هیچ سند و مدرکی برای ارتباط دولت چین با دادههای کاربران تیکتاک منتشر نشده، اما اسناد و شواهد زیادی در باب همکاریهای پنهان شبکههای اجتماعی آمریکایی با دولتهای مختلف وجود دارد.
به گزارش گرداب، ایالات متحده آمریکا حدود ۷۵۰ پایگاه نظامی در سراسر دنیا دارد، کشتیهای جنگی آن در تمام اقیانوسها حضور دارند و مرتب جنگهایی نیابتی در اقصا نقاط دنیا به راه میاندازد و حال بر سر یک شبکه اجتماعی غیر آمریکایی این همه جار و جنجال به راه انداخته است. در حالی که شبکههای اجتماعی غربی، توییتر و فیسبوک سابقه طویلی در سرقت از اطلاعات کاربران خود دارند و بارها رسواییهاشان علنی شده، تیکتاک چگونه به مشکل «امنیت ملی» آمریکا و کشورهای غربی تبدیل شده است؟
چندی پیش دولت آمریکا به آژانسهای دولتی ۳۰ روز فرصت داد تا اطمینان حاصل کنند پلتفرم تیکتاک بر روی هیچ دستگاه و سیستم دولتی نصب نباشد. آذر ماه نیز کنگره آمریکا ممنوعیت استفاده کارمندان دولتی از این شبکه اجتماعی بر روی دستگاههای دولتی را تصویب کرد و حال جو بایدن این مصوبه را اجرایی میکند. کشورهای دیگر غربی نیز در این زمینه دنبالهرو آمریکا هستند، کانادا و استرالیا به تازگی ممنوعیتهای مشابهی اعمال کردهاند.
اما آیا این تصمیمها منطقی هستند؟
آمریکا دقیقا از چه میترسد و چرا بر سر یک شبکه اجتماعی اینقدر جار و جنجال به راه انداخته است؟
کشورهای غربی همیشه مدعی «آزادی بیان» بودهاند. آنها از این صحبت میکردند که شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر و اینستاگرام باید مدافع آزادی بیان باشند. کشورهایی که تلاش میکردند این پلتفرمها را موظف به رعایت قوانین داخلی کنند، همواره از سوی غربیها به نقض حقوق بشر محکوم شدهاند.
استاندارد دوگانه این پلتفرمهای غربی، اما خبر از این میدهد که «آزادی بیان» مدنظر آنها، فیالواقع فقط آزادی بیان مدافعان غرب است. توییتر به گواه اسناد منتشرشده توسط ایلان ماسک، در انتخاباتهای مختلفی در سراسر دنیا دخالت کرده است. الگوریتمها دستکاری شدند تا مطالبی که آژانسهای اطلاعاتی آمریکا میخواهند به گوش مردم برسد. فیسبوک نیز ید طولایی در دخالتهای سیاسی دارد و کافی است بار دیگر کلیدواژه «کمبریج آنالیتیکا» مرور شود.
گوگل نیز به همکاری با پنتاگون، رژیم صهیونیستی و ... مشغول است و برای آنها الگوریتم نتایج جستجوی خود را نیز تغییر میدهد. حال آمریکاییها که خود ید طولایی در شنود و جاسوسی از دادههای کاربران دارند، رژیم صهیونیستی که خود سازنده جاسوسافزارهایی است که از فعالان سیاسی در نقاط مخلتف جاسوسی کرده، پلتفرم تیکتاک را به این متهم میکنند که از دادههای کاربران به خوبی محافظت نمیکند.
مشکل اصلی آنها با تیکتاک فیالواقع این است که تیکتاک مانند اینستاگرام، گوگل، آمازون و فیسبوک موظف به همکاری با آژانسهای امنیتی آمریکایی نشده و دست دستگاه سانسور پنهان آمریکا به آن نمیرسد.
آمریکا و دولتهای غربی در حالی تلاش خود برای حکمرانی فضای مجازی را «تهدیدی جدی برای امنیت ملی» قلمداد میکنند، تلاش کشورهای دیگر مانند کشور ما برای قانونگذاری در این حوزه را به هیچ رو تاب نمیآورند.
در طی سالهای اخیر تیکتاک بارها توسط نهادها و رسانههای غربی به چالش کشیده شده که آیا دولت چین به دادههای کاربران دسترسی دارد یا خیر؛ آیا توسط دولت چین سانسوری بر این شبکه اعمال میشود؟ آیا تمام دادههای کاربران آمریکایی را در خاک آمریکا نگه میدارد.
تیکتاک بارها تلاش کرده حسن نیت خود را در این زمینه به دولتهای غربی نشان دهد و به تمام خواستهها و پیشنیازهای آنها پاسخ داده است. تیکتاک در طی سالیان اخیر بارها تلاش کرده که کاری که نظام حکمرانی آمریکا از او میخواهد را انجام دهد، با این حال نتیجه این همه تلاش تیکتاک این است که امروز این پلتفرم شبکه اجتماعی «تهدید امنیت ملی» آمریکا خطاب میشود و هر دو حزب این کشور بر لزوم ممنوعیت آن تاکید دارند. جمهوریخواهان بر «تهاجم فرهنگی» موجود در تیکتاک تاکید دارند و دموکراتها از سانسور خیالی دولت چین میترسند.
پای منافع این قدرت جهانی که وسط باشد، دیگر گویا اهمیت ندارد که تیکتاک محبوبترین پلتفرم در بین شهروندان این کشور است، بسیاری از افراد از این طریق امرار معاش میکنند.
در سال ۲۰۲۰ دونالد ترامپ رئیسجمهور وقت آمریکا تلاش کرد تا جلوی پیشرفت تیکتاک را بگیرد و اقداماتی انجام داد تا شرکت بایتدنس (مالک تیکتاک) مجبور شود فعالیتهای تیکتاک در آمریکا را به شرکتی دیگر به فروش برساند. با بهانههای مختلف تلاش شد این شبکه اجتماعی که برخلاف تمام شبکههای اجتماعی جهانی در آمریکا مستقر نیست را هم به این کشور بیاورد.
اقدامات اخیر آمریکا و دولتهای غربی تنها شامل ممنوعیت تیکتاک بر روی دستگاههای دولتی است. این کاربران درصد اندکی از مخاطبان تیکتاک را شامل میشوند. اما ناظران و کارشناسان معتقدند این تازه ابتدای ماجراست و آمریکا در حال تلاش برای گسترش حوزه ممنوعیت تیکتاک در این کشور است.
هیچ سند و مدرکی برای ارتباط دولت چین با دادههای کاربران تیکتاک منتشر نشده است. اما اسناد و شواهد زیادی در باب همکاریهای پنهان شبکههای اجتماعی آمریکایی با دولتهای مختلف وجود دارد. به نظر میرسد آمریکا حاضر نیست قدرت برتر خود در زمینه شبکههای اجتماعی را به این راحتی واگذار کند و برای این کار حاضر به انجام هر اقدامی است. واشنگتن از این هراس دارد که روزی شبکههای اجتماعی جدیدی ظهور کنند که دیگر به نهادهای امنیتی آمریکایی پاسخگو نباشند.
حکمرانی فضای مجازی نه تنها حق هر حکومت بلکه وظیفهای است که همه حکومتها نسبت به مردم آن کشور بر عهده دارند. اما این مختص آمریکا و کشورهای غربی نیست. باید پذیرفت امروزه فضای مجازی نقش مهمی در زندگی مردم ایفا میکند و شبکههای اجتماعی به بخشی از درگیریهای قدرت در جهان تبدیل شدهاند. باید دید که آمریکا میخواهد چگونه با یک شبکه اجتماعی خارجی مقابله کند و آیا این ممنوعیتها و محدودیتها نتیجهای به همراه دارد؟ اما با این روند، آن روز دور نیست که کاربران آمریکایی برای استفاده از این پلتفرم مجبور به استفاده از فیلترشکن باشند.