به گزارش
گرداب، مائده گیوه‌چین در ضمیمه «کلیک» روزنامه «جام‌جم» نوشت:
شبکه اجتماعی در دنیای واقعی ساختاری
اجتماعی است که افراد را به دلیل نقاط مشترکی مانند روابط خویشاوندی،
دوستی، مراودات مالی، فکری و... به یکدیگر متصل می‌کند.
از آنجا که امروزه روابط ما فقط به دنیای
واقعی محدود نمی‌شود و در بستر اینترنت نیز روابط تازه‌ای شکل گرفته، این
ساختار اجتماعی به دنیای مجازی نیز کشیده شده است. شبکه‌های اجتماعی
اینترنتی کارکردی مانند گروه‌های اجتماعی در دنیای واقعی دارند، با این
تفاوت که در سرویس‌های مبتنی بر وب شکل می‌گیرند تا مردم بتوانند نظرات،
علاقه‌مندی‌ها و محتوای موردنظر خود را از این طریق با دیگران به اشتراک
بگذارند.
راه‌اندازی اولین شبکه اجتماعی اینترنتی با ساختار امروزی به سال
۱۹۶۰ در دانشگاه ایلینویز آمریکا بازمی‌گردد. پس از آن با به‌وجود آمدن
شبکه‌هایی مانند اورکات و لینکداین به طرفداران و کاربران این سرویس‌ها
افزوده شد. حالا چند سالی است با آمدن تلفن‌های هوشمند و استفاده از
اینترنت روی آنها، سرویس‌های جدیدی مانند وایبر، لاین، وی‌چت و واتس‌اپ نیز
راه‌اندازی شده است.
این نرم‌افزارهای موبایلی، سرویس‌های پیام‌رسانی است
که برای سهولت ارتباط صوتی و تصویری بین افراد به‌وجود آمده تا مرزهای
جغرافیایی را درنوردند، اما گاهی از آنها با عنوان شبکه‌های اجتماعی یاد
می‌شود.
در حقیقت کاربران اپلیکیشن‌های پیام‌رسان از این بستر برای تشکیل
شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، اما همان‌طور که گاهی به جای «مردم
تهران» از واژه «تهران» استفاده می‌کنیم در دنیای مجازی نیز این حذف صورت
می‌گیرد. پس وایبر یک شبکه اجتماعی نیست، بلکه رسانه‌ای است که در بستر آن
مردم شبکه اجتماعی تشکیل می‌دهند.
به‌نظر می‌رسد شبکه اجتماعی نامیدن
آن ها در کشورهایی مانند ایران به‌دلیل استفاده‌ای فراتر از کارایی و هدف
اصلی تولیدکنندگان این خدمات است. هدف اولیه راه‌اندازی این شبکه‌ها،
پیام‌رسانی با استفاده از بستر وب و بدون دخالت سرویس‌های مخابراتی بوده
است، اما امروزه می‌بینیم کارکرد این سرویس‌ها در بسیاری از کشورها از جمله
ایران گسترش یافته و افراد با تشکیل گروه‌های متعدد براساس روابطشان و
فرستادن پیام‌های دسته‌جمعی برای یکدیگر، آن را به نوعی شبکه اجتماعی
تبدیل کرده‌اند.
تغییر کاربری این سرویس‌ها الزاما خوب یا بد نیست،
همان‌طور که شبکه‌های اجتماعی ذاتا مثبت یا منفی نیستند و همه چیز به نوع
استفاده کاربران بستگی دارد. علم ارتباطات هر رسانه‌ای را مفید تلقی
می‌کند، زیرا می‌تواند پیوندها را مستحکم کند، اما همان‌طور که افراد
می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی به‌صورت نادرست استفاده کنند، این اتفاق
می‌تواند درباره سرویس‌های پیام‌رسان نیز تکرار شود.
متاسفانه امروزه
کاربران ایرانی از پیام‌رسان‌ها بیشتر برای ارسال پیام‌های دسته‌جمعی از
پیش نوشته‌شده استفاده می‌کنند که گاهی بارها در گروه‌های مختلف به اشتراک
گذاشته می‌شود. این پیام‌ها معمولا تکراری، فاقد محتوای غنی و گاهی پر از
اشتباه است.
انتشار مجدد این‌گونه پیام‌ها می‌تواند سطح فکر و دغدغه افراد
را هدف قرار دهد و حتی گاهی به انتشار شایعات، خرافات و باورهای غلط دامن
بزند. بنابراین ما کاربران باید هوشیارانه‌تر عمل کرده و محتواهای باارزش و
غنی تولید کنیم و بدانیم چه محتواهایی ارزش به اشتراک‌گذاری مجدد را دارد و
کدام یک از اساس بی‌ارزش است. نباید فراموش کنیم فرهنگ استفاده از فناوری
از دستیابی به آن مهم‌تر است.