در چند سال اخیر بازار رمزارزها در ایران داغ شده است و یکی از انواع رمزارزهای مورد توجه در ایران توکن ها هستند؛ علت استقبال مردم ایران از توکن ها شاید ارزان بودن آنها در قبال کوین ها و یا دریافت آنها در قبال برخی از خدمات مانند زیر مجموعه گیری باشد.
به گزارش گرداب، یک «توکن» (Token) رمز ارزی است که بلاک چین مستقل برای خود ندارد و روی شبکههای دیگر مانند اتریوم جابهجا میشود.
در حال حاضر 5122 رمز ارز در حال معامله است که از این تعداد 4038 رمز ارز از نوع توکن هستند. اما آگاهی مردم از توکن ها شاید به وسعت آنها در دنیای رمزارزها نباشد.
متأسفانه آسانبودن ایجاد توکنهای بیارزش و بدون کاربرد، بستری برای کلاهبرداری هم فراهم کرده است و گاهی اوقات کلاهبرداران سعی میکنند توکنهایی که هیچ ارزشی ندارند را در قبال پولهای واقعی مبادله کنند.
برای اینکه یک توکن بتواند ارزش جذب کند و مقبولیت به دست بیاورد، باید در یک پروژه کاربردی دخیل باشد و در صرافیهای معتبر اضافه شود که به هیچ وجه کار سادهای نیست.
بدون اغراق میتوان گفت بیش از ۹۰٪ توکنهای بازار هدف و کاربرد خاصی ندارند و صرفاً برای پرکردن جیب توسعهدهندگان عرضه شدهاند.
در سال ۲۰۱۷ که به «جنون ICOها»[i] مشهور است، پروژههای کلاهبرداری زیادی با وعدههای عجیبوغریب وارد میدان شدند و هر کدام با پیشفروش توکنهای خود به سرمایهگذاران ناآگاه چند میلیون دلار پول به جیب زدند.
در سال ۲۰۱۸ با ترکیدن حباب بازار، تمام آن توکنها به فراموشی سپرده شدند و هرگز نتوانستند حتی به قیمت اولیه خود برسند.
ماجرا از این قرار بود که در سال 2017 سرمایه داران با کمتر از 100 دلار، میلیون ها توکن را ساخته و به مردم مشتاق برای خرید رمزارزها فروختند.
میزان تقاضا برای این توکنها آنقدر بالا بود که در نهایت صدها پیش فروش توکن راه اندازی و مردم زیادی برای خرید آنها صف کشیدند.
در این زمان سرمایه گذاران به ایده های مرتبط با این توکن ها بی توجه بودند و به نبود پروژه یا پروژه های پر خطر در پشت توکن ها اهمیت ندادند.
به هم خوردن تعادل در عرضه و تقاضا باعث شد تا حباب زیادی در قیمت توکن ها به وجود بیاید و قیمت آنها به سرعت بالا برود. تهییج جامعه به حدی صورت گرفت که مردم عادی سرمایه های خرد خود را تبدیل به توکن میکردند تا به هر شکلی به سود برسند.
پروژه های عجیب و غریب پشت توکنها هم نتوانست مردم را مجاب کند که دل به این نوع از رمزارزها نبندند و آنها در شرکتهایی با ایدههای بیمعنی سرمایهگذاری کردند.
برای مثال، هدف از عرضه اولیه «PAquarium»، ساخت بزرگترین آکواریوم جهان بود که در آن سرمایهگذاران میتوانستند از توکنهای خودشان برای تصمیمگیری درباره اینکه این آکواریوم کجا ساخته شود استفاده کنند و به آنها سهمی از سودهای ناشی از راهاندازی آکواریوم اعطا میشد!!
نمونه بعدی عرضه اولیه توکن «XmasCoin» بود که برای یک «پروژه مرموز» سرمایه جذب کرد و هیچگاه مشخص نشد این پروژه چه بوده است.
توکن «Lust Coin» یک بازار بلاک چینی برای پیدا کردن شریک جنسی رایگان و ناشناس بود که تنها یک سال عمر کرد. دارندگان این توکن سهمی از یک جامعه فرضی و آزاد از قوانین را خریداری می کردند که در این جامعه خیالی افراد برای برقراری رابطه با جنس مخالف آزاد بودند!
توکن «ASTRCoin» یکی از خندهدار ترین توکن های موجود در بازار سرکایه گذاری بود که دارندگان این توکن در واقع بخشی از فضای 600 هزار سیارک شناسایی شده در کهکشان راه شیری را صاحب می شدند.
Wiki token هم یکی از پروژه های نابود شده رمزارزهاست که بر اساس آن قرار بود دارندگان این توکن بخشی از دانش مخفی درباره رمزارزها را به دست بیاورند؛ این توکن اگرچه ظاهر موجه و آموزشی داشت اما در ادامه نتوانست چیزی به دارندگان Wiki token عرضه کند.
اوج سرمایهگذاریها در عرضه اولیه سکه در ژوئن ۲۰۱۷ بود که به ۲۰۰ میلیارد دلار در مجموع رسید اما بعد از آن تب و تاب خرید توکن ها از بین رفت.
در ادامه حباب بازار توکن ها ترکید و روز به روز از قیمت آنها کاسته شد به طوری که قیمت آنها به صفر رسید و برخی از توکن ها برای همیشه از بین رفتند.
بعد از آنکه سازندگان توکن توانستند مقدار زیادی از این رمز ارزها را به مردم عادی بفروشند، بازگشت سرمایه به سرمایهگذاران به ۸۷- % رسید که نتیجه آن دود شدن سرمایه اکثریت قریب به اتفاق مردم عادی و ثروتمند شدن پدیدآورندگان توکن در دنیا بود.
هر معامله یک خریدار و یک فروشنده دارد که در معاملات رمزارزها به ویژه توکن ها همواره یک طرف برنده و طرف دیگر بازنده خواهد بود. سازندگان توکن های بی ارزش در واقع موضوعات مضحک و غیر ضروری را با تبلیغات گسترده به مردم قالب می کنند.
گرایش های چند ساله اخیر مردم ایران به توکن ها می تواند دوباره زنگ خطر جنون توکن ها را در ایران به صدا در بیاورد و تجربه 4 سال گذشته اروپا برای ایران رقم بخورد.
باید به خاطر داشت رشد توکن های پر خطر با ایده های ضعیف با منفعت طلبی تولیدکنندگان آنها به وجود می آیند اما در نتیجه بی توجهی سرمایه گذاران به ایده های پشت توکن ها معامله شده و روز به روز قیمتشان بالاتر رفته و صاحبان آنها به سود بیشتری دست پیدا میکنند.
[i] (ICO)کلمه ی ICO مخفف Offering Coin Initialاست و به فرآیندی اشاره میکند که طی آن، شخصی حقیقی یا حقوقی در داخل کشور اقدام به صدور رمزارز یا توکن دیجیتال جدید نموده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تامین سرمایه، در اختیار سرمایه گذاران می گذارد. این نوع رمزارز میتواند به دو صورت بدون پشتوانه دارایی یا با پشتوانه صادرشود.