متاورس و دنیای مجازی پیش رو

به گزارش گرداب، متاورس، اصطلاحی که مجموعه‌ی عظیمی از شرکت‌ها آن را موج بعدی تعامل‌های آنلاین و فناوری‌های شناور و تجارت بین‌پلتفرمی می‌دانند، در پایان سال ۲۰۲۱ به‌شدت بر سر زبان‌ها افتاد. این فناوری وعده‌های هیجان‌انگیزی را به شرکت‌ها و افراد داده است.

متاورس که دراصل در رمان تصادف برفی (Snow Crash) اثر نیل استفانسون برای اولین‌بار مطرح شد، با تغییر نام فیسبوک به متا به اوج خود رسید و حالا اصطلاحی برای موج جدید ایده‌ها پس از دنیاگیری کرونا است که تعریف ما از دنیای مجازی را دگرگون می‌کنند. متاورس می‌تواند جرقه‌ای برای صنایع AR و VR نیز باشد.

بااین‌حال، متاورس فقط به هدست‌های VR و عینک‌های هوشمند محدود نمی‌شود؛ بلکه تلاشی برای بازتعریف رابطه‌ی کلی ما با اینترنت از‌جمله جوامع مجازی تا مالکیت محتوای دیجیتالی است. متاورس در زمینه‌هایی مثل گیمینگ، رمز‌ارز، NFT‌ها، نرم‌افزار کنفرانس از‌راه‌دور و اسکن سه‌بعدی کاربرد دارد.

سال ۲۰۲۲، ماهیت سخت‌افزاری که برای دسترسی به متاورس به‌کار می‌بریم، تغییر خواهد کرد. سه هدست قابل‌انتظار می‌توانند نقاط مرجعی برای آینده‌ی متاورس باشند. متا و سونی و به‌احتمال زیاد اپل از بازیگران بزرگ متاورس هستند. در‌عین‌حال، تعداد زیادی از شرکت‌های دیگر هم در پروژه‌های مشابهی فعال خواهند بود. فناوری‌هایی مثل ردیابی چهره و چشم و واقعیت ترکیبی و صفحه‌نمایش‌ها از عوامل اصلی VR خواهند بود.

Project Cambria: فناوری پس از Oculus Quest

تغییر نام فیسبوک به متا بسیاری را هیجان زده کرد؛ اما این تغییر چندان هم غیرمنتظره نبود. فیسبوک از زمان تصاحب شرکت Oculus در سال ۲۰۱۴، بیشتر در زمینه‌ی AR و VR فعال شد. موفقیت هدست‌های Oculus Quest و Quest ۲ به‌عنوان هدست‌هایی با سهولت استفاده‌ی زیاد و ارزان‌قیمت تأثیر زیادی بر طرح آینده‌ی دستگاه‌های VR و AR نسل بعدی گذاشت؛ اما هدست بعدی متا گران‌قیمت‌تر خواهد بود و می‌تواند پل واقعی به عینک‌های AR این شرکت باشد.

هنوز اطلاعات زیادی درباره‌ی هدست Project Cambria منتشر نشده است؛ اما این دستگاه تقریباً همان Oculus Quest Pro است که مارک زاکربرگ در سال ۲۰۲۱ درباره‌ی آن صحبت کرد. افزون‌براین، متا این هدست آینده را به‌عنوان جایگزینی برای Quest ۲ نمی‌داند؛ بلکه آن را مدلی پیشرفته‌تر با ویژگی‌های اختصاصی معرفی می‌کند.

هدست پروجکت کامبریا از رزولوشن بهبودیافته‌ی صفحه نمایش برخوردار است اگرچه شاید رزولوشن آن به خوبی هدست Varjo نباشد، به‌اندازه‌ی کافی برای انجام کار‌های خلاقانه‌ی پیشرفته مناسب است.

این هدست از قابلیت ردیابی چهره و چشم نیز بهره می‌برد که برای ثبت حرکت‌ها و احساسات به‌کار می‌رود و آن‌ها را به انیمیشن‌های آواتاری در VR تبدیل می‌کند. ردیابی چشم مزایای دیگری هم دارد؛ ازجمله گرافیک بهبود پیدا می‌کند و از‌طریق فرایندی به نام رندر foveated بهینه‌سازی می‌شود.

بدین‌ترتیب، شخصی که هدست را پوشیده، می‌تواند با نگاه به اشیاء در VR آن‌ها را انتخاب کند. ناگفته نماند ردیابی چشمی نیز سطح دیگری از نگرانی‌های حریم خصوصی را به‌همراه دارد. متا کامبریا (Meta Cambria) به دوربین‌های رنگی pass through مجهز است که امکان لایه‌گذاری VR در جهان واقعی را می‌دهند. بدین‌ترتیب، کاربر بدون نیاز به عینک‌های اختصاصی AR به واقعیتی ترکیبی می‌رسد. این جلوه را می‌توان در هدست‌های Varjo هم دید.

اگر کامبریا سکوی پرتاب واقعیت ترکیبی باشد، متا می‌تواند در زمینه‌ی توسعه‌ی اپلیکیشن برای انواع ایده‌های مرتبط با سخت‌افزار‌های عینکی در سال‌های آینده تلاش کند.

PlayStation VR ۲: گام بزرگ PS۵ سونی به‌سمت متاورس

می‌دانیم مدل جدید هدست VR پلی استیشن ۲۰۱۶ سونی در سال جاری به‌بازار می‌آید. همچنین، می‌دانیم با پلی استیشین ۵ سازگار است و کنترلر‌هایی جدید و صفحه نمایشی با رزولوشن چشمگیر دارد. بااین‌حال، هنوز نمی‌دانیم هدست VR سونی چقدر توجه‌ها را به خود جلب خواهد کرد؛ اما نتایج می‌توانند فراتر از حد تصور باشند.

پلی استیشین ۵ که هنوز خریدش برای برخی غیرممکن است، از فناوری و گرافیک بهبودیافته و قابلیت‌هایی مثل SSD پرسرعت و هاپتیک‌های کنترلی پیشرفته و صوت سه‌بعدی در برخی از بازی‌های جدید برخوردار است. انریل اینجین ۵ از شرکت اپیک گیمز می‌تواند PS۵ و دیگر سخت‌افزار‌های بازی نسل بعدی را به سطوح واقع‌گرایانه برساند. دمو گرافیکی جدید بازی Matrix Awakens پنجره‌ای به‌سمت این دنیای جدید است. حالا تصور کنید در VR هم به‌کار برود.

PSVR اورجینال در سال ۲۰۱۶ معرفی شد؛ سالی پربار برای محصولات بزرگ VR از‌جمله Oculus Rift و HTC Vive و Google Daydream. سال ۲۰۲۲، داستان قدری متفاوت خواهد بود؛ زیرا این بار توانایی سونی برای تکیه بر موتور گرافیکی PS۵ این شرکت را پیشتاز خواهد کرد و تجربه‌های ایمرسیوی را ارائه خواهد کرد که دستیابی به آن در سخت‌افزار‌های دیگر آسان نخواهد بود.

مخاطب سونی گیمر‌های کنسول هستند که نقطه‌ی تمرکز متفاوتی برای جوامع ایمرسیو به‌شمار می‌روند. آیا سونی ایده‌ی متاورس‌های اولیه‌ی خود مثل PlayStation Home شکست‌خورده را احیا خواهد کرد؟ آیا سخت‌افزار آن می‌تواند به روابط از‌پیش‌ساخته با توسعه‌دهندگان گیم VR تکیه کند تا راه جدیدی در تجربه‌های جدید بین پلتفرمی در پیش بگیرد؟

PSVR ۲ هدستی مستقل نیست و باید با کابل USB-C به PS۵ وصل شود؛ اما این سخت‌افزار قابلیت واقعیت ترکیبی را ازطریق دوربین‌های passthrough به‌شیوه‌ی مشابه با هدست متا فراهم می‌کند و بر اساس گزارش‌ها، از فناوری ردیابی چشمی برای بهبود عملکرد گرافیکی در VR استفاده می‌کند.

هدست اپل: فیلی در متاورس

هدست ایمرسیو اپل هدست بعدی است که نمی‌توان درباره‌ی آن قطعی نظر داد؛ اما گزارشگران و تحلیلگران فناوری به آن اشاره کرده‌اند. سال‌ها است انتظار می‌رود اپل سخت‌افزار AR و VR خود را داشته باشد. این شرکت در‌حال حاضر از فناوری‌های لازم برای تحقق این انتظار برخوردار است. حسگر‌های لایدار اسکن عمیق در آیپد‌ها و آیفون‌های جدید نشان می‌دهند هدست چگونه می‌تواند واقعیت و مجازی را ادغام کند.

فناوری AR iOS اپل هم از جلوه‌های AR برخوردار است و ردیابی حرکتی را کنترل می‌کند. تراشه‌های M۲ اختصاصی اپل هم ازنظر بازدهی در جدیدترین مدل‌های آیپد و مک خود را ثابت کرده‌اند؛ در‌نتیجه از این تراشه‌ها می‌توان برای هدست‌های اپل هم استفاده کرد.

با اینکه انتظار می‌رود اپل عینک‌های مستقل AR خود را تولید کند، بر‌اساس گزارش‌ها، اولین هدست این شرکت از نوع VR با قابلیت‌هایی مثل واقعیت ترکیبی و دوربین‌های پس ترو (pass through) برای ادغام دنیای واقعی و مجازی است.

انتظار می‌رود این فناوری از قابلیت ردیابی چشمی و وضوح صفحه نمایش درخورتوجه برخوردار باشد. هدست اپل کمی گران‌قیمت خواهد بود و طبق پیش‌بینی‌ها، زمینه‌های هدف این هدست عبارت‌اند از: گیمینگ و ارتباطات و شاید حتی فیتنس.

سخت‌افزار اپل گامی بزرگ برای تولید این هدست‌ها است؛ زیرا از قابلیتی برخوردار است که متا و سونی نمی‌توانند به آن دست یابند‌: تطبیق‌پذیری گوشی همراه و دستگاه‌های اپل. هدست اپل با آیپد، انواع سیستم مک، آیفون‌ها و حتی سخت‌افزار اپل واچ نیز سازگار است.

در این صورت، این یکپارچگی حتی اگر به خط‌تولید سخت‌افزاری اپل محدود باشد، بر دستگاه‌هایی مثل Meta Quest ۲ برتری خواهد داشت. متا سخت‌افزار خود را به‌سمت بین‌پلتفرمی سوق می‌دهد؛ اما هنوز کار با سیستم عامل‌های گوشی هوشمند مسئله‌ی بزرگی برای این شرکت است. بااین‌حال، اپل می‌تواند به‌خوبی بین دستگاه‌ها ارتباط برقرار کند.

سخت‌افزار متصل به گوشی در حال ظهور است

چشم خود را از کوالکوم برندارید. از تراشه‌های این شرکت تقریباً در اکثر هدست‌های VR و AR موجود استفاده می‌شود؛ اما تلاش این شرکت برای اتصال عینک‌ها و گوشی‌های هوشمند یکی از شاخص‌های عملکردی بزرگ هدست‌های آینده است. تعداد زیادی از هدست‌های موجود زیر چتر کوالکوم کار می‌کنند؛ ازجمله عینک‌های ThinkReality A۳ لنوو و Nreal Light. ناگفته نماند HTC، تولیدکننده‌ی دیرینه‌ی سخت‌افزار‌های VR، با HTC Vive Flow امکان اتصال به گوشی هوشمند را فراهم می‌کند. نکته‌ی مهم اینکه از تراشه‌های کوالکوم در این عینک استفاده شده است.

مایکروسافت: آینده در آن‌سوی هولولنز؟

مایکروسافت سابقه‌ای طولانی در زمینه‌ی AR و VR دارد و در‌حال‌حاضر نیز از پلتفرم VR خود به نام واقعیت ترکیبی ویندوزی (Windows Mixed Reality) پشتیبانی می‌کند. هدست AR مایکروسافت به نام HoloLens۲ در آستانه‌ی تولد دو‌سالگی‌اش است. مایکروسافت مشغول کار روی ادغام نرم‌افزار موبایل و پی‌سی و تبدیل آن‌ها به اکوسیستمی بین‌دستگاهی به نام Microsoft Mesh است. تیمز نیز سال آینده از پشتیبانی VR برخوردار خواهد شد.

بااین‌همه، آیا مایکروسافت می‌تواند سخت‌افزار هدست هم تولید کند؟ HoloLens ۲ محصولی تجاری و پرهزینه است؛ در‌نتیجه، باید منتظر گام‌های بعدی این شرکت بمانیم. باوجوداین، به‌نظر می‌رسد هدستی VR که مانند هدست‌های دیگر بتواند واقعیت ترکیبی تولید کند، گام بعدی مایکروسافت در این مسیر باشد.

گوگل را فراموش نکنید

گوگل هم یکی از بازیگران اصلی این صحنه است. اهالی مانتین‌ویو زمانی هدست VR خود را تولید می‌کردند؛ اما چند سالی است در این زمینه‌ها فعالیت نمی‌کنند. در‌نتیجه، آیا ممکن است امسال با محصولی سخت‌افزاری مختص متاورس در این زمینه فعال شود؟ هنوز مشخص نیست؛ اما هرگز گوگل را دست‌کم نگیرید.

حال، این پرسش مطرح می‌شود که در پایان ۲۰۲۲ باید چه انتظاری داشته باشیم؟ بر اساس یکی از پیش‌بینی‌ها، متاورس به‌صورت پیوسته بازتعریف و برندسازی خواهد شد. یک سال پیش هیچ‌کس چیزی درباره‌ی ایده‌ی متاورس نمی‌دانست؛ ولی حالا روایت‌ها و مقاله‌های بی‌شماری درباره‌ی آن وجود دارد. فیسبوک یکی از شرکت‌هایی بود که متاورس را بر سر زبان‌ها انداخت؛ اما تعداد زیادی از شرکت‌های دیگر هم در این زمینه سخت تلاش می‌کنند.