توانايي‌هاي ايران در عرصه جنگ سايبري در سال‌هاي اخير افزايش چشمگيري داشته است و تنها یک شعار صرف نیست.
گرداب- هفدهمين نمايشگاه بين‌المللي نفت و گاز در تهران برگزار شد. در شرايطي كه برخي قدرت‌هاي جهاني عزم خود را بر تضعيف صنعت نفت و گاز ايران استوار كرده بودند، برگزاری نمايشگاهي با حضور ۱۲۵۵ شركت داخلي و خارجي (۳۱۵ شركت خارجي از ۴۴ كشور) نشان دهنده ناموفق بودن در تحريم صنعت نفت ايران بود.
مدير برگزاري اين نمايشگاه، آن را اينطور توصيف كرد: «در سالي كه رهبر معظم انقلاب آن را سال توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني نامگذاري فرموده‌اند، حضور هدفمند و شورانگيز ۹۴۰ شركت داخلي در اين نمايشگاه براي ارائه جديدترين دستاوردها و متبلور ساختن توانمندي‌هاي چشمگير صنعت نفت و گاز كشور، حركت مقتدرانه ديگري است كه به ياري خدا آينده باشكوه و روشني را براي خودباوري و نشاط اقتصادي نويد مي‌دهد. اين اتفاقي نبود كه كشورهاي غربي انتظارش را داشتند و در پس پرده سناريويي جديد به راه افتاد و بدافزار وايپر راهي ايران شد.»
ويروسي براي انكار توانمندي‌ها
دو هفته قبل وزارت نفت اعلام كرد در پي حمله يك بدافزار رايانه‌اي به شبكه مجازي اين وزارتخانه تجهيزات وزارت نفت در جزيره خارك و ساير تاسيسات نفتي ايران براي احتياط از شبكه رايانه‌اي خارج شده‌اند، هرچند به گفته رسانه‌ها در اين حمله رايانه اي، شبكه توليد نفت آسيب نديد.
اين اقدام احتياطي كه بر اثر نفوذ يك بدافزار رايانه‌اي اتخاذ شده بود، موجي از تحليل‌هاي مختلف را در رسانه‌هاي غربي به وجود آورد و در حالي كه تنها وب‌سايت وزارت نفت و شركت ملي نفت ايران از شبكه اينترنت خارج شده بودند، بازار اظهارات و گمانه زني‌هاي رسانه‌اي در خصوص ميزان خسارات وارده به ايران را داغ كرد.
اين در حالي بود كه "حمدالله محمدنژاد"، معاون امور مهندسي اين وزارتخانه اعلام كرده اين حمله به طور كامل مهار شده است.
محمد نژاد به مردم اطمينان خاطر داد كه با وجود اين حمله شديد به دليل ساختار امنيتي مطلوب ايجاد شده در فضاي سايبر و اينترنت صنعت نفت، امكان دستيابي به هيچ يك از داده‌ها و اطلاعات وزارت نفت فراهم نشده است و هم اكنون هيچ گونه وقفه‌اي در فعاليت‌هاي اجرايي مجموعه صنعت نفت وجود ندارد.
"عليرضا نيكزاد رهبر"، سخنگوي وزارت نفت نيز در واكنش به اظهارات برخي رسانه‌ها گفته بود: «به دليل جداسازي سرورهاي عمومي از سرورهاي اصلي، آسيبي به اطلاعات اساسي وزارت نفت وارد نشده است. وزارت نفت توان فني و مهندسي قوي براي مقابله با حمله سايبري دارد. »
ايران، كشوري مجرب در پدافند سايبري
اين نخستين باري نبود كه صنايع استراتژيك ايران در معرض تهديدات سايبري خارجي قرار مي‌گرفت. پيش از اين نيز در سال ۲۰۱۰ رژيم صهيونيستي با هدف ضربه زدن به تأسيسات هسته‌اي ايران ويروس‌هاي استاكس‌نت و استارس را طراحي كرده بود.
از اين رو برخي معتقدند اين اختلال نيز ممكن است محصول حمله مشابهي باشد؛ حملاتي كه در سال‌هاي گذشته در قالب سه بدافزار رايانه‌اي سيستم‌هاي مجازي ايران را هدف تهاجم خود قرار داده بودند:
- مورد اول از اين نوع حملات شيوع بدافزار "استاكس‌نت" در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بود.
- مورد دوم ويروس يا بدافزار "دوكو" بود كه در يكي از شبكه‌هاي كامپيوتري موجود در اروپا كشف شد. به همين خاطر احتمال مي‌رود كه مورد اخير نيز يك بدافزار مشابه يا نمونه تغييريافته‌اي از بدافزار "دوکو" باشد كه اين بار شبكه ارتباطي صنايع نفت ايران را هدف گرفته است.
- مورد سوم ويروس رايانه‌اي موسوم به "استارز" بود؛ ويروسي كه در ماه آوريل سال ۲۰۱۱ وجود آن در ايران گزارش و از سوي نهادهاي امنيت سايبري كشور مهار شد.
اين بار نيز از بدافزاري به نام "وايپر" سخن به ميان آمده است؛ ويروسي كه گفته مي‌شود عامل حمله سايبري به شبكه مجازي وزارت نفت بوده اما با هوشياري كارشناسان ايراني، در تحقق اهداف موفق نبوده است.
واقعيتي كه غرب هم تأييد مي‌كند
درباره حملات سايبري غرب به زيربناهاي رايانه‌اي ايران، چند نكته مهم وجود دارد:
۱. در شش ماه گذشته ما با يك تغيير رويكرد در حملات سايبري غرب مواجه بوده‌ايم. برخي معتقدند تا پيش از اين ارسال بدافزار به تأسيسات هسته‌اي و نظامي ايران اصلي‌ترين مصداق عمليات سايبري بود، اما اكنون حمله به بخش‌هاي دولتي كه متولي خدمت‌رساني به مردم يا اداره كننده گلوگاه‌هاي اقتصادي هستند، در دستور كار دشمن قرار گرفته است. رويكرد حاكم بر عمليات سايبري هم مانند رويكرد حاكم بر تحريم‌ها تغيير كرده است. قبلا هدف كند كردن برنامه‌هاي هسته‌اي بود اما اكنون هدف ايجاد اختلال در امور جاري كشور و توليد نارضايتي در مردم است.
۲. گفته مي‌شود حملات اخير خارجي به زيرساخت‌هاي سايبري ايران در واقع نوعي واكنش به حملاتي است كه اخيرا به زيرساخت‌هاي برخي كشورهاي غربي آنها انجام شده است؛ عمليات‌هايي كه طيفي وسيع از نتايج هك اطلاعات نظامي تا حساب‌هاي بانكي را در پي داشته است.
۳. با توجه به موارد فوق الذكر، به نظر مي‌رسد برگزار كنندگان نمايشگاه‌هاي بين‌المللي بالاخص در حوزه‌هاي استراتژيكي نظير نفت و گاز بايد دقت نظر بيشتري نسبت به رعايت جوانب امنيتي و حراستي داشته باشند؛ چراكه اگر گفته برخي سايت‌هاي خبري در خصوص مرتبط بودن اين آلودگي با برگزاري نمايشگاه بين‌المللي نفت و گاز صحت داشته باشد اين موضوع مي‌تواند هشداري در خصوص فعاليت‌هاي آتي باشد.
۴. دور دوم مذاكرات استانبول، طي هشت روز آينده در بغداد برگزار خواهد شد؛ مذاكراتي كه با توافق طرفين بر اعلام سازنده بودن آن در استانبول تركيه پايان يافت و راند دوم آن به زودي در بغداد برگزار خواهد شد، با اين تفاوت كه اين بار زمزمه‌هاي رسانه‌اي حكايت از عقب‌نشيني طرف غربي در قبول حق فعاليت صلح آميز هسته‌اي براي ايران دارد. تحقق اين مسئله به زعم كارشناسان مسائل بين‌المللي وجهه غرب و در رأس آن امريكا را مي‌تواند در عرصه جهاني دچار تزلزل كند؛ لذا كشورهاي غربي براي رهايي از اين عارضه مي‌كوشند تا زمينه رواني براي اعلام اين عقب نشيني را در دو سطح مختلف پيگيري كنند:
- زمينه‌سازي رسانه‌اي
- تداوم آخرين فشارهاي خارجي به ايران به عنوان آخرين تيرهاي تركش خود
۵. با توجه به گسترش عمليات سايبري عليه ايران طي سال‌هاي اخير، به نظر مي‌رسد ايران براي رويارويي با اين حملات، توانايي‌هاي مناسبي كسب كرده است. سايت "نشنال پابليك ريديو" چندي قبل در تحليلي نوشت: مقامات امنيتي آمريكا و كارشناسان مستقل در اين كشور همواره نگران حملات سايبري از سوي كشورهايي نظير چين و روسيه به زيرساخت‌هاي حساسي نظير شبكه انرژي و ارتباطات يا سيستم‌هاي مالي در آمريكا بوده‌اند، ولي اكنون از قدرت سايبري جديدي صحبت مي‌شود كه ايران است.
"ديميتري آلپرويچ"، پژوهشگر جنگ سايبري نيز معتقد است: «در صورت اعمال فشار بيشتر به ايران نگراني‌ها در مورد توانايي ايران در به راه انداختن يك جنگ سايبري افزايش خواهد يافت. اگر ايران به اين نتيجه برسد كه موجوديت آن به طور جدي به خطر افتاده مسلما براي پيشگيري از وقوع تهديدات يا براي تلافي كردن حملات سايبري اقدام به عمل مشابه خواهد كرد.»
در ارزيابي كنگره آمريكا كه اوايل سال جاري انتشار يافت، "جيمز كلپر"، مدير امنيت ملي اعلام كرد: «ايران اكنون آمادگي بيشتري براي حمله سايبري به امريكا را دارد و توانايي‌هاي ايران در عرصه جنگ سايبري در سال‌هاي اخير افزايش چشمگيري داشته است. كارشناسان ايمني شبكه كامپيوتر يادآوري مي‌كنند كه هكرهاي ايراني از سطح متوسط هكرها بهتر عمل مي‌كنند، از سوي ديگر هر چند مقامات دولت آمريكا تلاش مي‌كنند از اظهار نظر مستقيم و دقيق در مورد توانمندي‌هاي ايران در عرصه جنگ سايبري پرهيز كنند، اما به طور كلي مي‌پذيرند كه اين مسئله را بايد مهم تلقي كرد. چنانكه چند هفته قبل، كميته‌هاي امور دفاعي و امنيت ملي مجلس سنا و مجلس نمايندگان آمريكا گزارش جديدي را در مورد توانايي‌هاي ايران در زمينه جنگ سايبري بررسي كرد.»
"پاتريك ميهان"، رئيس كميته امور امنيتي كنگره آمريكا نيز مي‌گويد: «ما مي‌دانيم كه اگر حكومت ايران به طور جدي احساس خطر كند حتما در عرصه جنگ سايبري فعال خواهد شد. ما مي‌دانيم كه آنها توانايي هايي دارند و به همين خاطر لازم است ارزيابي دقيق‌تري از اين توانايي‌ها به دست بياوريم.»
اين اظهارات نشان مي‌دهند كه توانايي سايبري ايران نه تنها يك شعار صرف نيست بلكه اساسا از منظر ناظران خارجي نيز قابل انكار نيست؛ لذا ايران مي‌تواند در صورت تداوم يافتن اقدامات ماجراجويانه عليه خود نسبت به در پيش گرفتن راهكار متقابل نيز تصميم‌گيري كند. ايران همه گزينه‌ها را روي ميز خود دارد.
منبع: جوان
مدير برگزاري اين نمايشگاه، آن را اينطور توصيف كرد: «در سالي كه رهبر معظم انقلاب آن را سال توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني نامگذاري فرموده‌اند، حضور هدفمند و شورانگيز ۹۴۰ شركت داخلي در اين نمايشگاه براي ارائه جديدترين دستاوردها و متبلور ساختن توانمندي‌هاي چشمگير صنعت نفت و گاز كشور، حركت مقتدرانه ديگري است كه به ياري خدا آينده باشكوه و روشني را براي خودباوري و نشاط اقتصادي نويد مي‌دهد. اين اتفاقي نبود كه كشورهاي غربي انتظارش را داشتند و در پس پرده سناريويي جديد به راه افتاد و بدافزار وايپر راهي ايران شد.»
ويروسي براي انكار توانمندي‌ها
دو هفته قبل وزارت نفت اعلام كرد در پي حمله يك بدافزار رايانه‌اي به شبكه مجازي اين وزارتخانه تجهيزات وزارت نفت در جزيره خارك و ساير تاسيسات نفتي ايران براي احتياط از شبكه رايانه‌اي خارج شده‌اند، هرچند به گفته رسانه‌ها در اين حمله رايانه اي، شبكه توليد نفت آسيب نديد.
اين اقدام احتياطي كه بر اثر نفوذ يك بدافزار رايانه‌اي اتخاذ شده بود، موجي از تحليل‌هاي مختلف را در رسانه‌هاي غربي به وجود آورد و در حالي كه تنها وب‌سايت وزارت نفت و شركت ملي نفت ايران از شبكه اينترنت خارج شده بودند، بازار اظهارات و گمانه زني‌هاي رسانه‌اي در خصوص ميزان خسارات وارده به ايران را داغ كرد.
اين در حالي بود كه "حمدالله محمدنژاد"، معاون امور مهندسي اين وزارتخانه اعلام كرده اين حمله به طور كامل مهار شده است.
محمد نژاد به مردم اطمينان خاطر داد كه با وجود اين حمله شديد به دليل ساختار امنيتي مطلوب ايجاد شده در فضاي سايبر و اينترنت صنعت نفت، امكان دستيابي به هيچ يك از داده‌ها و اطلاعات وزارت نفت فراهم نشده است و هم اكنون هيچ گونه وقفه‌اي در فعاليت‌هاي اجرايي مجموعه صنعت نفت وجود ندارد.
"عليرضا نيكزاد رهبر"، سخنگوي وزارت نفت نيز در واكنش به اظهارات برخي رسانه‌ها گفته بود: «به دليل جداسازي سرورهاي عمومي از سرورهاي اصلي، آسيبي به اطلاعات اساسي وزارت نفت وارد نشده است. وزارت نفت توان فني و مهندسي قوي براي مقابله با حمله سايبري دارد. »
ايران، كشوري مجرب در پدافند سايبري
اين نخستين باري نبود كه صنايع استراتژيك ايران در معرض تهديدات سايبري خارجي قرار مي‌گرفت. پيش از اين نيز در سال ۲۰۱۰ رژيم صهيونيستي با هدف ضربه زدن به تأسيسات هسته‌اي ايران ويروس‌هاي استاكس‌نت و استارس را طراحي كرده بود.
از اين رو برخي معتقدند اين اختلال نيز ممكن است محصول حمله مشابهي باشد؛ حملاتي كه در سال‌هاي گذشته در قالب سه بدافزار رايانه‌اي سيستم‌هاي مجازي ايران را هدف تهاجم خود قرار داده بودند:
- مورد اول از اين نوع حملات شيوع بدافزار "استاكس‌نت" در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بود.
- مورد دوم ويروس يا بدافزار "دوكو" بود كه در يكي از شبكه‌هاي كامپيوتري موجود در اروپا كشف شد. به همين خاطر احتمال مي‌رود كه مورد اخير نيز يك بدافزار مشابه يا نمونه تغييريافته‌اي از بدافزار "دوکو" باشد كه اين بار شبكه ارتباطي صنايع نفت ايران را هدف گرفته است.
- مورد سوم ويروس رايانه‌اي موسوم به "استارز" بود؛ ويروسي كه در ماه آوريل سال ۲۰۱۱ وجود آن در ايران گزارش و از سوي نهادهاي امنيت سايبري كشور مهار شد.
اين بار نيز از بدافزاري به نام "وايپر" سخن به ميان آمده است؛ ويروسي كه گفته مي‌شود عامل حمله سايبري به شبكه مجازي وزارت نفت بوده اما با هوشياري كارشناسان ايراني، در تحقق اهداف موفق نبوده است.
واقعيتي كه غرب هم تأييد مي‌كند
درباره حملات سايبري غرب به زيربناهاي رايانه‌اي ايران، چند نكته مهم وجود دارد:
۱. در شش ماه گذشته ما با يك تغيير رويكرد در حملات سايبري غرب مواجه بوده‌ايم. برخي معتقدند تا پيش از اين ارسال بدافزار به تأسيسات هسته‌اي و نظامي ايران اصلي‌ترين مصداق عمليات سايبري بود، اما اكنون حمله به بخش‌هاي دولتي كه متولي خدمت‌رساني به مردم يا اداره كننده گلوگاه‌هاي اقتصادي هستند، در دستور كار دشمن قرار گرفته است. رويكرد حاكم بر عمليات سايبري هم مانند رويكرد حاكم بر تحريم‌ها تغيير كرده است. قبلا هدف كند كردن برنامه‌هاي هسته‌اي بود اما اكنون هدف ايجاد اختلال در امور جاري كشور و توليد نارضايتي در مردم است.
۲. گفته مي‌شود حملات اخير خارجي به زيرساخت‌هاي سايبري ايران در واقع نوعي واكنش به حملاتي است كه اخيرا به زيرساخت‌هاي برخي كشورهاي غربي آنها انجام شده است؛ عمليات‌هايي كه طيفي وسيع از نتايج هك اطلاعات نظامي تا حساب‌هاي بانكي را در پي داشته است.
۳. با توجه به موارد فوق الذكر، به نظر مي‌رسد برگزار كنندگان نمايشگاه‌هاي بين‌المللي بالاخص در حوزه‌هاي استراتژيكي نظير نفت و گاز بايد دقت نظر بيشتري نسبت به رعايت جوانب امنيتي و حراستي داشته باشند؛ چراكه اگر گفته برخي سايت‌هاي خبري در خصوص مرتبط بودن اين آلودگي با برگزاري نمايشگاه بين‌المللي نفت و گاز صحت داشته باشد اين موضوع مي‌تواند هشداري در خصوص فعاليت‌هاي آتي باشد.
۴. دور دوم مذاكرات استانبول، طي هشت روز آينده در بغداد برگزار خواهد شد؛ مذاكراتي كه با توافق طرفين بر اعلام سازنده بودن آن در استانبول تركيه پايان يافت و راند دوم آن به زودي در بغداد برگزار خواهد شد، با اين تفاوت كه اين بار زمزمه‌هاي رسانه‌اي حكايت از عقب‌نشيني طرف غربي در قبول حق فعاليت صلح آميز هسته‌اي براي ايران دارد. تحقق اين مسئله به زعم كارشناسان مسائل بين‌المللي وجهه غرب و در رأس آن امريكا را مي‌تواند در عرصه جهاني دچار تزلزل كند؛ لذا كشورهاي غربي براي رهايي از اين عارضه مي‌كوشند تا زمينه رواني براي اعلام اين عقب نشيني را در دو سطح مختلف پيگيري كنند:
- زمينه‌سازي رسانه‌اي
- تداوم آخرين فشارهاي خارجي به ايران به عنوان آخرين تيرهاي تركش خود
۵. با توجه به گسترش عمليات سايبري عليه ايران طي سال‌هاي اخير، به نظر مي‌رسد ايران براي رويارويي با اين حملات، توانايي‌هاي مناسبي كسب كرده است. سايت "نشنال پابليك ريديو" چندي قبل در تحليلي نوشت: مقامات امنيتي آمريكا و كارشناسان مستقل در اين كشور همواره نگران حملات سايبري از سوي كشورهايي نظير چين و روسيه به زيرساخت‌هاي حساسي نظير شبكه انرژي و ارتباطات يا سيستم‌هاي مالي در آمريكا بوده‌اند، ولي اكنون از قدرت سايبري جديدي صحبت مي‌شود كه ايران است.
"ديميتري آلپرويچ"، پژوهشگر جنگ سايبري نيز معتقد است: «در صورت اعمال فشار بيشتر به ايران نگراني‌ها در مورد توانايي ايران در به راه انداختن يك جنگ سايبري افزايش خواهد يافت. اگر ايران به اين نتيجه برسد كه موجوديت آن به طور جدي به خطر افتاده مسلما براي پيشگيري از وقوع تهديدات يا براي تلافي كردن حملات سايبري اقدام به عمل مشابه خواهد كرد.»
در ارزيابي كنگره آمريكا كه اوايل سال جاري انتشار يافت، "جيمز كلپر"، مدير امنيت ملي اعلام كرد: «ايران اكنون آمادگي بيشتري براي حمله سايبري به امريكا را دارد و توانايي‌هاي ايران در عرصه جنگ سايبري در سال‌هاي اخير افزايش چشمگيري داشته است. كارشناسان ايمني شبكه كامپيوتر يادآوري مي‌كنند كه هكرهاي ايراني از سطح متوسط هكرها بهتر عمل مي‌كنند، از سوي ديگر هر چند مقامات دولت آمريكا تلاش مي‌كنند از اظهار نظر مستقيم و دقيق در مورد توانمندي‌هاي ايران در عرصه جنگ سايبري پرهيز كنند، اما به طور كلي مي‌پذيرند كه اين مسئله را بايد مهم تلقي كرد. چنانكه چند هفته قبل، كميته‌هاي امور دفاعي و امنيت ملي مجلس سنا و مجلس نمايندگان آمريكا گزارش جديدي را در مورد توانايي‌هاي ايران در زمينه جنگ سايبري بررسي كرد.»
"پاتريك ميهان"، رئيس كميته امور امنيتي كنگره آمريكا نيز مي‌گويد: «ما مي‌دانيم كه اگر حكومت ايران به طور جدي احساس خطر كند حتما در عرصه جنگ سايبري فعال خواهد شد. ما مي‌دانيم كه آنها توانايي هايي دارند و به همين خاطر لازم است ارزيابي دقيق‌تري از اين توانايي‌ها به دست بياوريم.»
اين اظهارات نشان مي‌دهند كه توانايي سايبري ايران نه تنها يك شعار صرف نيست بلكه اساسا از منظر ناظران خارجي نيز قابل انكار نيست؛ لذا ايران مي‌تواند در صورت تداوم يافتن اقدامات ماجراجويانه عليه خود نسبت به در پيش گرفتن راهكار متقابل نيز تصميم‌گيري كند. ايران همه گزينه‌ها را روي ميز خود دارد.
منبع: جوان