دكترین دفاعی جمهوری اسلامی

گرداب- جمهوری اسلامی ایران در طول مدت حیات خود علی‌رغم تحریم‌ها و تهدیدات نظام سلطه، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه صنایع دفاعی داشته است. این امر علاوه ‌بر شكوفایی توانمندی‌های بومی، موجب بازدارندگی گسترده‌ای برای كشور شده است.

دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب، برای بررسی این موضوع و به مناسبت روز صنعت دفاعی با سردار سرتیپ پاسدار "احمد وحیدی"، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به گفت‌وگو نشسته است. دكترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران، دیپلماسی دفاعی و پیشرفت‌های دفاعی كشور از مهمترین محورهای این گفت‌وگو هستند.

صنایع دفاعی در ساختار نظامی كشور از چه جایگاه و اهمیتی برخوردار است؟
اصولاً قدرت نظامی و رویكرد به تأمین ابزار قدرت، پیش‌شرط استقلال و امنیت و توسعه هر كشوری به شمار می‌رود. داشتن تسلیحات مناسب و كافی، یك جزء حیاتی اقتدار دفاعی و یك ضرورت حتمی برای اعتبار بازدارندگی است. از این منظر صنعت دفاعی مستقل و خوداتكا مهم‌ترین شاخصه اقتدار ملی است. در واقع استقلال و خودكفایی در صنعت دفاعی ضمن ایجاد امنیت و آرامش داخلی و نیز افزایش خودباوری ملی ضمن ارتقای قدرت بازدارندگی، دشمن را از هرگونه طمع‌ورزی و هجوم و تجاوز بازمی‌دارد.

ساختار دفاعی و الگوی تسلیحاتی ایران قبل از انقلاب اسلامی بر مبنای توازن دو قدرت شرق و غرب بود. در آن هنگام ایران را به عنوان عنصر عمل‌كننده غرب و برای جلوگیری از حضور نظامی شرق یا پیش‌گیری از آن سامانده كرده بودند؛ بنابراین صنایع دفاعی بر وابستگی و مونتاژ تجهیزات مورد نیاز استوار بود. آن هنگام همه طرح‌ریزی‌های دفاعی در حوزه تولید ابزار نظامی و دفاعی ایران را طراحان و مستشاران آمریكایی تهیه می‌كردند. بر اساس آمار اعلام‌شده، تا قبل از انقلاب 40 هزار مستشار در ایران حضور داشتند و پیش‌بینی كرده بودند كه تا سال 1360 این تعداد به 60 هزار نفر برسد.

در حوزه موشكی نیز ایران در منطقه برترین است و نیز جزء بهترین‌های جهان است. تولید موفق موشك‌های شهاب و سجیل، ثاقب و صیاد، فاتح و زلزال، میثاق و رعد و طوفان و سفر مصداق این موفقیت است.

با ظهور انقلاب اسلامی و قطع روابط نظامی ایران با آمریكا، پشتیبانی این تجهیزات نیز عملاً قطع شد و كشور ما در شرایط تحریم كامل قرار گرفت. با قطع ارتباط ما و غرب، صنایع دفاعی خلاق و مستقل كشور با الهام از پیام نورانی حضرت امام ^{رحمة‌الله‌علیه} مبنی بر حركت به سمت خوداتكایی، خودكفایی در عرصه نظامی و دفاعی متولد شد و توسعه خود را آغاز كرد. اعجاز این تفكر نیز در طول 8 سال دفاع مقدس ظهور و بروز یافت.

صنعت دفاعی كشور بر اساس این تفكر، از همان ابتدا زمینه‌های افزایش خوداتكایی خود را مورد توجه قرار داد و فرآیندی را طی كرد كه نتیجه‌اش این صنایع دفاعی كارآمد، مستقل و خلاق است. امروزه ما بیش از 139 صنعت دفاعی فعال داریم كه بیش از 700 صنعت بخش خصوصی نیز با آنها همكاری دارد. نتیجه این فعالیت نیز تولید بیش از 1100 محصول نظامی و غیر نظامی، تولید بیش از 4 هزار قطعه در عرصه هوایی، فعالیت حدود 15 هزار نفر محقق و پرسنل در صنایع دفاعی و از همه مهمتر دستیابی به بیش از 270 فناوری بومی است.

امروزه صنعت دفاعی كشور الگویی مؤثر در تبلور شایستگی ملت ایران و اقتدار ملی به حساب می‌آید. از همین رو فرمانده معظم كل قوا به پاس بیش از سه دهه تلاش مجاهدانه و مخلصانه كاركنان متعهد و متخصص و نخبگان و دانشمندان این عرصه در دستیابی به تجهیزات راهبردی و قطع هرگونه وابستگی نظامی، روز سی‌ویكم مرداد را به عنوان روز صنعت دفاعی نامیدند.

امروزه صنایع دفاعی توانسته با جذب همكاری حدود 5 هزار نفر محقق و حدود 10 هزار نفر همكار در دیگر ارگان‌ها و شركت‌های خصوصی، 900 پروژه را تعریف و عملیاتی كند و به حدود 200 فناوری دست یابد. همچنین 33 فناوری بدیع به دست آورده كه عمدتاً مربوط به فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌های موشكی، سلاح و مهمات، خودروهای زره و تاكتیكی و نیز حوزه‌های فیزیك، الكترونیك، صنایع هوایی، مخابرات و ناوبری و نرم‌افزار است. با این روند جمهوری اسلامی ایران در جایگاه شایسته‌‌ای از صنعت دفاعی قرار گرفته و امروزه از برترین‌های دفاعی منطقه و جهان به شمار می‌آید.

مصداق این پیشرفت را می‌توان در حوزه‌های هوا، فضا و الكترونیك مشاهده كرد. امروزه ایران جزء 10 كشور دارنده فناوری كامل فضایی است. تبلور این حركت نیز در پرتاب ماهواره‌های امید و طلوع و ساخت ماهواره‌برهای سفیر و سیمرغ به ظهور رسیده است.

در حوزه موشكی نیز ایران در منطقه برترین است و نیز جزء بهترین‌های جهان است. تولید موفق موشك‌های شهاب و سجیل، ثاقب و صیاد، فاتح و زلزال، میثاق و رعد و طوفان و سفر مصداق این موفقیت است.

در حوزه زیرسطحی جزء معدود كشورهای جهان است كه قابلیت طراحی و ساخت زیردریایی‌ها را به‌خصوص در كلاس متوسط دارد.

در حوزه تجهیرات پیشرفته الكترونیك و مخابرات نیز صنایع دفاعی ایران با تولید بصیر و صافّات و مطلع‌الفجر، هدهد و سداد، عقاب و شاهین، بینا و مشكات، مرآت و سلیم، تلاش و هادی، فدك و فاتح، توانمندی بالای خود را در این عرصه به اثبات رسانده است. به بركت همین حركت عظیم است كه امروز نیروهای مسلح متناسب با تغییر ساختار و راهبرد، آمادگی كامل برای مقابله با هر نوع تهدید و در هر سطحی را باقوت و قدرت دارند.

• سامانه پدافند ارتفاع متوسط مرصاد (سامانه زمینی مشابه هاك): این سامانه هوایی موشكی برد متوسط می‌تواند هواپیماهای مدرن را در ارتفاع پست و متوسط منهدم كند.

• آزمایش نهایی موشك 2000 كیلومتر سوخت جامد سجیل2 كه یك موشك دومرحله‌ای است و از دو موتور سوخت جامد مركب تشكیل شده است. سیستم ناوبری این موشك نسبت به موشك سجیل جدیدتر بوده و از سنسورهای بسیار پیچیده و دقیقی برخوردار است.

• خط تولید توپ ضدهوایی 35 میلی‌متری كه از جدیدترین دستاوردهای متخصصان وزارت دفاع است و از بهترین انواع موجود در نیروهای مسلح جهان به شمار می‌رود.

•  مهمات ضد هوایی توپ 100 میلی‌متری كه گام تكمیلی و مهمی در عملیاتی كردن توپ‌های پدافند هوایی 100 میلی‌متری بوده است.

• خط تولید میثاق1 و میثاق2 كه عبارت بوده از دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت موشك دوش‌پرتاب پدافند هوایی میثاق 2 با قابلیت مقابله با جمینگ.

• خط تولید سامانه پدافندی كم‌ارتفاع كه با داشتن رادار جست‌وجوی سه‌بعدی و ردیاب الكترواپتیكی و نواخت 4000 تیر در دقیقه، برای پدافند تهدیدات ارتفاع كم به كار می‌رود.

• آزمایش موشك قیام و نسل سوم موشك فاتح 110 كه كاملاً موفقیت‌آمیز بوده است.

علاوه بر آن، تعمیر و بازسازی بیش از 30 محصول موشكی، برگزاری دوره‌های آموزشی مختلف و ساخت شبیه‌ساز‌های موشك‌ها، گام‌های مؤثر دیگری بوده كه توانسته است بخش مهم و اعظم نیازهای نیروهای مسلح را تأمین كند.

ما معتقدیم كه دیپلماسی نقش مهمی در فرصت‌سازی برای روابط خارجی ایفا می‌كند. پیوند فعالیت‌های دفاعی و نظامی با فعالیت‌های دیپلماتیك می‌تواند یك ابزار به‌هم‌پیوسته و عظیم قدرت ملی را به نمایش بگذارد. بر همین اساس یكی از محورها و رویكردهای اصلی وزارت دفاع مبتنی بر تقویت و توسعه شكلی و ماهوی دیپلماسی دفاعی است. لذا اجرای بهنگام این برنامه گامی مؤثر در تولید و افزایش اقتدار ملی به شمار می‌رود.