده شود كه چه اقشاري بيشتر از رسانههاي اجتماعي استفاده ميكنند و بيشترين استفاده ايرانيان از رسانههاي اجتماعي شامل چه مواردي است؟
در مقاله نوشته شده به وسیله "حسن بشير" و "محمدصادق افراسيابي" براي سنجش جايگاه رسانههاي اجتماعي عصر حاضر در زندگي افراد و تعيين كاركردهاي اصلي رسانههاي مذكور، از روش پيمايش اينترنتي و ارسال پرسشنامه به صورت برخط (آنلاين) براي كاربران فعال جامعه مجازي ايرانيان به عنوان پرمخاطبترين رسانه اجتماعي ايران براساس آمار "الكسا" استفاده شده است.
بر اين اساس با هدف جمعآوري 380 پرسشنامه تكميل شده و قابل استفاده، طي مدت دو ماه در زمانهاي مختلف روز شامل ساعت 1 تا 7، 7 تا 12، 12 تا 16، 16 تا 20، 20 تا يك بامداد، 9000 درخواست به اعضاي برخط كلوب ارسال شد.
"رسانههاي اجتماعي" واژهاي است كه براي تكامل يافتهترين رسانههاي عصر حاضر به كار ميرود. رسانههاي اجتماعي، گروهي از برنامههاي كاربردي (Applications) متني بر اينترنت هستند كه با اتكا به بنيانهاي فنآورانه وب 2، امكان ايجاد و تبادل محتواي توليدشده به وسيله كاربران را ميدهند.شبكههاي اجتماعي اينترنتيطبق استدلال "راينگلد"، شبكه اجتماعي مجازي، معمولا به معناي شبكه الكترونيكي ارتباطات متقابل است كه محدودهاش را خود تعريف ميكند و پيرامون علاقه يا هدف مشتركي تشكيل شده است. گرچه در برخي مواقع، ايجاد ارتباط در ذاتش به هدف تبديل ميشود.
از نظر وي، چنين جوامعي ممكن است همانند سيستمهاي همايش نسبتا رسمي باشند يا بهگونهاي خودجوش به وسیله گروهي ايجاد شده باشند كه براي ارسال و دريافت پيام در يك الگوي زماني انتخاب شده (با تاخير يا در زمان واقعي) با شبكه ارتباط برقرار ميكنند.
وي معتقد است يك اجتماع مجازي داراي اجزايي است كه عبارتند از:
الف) روابط بينفردي كه شبكه اجتماعي را ميسازد. ب) دسترسي آسان و آزاد براي دسترسي به اجتماع ج) ملاقاتهاي شخصي د) گفتوگو، بازخورد و تقسيم جزئيات ه) يك تاريخ مشتركجايگاه اينترنت و شبكه اجتماعيدر اين بخش ميزان استفاده از اينترنت و جايگاه شبكه اجتماعي در ميان كاربران بر اساس تفكيك جنسي سنجيده شده است.
دادههاي بهدست آمده نشان ميدهد كه حدود نيمي از زنان بيان كردهاند كه به ميزان بالا شامل مقادير زياد و خيلي زياد ترجيح ميدهند كه در مقايسه با ساير فعاليتهاي فراغتي از اينترنت استفاده كنند. اين مقدار براي مردان هم نزديك به پنجاه درصد است.
اما حدود 40 درصد زنان و 29 درصد مردان اظهار كردهاند كه ميزان استفاده ايشان از اينترنت در مقايسه با ساير فعاليتهاي اجتماعي در حد متوسط است و تنها بخش اندكي از پاسخگويان اظهار كردهاند كه به ميزان كم و خيلي كم در مقايسه با ساير فعاليتهاي اجتماعي از اينترنت استفاده ميكنند بنابراين، فرضيه دوم تحقيق مبني بر تاثير شبكههاي اجتماعي در سبك استفاده از كالاي مصرفي اينترنت هم تاييد ميشود.
اهداف استفاده از شبكههاي اجتماعي مجازيهرچند در بخشهاي گذشته موضوع ارتباط ميان عضويت در شبكههاي اجتماعي-اينترنتي و سبك زندگي به شكل كلان و از منظر ميزان وقتي كه كاربران در مقايسه با ساير فعاليتهاي اجتماعي در پديدههاي مذكور صرف ميكنند، بررسي شد و فرضيههاي تحقيق در اين رابطه تاييد شد، اما مسئله پيچيدهتري كه با آن مواجه هستيم، رابطه ميان شبكههاي اجتماعي-اينترنتي و تغيير شيوههاي زندگي در عرصههاي مختلف كسب و كار، تبليغات ديني و سياسي، دوستيابي و ازدواج، علمآموزي و كسب اخبار جديد است.
در اين راستا با مشاهده كاركردهاي جوامع مجازي در بين افراد 9 گويه مطرح شده است تا از طريق بررسي مواردي كه بيشترين فراواني را به عنوان اصليترين انگيزه افراد براي عضويت در جامعه مجازي ايرانيان دارند، بتوانيم تغييراتي را كه شبكههاي اجتماعي در سبك زندگي جوانان داشتهاند، بهتر دريابيم.
نكته ديگري كه برداشت ميشود، اين است كه تبليغات ديني و سياسي كمتر مورد توجه افراد است و همسريابي نيز تنها به عنوان آخرين اولويت بيشترين فراواني را دارد.
بنابراين همانطور كه ملاحظه ميشود، اولويتهاي اصلي افراد در استفاده از جامعه مجازي ايرانيان با انگيزههاي كاربران از عضويت در اين شبكه تناسب دارد و بيانگر پيگيري اهداف ايشان در شبكههاي اجتماعي است.
نتيجهگيريهمانطور كه ملاحظه شد، دادههاي بهدست آمده از طريق پيمايش در اين پژوهش نشان داد كه غالب استفادهكنندگان از شبكه اجتماعي مجازي ايرانيان مطابق با فرضيه ارائهشده جوانان هستند.
علاقمندان جهت مطالعه كامل مقاله منتشر شده از سوي دفترمطالعات و برنامهريزي رسانهها ميتوانند به آخرين شماره فصلنامه منتشر شده از سوي مركز مراجعه كنند.
منبع:
ایسنا