امروزه با توجه به افزایش جمعیت در شهرها، نیاز به هوشمند شدن شهرها پررنگ‌تر شده است. هوشمند شدن شهر شامل تغییرات عمده در زندگی شهری مانند حمل و نقل عمومی، توسعه‌ی جاده‌ها، برق در خانه‌ها، خیابان‌ها، مکان‌های تجاری و تامین آب است.
به گزارش گرداب، در شهرها عموم جا‌به‌جایی مردم از طریق حمل و نقل عمومی صورت می‌گیرد. حمل و نقل عمومی هم ارزان است و هم باعث صرفه جویی در مصرف سوخت می‌شود. بسیاری از ادارات، دانش‌آموزانی که به مدرسه می‌روند و دانشجویان دانشگاه از حمل و نقل عمومی به عنوان وسیله‌ی اصلی برای جا‌به‌جایی استفاده می‌کنند.
برای مقاماتی که حمل و نقل عمومی و ترافیک را تنظیم می‌کنند، کاهش خطرات مرتبط با رانندگی برای اطمینان از ایمنی عموم مردم یک اولویت است. دولت‌های بزرگ در سراسر جهان سرمایه‌های هنگفتی را به فناوری‌های جدید تزریق کرده‌اند تا زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی برای جمعیت عظیمی که روزانه بین محل کار، مدرسه و خانه سفر می‌کنند بهینه‌سازی شود و امنیت عمومی را تامین کند. با افزایش پیاده‌سازی راه حل‌های هوشمند در تسهیلات حمل و نقل، مقامات اکنون می‌توانند ابتکارات بیشتری را برای محافظت از جان و دارایی رانندگان، مسافران و عابران پیاده راه‌اندازی کنند. استقرار نظارت اتوبوس در این زمینه نمونه‌ی بسیار خوبی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که وقتی یک مدل موفق توسط فناوری‌های نوآورانه هدایت می‌شود، نه تنها کارایی عملیات حمل و نقل انبوه، بلکه امنیت حمل و نقل عمومی نیز بهبود می‌یابد.
امروزه اعتماد در حمل و نقل عمومی از اهمیت بالایی برخوردار است. شهروندانی که از اتوبوس‌های عمومی استفاده می‌کنند، زمان زیادی را در ایستگاه اتوبوس به انتظار می‌گذرانند. در عملکرد روزانه‌ی یک سیستم اتوبوسرانی، حرکت اتوبوس‌ها با پیشرفت روز تحت تأثیر شرایط نامعلومی مانند ترافیک یا اعزام اتوبوس در زمان نامنظم قرار می‌گیرد. اگر افرادی که با اتوبوس تردد می‌کنند، بتوانند مکان دقیق اتوبوس و زمان تقریبی ورود را دریافت کنند، اعتماد در مساله‌ی حمل و نقل عمومی افزایش می‌یابد.
در عملکرد روزانه‌ی یک سیستم مدیریت اتوبوس، حرکت وسایل نقلیه تحت تاثیر شرایط نامشخصی مانند تراکم ترافیک، تاخیر‌های غیرمنتظره و تصادفی بودن تقاضای مسافر، زمان نامنظم اعزام و حوادث رانندگی قرار می‌گیرد. در یک محیط بلادرنگ، محققان بسته به ویژگی‌های خاص سیستم‌های حمل و نقل عمومی، تلاش زیادی را به توسعه‌ی استراتژی‌های کنترل انعطاف‌پذیر اختصاص داده‌اند.
اتوبوس‌های هوشمند راه حلی ساده برای ترافیک سنگین و افرایش تقاضا برای خدمات حمل و نقل عمومی به شمار می‌روند. این اتوبوس‌ها وسیله‌ای راحت و کارآمد برای سفر به مسافران ارائه می‌کنند و به اپراتور‌های اتوبوس کمک می‌کنند تا مدیریت ناوگان را تثبیت کنند، عملیات روزانه را تسهیل کنند، ایمنی را بهبود بخشند و تجربه‌ی سفر را افزایش دهند. فناوری اتوبوس هوشمند جدیدترین افزوده به مفهوم یک سیستم حمل و نقل هوشمند است که تجربه‌ی سفری بهتر را نوید می‌دهد. تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌های خصوصی و دولتی در حال هوشمندسازی ناوگان اتوبوس‌های خود با ویژگی‌های پیشرفته هستند. سیستم‌های حمل و نقل هوشمند که برای ساده‌سازی عملیات و ایجاد انعطاف‌پذیری و حداکثر کارایی در خدمات حمل و نقل طراحی شده‌اند، راه را برای راحت شدن سفر‌های شهری هموار کرده‌اند.
اتوبوس‌های هوشمند مجهز به محاسبات پیشرفته، ارتباطات بی‌سیم و سیستم ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS) هستند ومی‌توانند به دقت نظارت شوند تا اطمینان حاصل شود که مطابق با استاندارد‌ها عمل می‌کنند. علاوه بر این، نظارت زنده بر اتوبوس‌ها و تجزیه و تحلیل تصویری در زمان واقعی را می‌توان برای پاسخ به حوادث اضطراری و تضمین امنیت رانندگان و مسافران پیاده‌سازی کرد. اتوبوس‌های هوشمند داده‌هایی مانند رفتار رانندگان و جریان مسافران را نظارت و جمع‌آوری می‌کنند، به اپراتور‌های اتوبوس کمک می‌کنند تا بر عملکرد ناوگان نظارت کنند و در صورت لزوم خدمات را بهبود بخشند یا جدول زمانی را تغییر دهند.
این سیستم پیشرفته مبتنی بر سخت‌افزار و برنامه‌های نرم‌افزاری پیشرفته است. اتوبوس‌ها مجهز به جدیدترین ابزار‌های مدیریت ناوگان هستند که امکان دسترسی راحت و فوری به اطلاعات مربوطه و کانال‌های ارتباطی آسان با بخش‌های مختلف صنعت حمل و نقل را فراهم می‌کند.
برخی از ویژگی‌های کلیدی اتوبوس هوشمند عبارتند از:
· تاسیسات ارتباطات رادیویی
· امکان اعلام توقف خودکار
· گزینه‌های ارسال به کمک رایانه و تلفن همراه
· قابلیت شمارش مسافر به صورت خودکار
· سیستم مکان‌یابی خودکار خودرو
· قابلیت دوربین فیلمبرداری/دوربین امنیتی پیشرفته
· پایانه‌های داده‌ی تلفن همراه
· سیستم‌های اعلام‌کننده منطبق با سالمندان و ناتوان‌ها
· اطلاعات زمان واقعی در مورد مسافران و همچنین مسیر‌های عبور شده
· شبکه‌ی قابل گسترش برای ارتباطات اتوبوس هوشمند
اجزای یک اتوبوس هوشمند
الزامات کلیدی اتوبوس هوشمند عبارتند از:
· ایمنی مسافران و وسایل نقلیه با هشدار فعال و نظارت مستمر
· تشخیص خروج از خط
· سیستم آدرس عمومی و اینترکام چندطرفه بین راننده و مسافران ورودی و خروجی
· شمارش خودکار مسافر برای بهبود برنامه‌ریزی، مسیر‌ها و درآمد
· نمایش اطلاعات مسافران
· سرویس وای‌فای بدون وقفه
· هزینه‌های رومینگ در سفر‌های بین‌المللی
اتوبوس‌های هوشمند از طریق سایت‌های آنتن رادیویی و شبکه‌ی منطقه‌ی خودرو به یکدیگر و همچنین به برج مرکزی متصل می‌شوند. این سایت‌ها کل ناوگان را تحت یک شبکه‌ی ارتباطی در هم می‌آمیزند تا مدیریت آن آسان‌تر و ارزان‌تر باشد. این در هم‌آمیختگی همچنین راه را برای افزایش ایمنی مسافران و خدمه هموار می‌کند. در این صورت هنگام بروز هرگونه شرایط اضطراری، ارتباط با اتوبوس‌های دیگر، ستاد مرکزی و خدمات اضطراری آسان‌تر است. این فرآیند شبیه به یک شبکه‌ی اداری به هم پیوسته یا سیستم سازمانی است.
رابط گرافیکی کاربرپسند و کد‌های رنگی هوشمند، یادگیری و کار با این سیستم‌ها را برای حمل و نقل آسان می‌کند. زمانی که اتوبوس هوشمند به تقاطع نزدیک می‌شود، چراغ راهنمایی سبز می‌شود تا عبور اتوبوس را اولویت‌بندی کند.
فناوری اتوبوس هوشمند علاوه بر خدمات کارآمدتر، مزایای بیشتری برای مسافران به همراه داشته است. آن‌ها می‌توانند برنامه‌ی اتوبوس‌ها و حتی مکان واقعی آن‌ها را از طریق برنامه‌های به‌روزرسانی‌شده در تلفن همراه خود دریافت کنند. این برنامه‌ها حتی تاخیر اتوبوس‌ها را به مسافران اطلاع می‌دهد.
این فناوری همچنین دارای امکان بررسی سلامت خودکار برای اتوبوس‌ها است که از طریق آن می‌توان اطمینان حاصل کرد اتوبوس‌ها همیشه در شرایط عالی هستند. در صورت کوچکترین مشکل یا نقص، زنگ هشدار به صدا درمی‌آید و اتوبوس‌ها بلافاصله برای تعمیر از جاده‌ها خارج می‌شوند. این امر مدیریت بهتر ناوگان را ممکن می‌کند و احتمال تصادفات را چندین برابر کاهش می‌دهد.
بهترین چیز در مورد فناوری اتوبوس هوشمند این است که در زمینه‌ی اداره و مدیریت برای اپراتور‌های تور‌های کوچک، به همان اندازه‌ی شرکت‌های مسافرتی با ناوگان بزرگ خوب عمل می‌کند.
ارتباطات متصل به اتوبوس هوشمند
از آنجایی که تمام تراکنش‌ها در پایگاه داده ثبت می‌شوند، اطلاعات ثبت شده برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در مورد فراوانی اتوبوس‌های مورد نیاز در یک مسیر، تجزیه و تحلیل می‌شوند. جزئیات سفر روزانه، هفتگی و ماهانه‌ی مسافران از طریق نمودار‌ها و داده‌ها تجزیه و تحلیل می‌شود. بنابراین، اتوبوس هوشمند یک سیستم کارآمد، راحت و بسیار قابل اعتماد است که دارای قابلیت رزرو خودکار بلیط، ردیابی اتوبوس زنده و برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک است که در نهایت امنیت و آرامش مسافر را در حین سفر تامین می‌کند و به صرفه جویی در کاغذ و زمان و سایر منابع می‌انجامد.
در حال حاضر، اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی با استفاده از سرویس بسته‌ی امواج رادیویی یا جی‌پی‌آراس (GPRS) مکان‌یابی می‌شوند. منظور از سرویس بسته‌ی امواج رادیویی، یک سرویس داده‌ی بی‌سیم است که بر روی شبکه‌ی داده‌های موجود ساخته شده است. این دستگاه از طریق اجازه دادن به داده‌ها برای ذخیره کار می‌کند. سپس این داده‌ها به روشی کارآمد در سراسر شبکه‌های تلفن همراه منتقل می‌شود. یک دستگاه جی‌پی‌آراس به کاربران امکان ارتباط تلفن همراه و همچنین اتصال به اینترنت را می‌دهد.
مکان اتوبوس را می‌توان با استفاده از برنامه‌ی اندورید توسط عموم ردیابی کرد. این برنامه به ردیابی و دریافت مکان دقیق اتوبوس و مشاهده‌ی صندلی‌های خالی آن کمک می‌کند و همچنین شامل یک پایگاه داده‌ی کوچک از جدول زمانی است. جدول زمانی شامل شماره‌ی اتوبوس خواهد بود، نام ایستگاه‌ها نیز به جستجوی منبع و مقصد کمک می‌کند و اطلاعاتی را در مورد اتوبوسی که باید بگیرید، ارائه می‌دهد. این برنامه همچنین زمان تخمینی رسیدن اتوبوس (ETA) را به کاربر می‌گوید و با استفاده از فرمول اقلیدسی آن را محاسبه می‌کند.
اتوبوس خودران، آینده‌ی اتوبوس‌های هوشمند:
مدت‌هاست که از صنعت حمل و نقل خواسته شده است اتوبوس‌های خودران را به خودرو‌های خودران ترجیح دهند، یا دست کم توسعه‌ی اتوبوس‌ها را نسبت به وسایل نقلیه‌ی تک‌سرنشین در اولویت قرار دهند. بسیار منطقی است که یک اتوبوس خودران می‌تواند افراد بیشتری را حمل کند و فضای کمتری را در خیابان‌ها اشغال کند.
اتوبوس‌های خودران با عناوین ایمن‌تر، روان‌تر و کم‌مصرف‌تر معرفی می‌شوند؛ و اگر همه‌ی اتوبوس‌های یک شهر به صورت یکپارچه خودران شوند، این امر می‌تواند به معنای خدمات قابل اعتمادتر باشد. برای مثال روند طی مسیر در زمان واقعی و استقرار اتوبوس‌های اضافی در ساعت شلوغی به دقت ارزیابی می‌شود و خدمات بر اساس آن ارائه خواهد شد.
