خشونت در بازی‌های رایانه‌ای آسیب‌ها و عوارض مختلفی به دنبال دارد. در این گزارش با اشاره به عوارض این بازی ها، برخی راهکار‌ها پیشنهاد شده است.
به گزارش گرداب، یکی از رسانه‌های محبوب در میان کودکان و نوجوانان و جوانان در دنیا و از جمله ایران، بازی‌های رایانه‌ای است؛ به طوری که طبق تحقیقات انجام شده، ۵۶ درصد جوانان ایرانی علاقه بسیار زیادی به این بازی‌ها دارند.
عنصر خشونت یکی از مهمترین و پرطرفدارترین موضوعات بازی‌های رایانه‌ای در دنیا به شمار می‌رود. در واقع عنصر خشونت، از مهمترین محرک‌های جذابیت بازی‌های رایانه‌ای به‌ویژه در انواع ژانر‌های اکشن، استراتژیک بی‌درنگ، جنگی و. است که آسیب‌های بسیاری بر رفتار و واکنش کودکان و نوجوانان دارد؛ چراکه طبق نظر محققان، نمایش رفتار‌های پرخاش‌گرانه در بازی‌های رایانه‌ای منجر به شناخت پرخاشگری و عامل مهمی برای بروز خشونت در کودکان می‌گردد.
یکسان بودن تأثیر خشونت در فضای مجازی و فضای واقعی
کودکان و نوجوانان و حتی جوانان در تماشا و بازی‌های با محتوای خشونت با انتخاب انواع سلاح‌ها مانند چاقو، ساطور، شمشیر و ... و با شیوه‌های مختلف رفتار‌های تهاجمی آشنا می‌شوند. بر اساس تحقیقات محققان آلمانی، مشاهده بازی‌های رایانه‌ای دارای صحنه‌های خشونت آمیز، همان تاثیر روانی منفی در درگیری فیزیکی را بر مغز انسان می‌گذارند؛ به گونه‌ای که اسکن مغز این افراد همان علائمی را نشان داده که گویا این افراد عملا حضور در صحنه‌های خشونت آمیز واقعی را تجسم می‌کنند.
بازی‌سازان در سناریو‌های بازی‌های رایانه‌ای، با توجیه‌هایی مانند نجات‌دادن خود یا ازبین‌بردن دشمن، بروز رفتار‌های پرخاش‌گرانه در طول بازی را به بهانۀ دفاع‌کردن طبیعی جلوه می‌دهند و هم‌ذات‌پنداری کودک با کاراکتر‌های بازی سبب می‌شود باور‌های هنجار منع‌کننده پرخاشگری در وی تحت تأثیر قرار گرفته و به مرور زمان مهارگر درونی پرخاشگری از بین برود.
همچنین پژوهشگران دانشگاه میسوری آمریکا برای تحلیل تأثیر بازی‌های رایانه‌ای خشن بر رفتار بازیکن‌ها، فعالیت مغز ۳۹ نفر را هنگام انجام بازی بررسی کردند. آن‌ها با اندازه‌گیری واکنش P۳۰۰ مغز افراد در زمان دیدن صحنه‌های خشونت‌آمیز، نسبت به کسانی که این صحنه‌ها را نمی‌دیدند و سپس فرصت‌دادن برای تنبیهِ مخالفی تخیلی، متوجه شدند کسانی که بیشترین کاهش را در واکنش P۳۰۰ داشتند (بینندگان خشونت)، شدیدترین تنبیه‌ها را اعمال کردند.
گذشته از تحقیقات علمی، مشاهده‌ها و اعتراف‌های خود کاربران، راه نزدیک‌تری برای اثبات مدعاست. در یک بررسی در سطح کلوپ‌های ایران ۶۸ درصد کاربران به تأثیرات عملی بازی‌های خشن در زندگی خود اذعان کرده‌اند. همچنین خانواده‌ها بار‌ها شاهد تأثیر فیلم‌های رزمی و خشن بر کودکان‌شان، بلافاصله پس از اتمام فیلم بوده‌اند.
نهادینه شدن خصمانگی با تکرار صحنه‌های خشونت آمیز در بازی‌های رایانه‌ای
تکرار بیش از حد برخی از صحنه‌های خشونت‌آمیز مانند کشتن با سلاح گرم، بریدن سر، سلاخی و. منجر به ازبین‌رفتن مفهوم درد و رنج و نهادینه‌شدن خصمانگی و خشونت در ذهن کودک می‌شود و نیز با توجه به نظریه شرطی‌شدن فعال، چون بازیکن به دلیل بروز رفتار‌های پرخاش‌گرانه پاداش (امتیاز) دریافت می‌کند، به عبارت دیگر شرطی می‌شود؛ پرخاشگری در ذهنش سودمند و به صورت ارزش در نظر گرفته می‌شود و پاداش یا تقویت مثبت به وسیله امتیاز منجر به تحکیم پرخاشگری در رفتار‌های درونی کودک می‌شود و کودک پرخاشگری را روش مناسبی برای فایق‌آمدن بر تعارض میان‌فردی و برطرف‌کردن احساس ناکامی یا خصومت می‌داند.
ماندگاری تأثیرات بازی‌های رایانه‌ای طولانی است
بر طبق نظر اندرسون و بوشمن، تاثیرات بازی‌های رایانه‌ای خشن در زمان کوتاه و با ماندگاری طولانی است؛ به این صورت که در زمان کوتاهی عملکرد این بازی‌ها متغیر مناسبی برای افزایش ادراک و رفتار پرخاشگرایانه و برانگیختگی جسمانی نسبت به پرخاشگری و در نتیجه افزایش خشونت رفتاری است و در زمان طولانی این بازی‌ها اعتقادات و نگرش‌های خصمانه و تمایلات فردی به منظور مبادرت به پرخاشگری و خشونت ایجاد می‌کنند.
آثار جسمی بازی‌های رایانه‌ای بر کودکان و نوجوانان
بازی‌های رایانه‌ای به خصوص بازی‌های رایانه‌ای با موضوع اکشن، آثار و پیامد‌های منفی دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از: مشکلات جسمانی مانند سوزش و درد در نواحی انگشتان، مچ، کتف، گردن، ستون فقرات و ...، اضطراب، ترس، اختلال در خواب، برانگیختگی فیزیولوژیک، چاقی، تغییر در سوخت و ساز بدن، صرع ناشی از دیدن بازی‌ها.
راه غلبه بر خشونت بازی‌های رایانه‌ای
بنابراین بهترین راه غلبه و یا حداقل تحدید خشونت رسانه ای، استمداد از مهارت سواد رسانه‌ای و ارتقای آن در تمام ابعاد است. از این رو هر چه فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات بیشتر متحول می‌شوند، نیاز ما به یادگیری و آموزش برای درک دنیای جدید و استفاده از ابزار‌ها و امکانات آن نیز افزایش می‌یابد، چرا که ضعف آموزش و آگاهی نسبت به دنیای ارتباطات و مقتضیات آن چیزی جز عقب ماندگی و تشدید آسیب‌ها به همراه نمی‌آورد.
همچنین وزارت آموزش و پرورش لازم است مبحث روش‌های کاهش آسیب مواجهه با رایانه و بازی‌های رایانه‌ای و مبانی سواد رسانه‌ای را در متون درسی بگنجاند و بازی‌های رایانه‌ای همچون محصولات رسانه‌ای به طور کامل درجه بندی سنی شوند و نیز مداخلاتی جهت آموزش خانواده‌ها و معلمان و مربیان تربیتی که در مواجهه مستقیم با نوجوانان کاربر بازی‌های رایانه‌ای هستند طراحی و به کار گرفته شود.
