این روزها درحالی افزایش سرعت و پهنای باند در کشور به موضوع رقابتی میان شرکت های ارائه دهنده خدمات اینترنت تبدیل شده که به زعم کارشناسان، راهکار اصلی افزایش سرعت و کاهش چشمگیر هزینه اینترنت، راه اندازی سریع تر و اصولی شبکه ملی اطلاعات است.
البته در ابتدای ورود اینترنت در ایران به دلیل عدم آشنایی بسیاری از افراد با این حوزه هنوز صفحات مناسبی به زبان فارسی در آن راه اندازی نشده بود و تعداد اندکی از کاربران که با زبان انگلیسی آشنایی داشتند می توانستند از اینترنت برای رفع نیازهای خود اعم از نیازهای اطلاعاتی و سرگرمی بهره ببرند.
به تدریج زیرساخت های اینترنت پرسرعت برای استفاده عموم فراهم شد تا پهنای باند بیشتری در اختیار مردم قرار بگیرد.
عموم مباحث جاری مربوط به اینترنت اعم از سرعت، پهنای باند، خدمات یا محتوایی که توسط اینترنت ارائه می شد باعث شد تا اواخر سال 1384 بحث شبکه ملی اینترنت در کشور مطرح شود. شبکه ای که قرار بود طی 3 سال به بهره برداری برسد اما این مسئله همچنان در دستور کار دولت قرار داشت تا اینکه در سال 1389 با توجه به الزامات چشم انداز 20 ساله موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به صورت جدی مطرح شد.
شبکه ای که اهداف آن دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند 20 مگابایت بر ثانیه، اتصال 60 درصد خانواده ها و تمام کسب و کارها به شبکه تا پایان برنامه پنجم و ارائه الکترونیکی صددرصد خدمات دولت به دولت بود.
اکنون بعد از گذشت 10 سال از شروع ماجرای راه اندازی شبکه
ملی اطلاعات، نه هنوز سرعت اینترنت به آنچه که مورد انتظار کاربران است رسیده و نه
موتور جستجوگر ایرانی مطلوب ساخته شده و نه خیلی خدماتی که قرار بود با این شبکه
در اختیار کاربران قرار گیرد ارائه شده است.
در ادامه این روند، وزیر ارتباطات اعلام کرده افزایش سرعت اینترنت نیازمند راه اندازی شبکه ملی اطلاعات است و تا قبل از راه اندازی شبکه، تغییری در سرعت مشترکان خانگی ایجاد نخواهد شد. به همین دلیل و از آنجا که زمان راه اندازی شبکه ملی اطلاعات هنوز هم معلوم نیست، شرکت های ارائه دهنده خدمات اینترنت در فضایی رقابتی برای افزایش سرعت قرار گرفته اند.
سرعتی که کاربر ایرانی آن را با متوسط سرعت کشورهایی چون کره جنوبی یا ژاپن، هنگ کنگ و امریکا مقایسه می کند و درعین حال در می یابد که هزینه کاربران کشورهای یادشده حدود یک دهم پایین تر از ایران است. موضوعی که تنها به دلیل راه اندازی اینترانت داخلی یا پیاده سازی درست و اصولی شبکه ملی اطلاعات در این کشورها است.
چرا که این شبکه باعث می شود کاربران فضای مجازی برای مشاهده سایت های ایرانی نیازی به استفاده از سرورهای خارجی نداشته باشند و تنها برای مشاهده وب سایت های خارجی نیاز به استفاده از اینترنت بین المللی است.
علاوه بر اینکه با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات سرعت اینترنت با افزایش حدود 10 برابری مواجه خواهد شد و هزینه آن که در حال حاضر حدود 8 برابر متوسط جهانی است کاهش فوق العاده ای خواهد داشت به این دلیل که با عدم خروج سالانه بیش از یک میلیارد دلار از کشور روبرو می شویم.
از آنجا که اختصاص هزینه برای راه اندازی این شبکه از همان ابتدای طرح موضوع، مطرح و مسئله ای مورد توجه بوده و حتی اعلام شده که ردیف بودجه شبکه ملی اطلاعات در سال آینده دیده نشده است بهتر است مسئولان به مسئله خروج میلیاردی ارز به دلیل دریافت اینترنت بین المللی بیش از پیش توجه و اعلام کنند که بودجه های تخصیص یافته در سال های گذشته چطور و کجا هزینه شده است.
شاید اگر از همان ابتدا مشخص می شد برای راه اندازی و توسعه زیرساخت ها از یک ردیف بودجه و برای محتوا از ردیف های دیگر استفاده شود الان شبکه ملی اطلاعات راه اندازی شده بود و عنوانی چالش برانگیز میان دولت ها تلقی نمی شد.
هرچند طرح راه اندازی شبکه ملی اطلاعات مربوط به دولت های قبل است اما توجه به این نکته که دولت یازدهم به جای اتمام این پروژه، آزاد شدن واردات پهنای باند را کلید زد نشان می دهد دستانی پشت پرده واردات پهنای باند وجود دارند که ضمن عدم ایجاد فرصت های شغلی مناسب، به خروج میلیاردی ارز از کشور و هزینه کرد بودجه مربوط به پروژه شبکه ملی اطلاعات در محل های دیگر اقدام می کنند.