در عصر جدید بحث امنیت تحت تأثیر متغیر‌های نوینی قرار گرفته که تبیین رویکرد‌ها در این خصوص را به یک ضرورت مبدل ساخته است. رایانه و فضای سایبر مهم‌ترین متغیر نوین تأثیرگذار در این حوزه است. رایانه و فضای سایبر در زندگی بشر روز به روز توسعه پیداکرده و تحولات شگرفی را در جوامع ایجاد کرده است، اما این پدیده نیز همانند سایر امور، دارای دستاورد‌های مثبت و منفی است.
به گزارش گرداب، باوجود منافع زیاد استفاده از رایانه و فضای مجازی، این ابزار خالی از آسیب نیز نبوده است. ظهور جرائم جدید رایانه‌ای یکی از پیامد‌های منفی گسترش به‌کارگیری رایانه در شؤون مختلف اطلاعاتی و ارتباطی بوده است. واقعیت این است که هر اختراع و نوآوری به‌سرعت می‌تواند نظر مجرمان را به خود جلب کرده و مورد استفاده قرار گیرد، اما جامعه نیز مقدوراتی برای برخورد با چنین سوء استفادههایی در اختیار دارد که حقوق جزا یکی از این ابزار‌ها به شمار می‌رود.
چالش‌های آینده در خصوص امنیت از موضوعات مهمی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته است. سؤال اساسی که در این خصوص مطرح و بررسی می‌شود این است که رویکرد نظام حقوقی ایران نسبت به تهدید‌ها و جرائم‌سایبری چگونه است و با چه چالش‌هایی روبروست؟
دسترسی غیرمجاز
دسترسی غیرمجاز دسترسی غیرمجاز یکی از مهم‌ترین افعال مجرمانه می‌باشد که توسط سیستم‌های رایانه‌ای انجام می‌شود و به‌عنوان نخستین گام در ارتکاب سایر جرائم‌سایبری و به‌عنوان تهدیدی خطرناک بر علیه محرمانگی داده‌ها و سیستم‌ها تلقی می‌شود.
فصل یکم قانون جرائم‌سایبری در فضای تبادل اطلاعات، جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی را شامل می‌شود که شامل موضوعاتی از قبیل دسترسی غیرمجاز، جاسوسی سایبری می‌باشد. جایگاه بحث این‌گونه جرائم در تقسیم‌بندی‌های حقوق جزای اختصاصی در مبحث جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی می‌باشد. دسترسی غیرمجاز شامل جرائمی می‌باشد که تهدید‌های خطرناک و تعرض علیه امنیت (یعنی محرمانگی، تمامیت و دسترسی‌پذیری) سیستم‌ها و داده‌های رایانه‌ای را در برمی‌گیرد. نیاز به محافظت، منافع سازمان‌ها و افراد در مدیریت، اجرا و کنترل سیستم‌هایشان را بدون وجود مزاحمت بازتاب می‌دهد.
صرف تعرض غیرمجاز، یعنی هک کردن، کرک کردن و یا ورود به عنف رایانه باید غیرقانونی تلقی شود «گاهی مجرم با دستیابی غیرمجاز سبب از کار افتادن سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، از بین رفتن اطلاعات مهم و محرمانه افراد گردد و یا گاهی با ارتکاب این عمل سبب آسیب رساندن به سیستم‌های بیمارستانها، اورژانس، مراکز بهداشتی شود که حتی کوچک‌ترین اختلالی بتواند صدمات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.» برخی هکینگ را مترادف با دسترسی غیرمجاز می‌دانند، ولی این واژه چه در آماج و چه در نوع سیستم با دسترسی غیرمجاز متفاوت است؛ «زیرا واژه هکینگ در دانش فنی‌ـ مهندسی به‌کار می‌رود و به سیستم‌های رایانه‌ای مربوط است و علاوه بر دسترسی غیرمجاز شامل اعمالی مانند تجزیه، تحلیل و نسخه‌برداری یا اختلال در سیستم و وصف مجرمانه می‌باشد».
شخص در دسترسی غیرمجاز می‌تواند از طریق شبکه‌های رایانه‌ای و مخابراتی به داده‌ها حتی در سیستم‌هایی که حالت امن نصب نمی‌باشد دسترسی یافته و مرتکب جرم شود.
عنصر قانونی این جرم مطابق ماده ١ قانون جرائم رایانه‌ای است. بر اساس ماده مورد اشاره هرکس به‌طور غیرمجاز به داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به‌وسیله تدابیر امنیتی حفاظت‌شده است دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
برای تحقق جرم باید عمل شخص مصداق مشخص این ماده باشد و توسط قانونگذار نیز حکمی وضع‌شده باشد پس اگر عمل شخص با عناصر تشکیل‌دهنده این ماده مغایر باشد مشمول حکم این ماده نخواهد شد. دسترسی غیرمجاز به معنای دستیابی غیرقانونی به داده‌ها یا اطلاعات در سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی می‌شود. منظور از تدابیر امنیتی حفاظت‌شده به وجود آوردن شرایطی است که فقط افراد مجاز در یک سازمان بتوانند به اطلاعات موجود در رایانه یا مخابرات دسترسی یابند و افراد غیرمجاز حق دستیابی به این‌گونه اطلاعات را ندارند.
