مهدی نوید ادهم با بیان اینکه هوشمندسازی مداری هم فرصت است و هم تهدید، خاطرنشان کرد: البته فرصت های آن از تهدیداتش بیشتر است و استفاده از این فرصت ها به شایستگی مدیر و معلم برای نحوه استفاده از آن بر می گردد.
گروه فرهنگ و جامعه گرداب: با گسترش فناوری اطلاعات در کشور ما و ورود رایانه به عرصه های مختلف آموزشی، فرهنگی و اجتماعی متولیان آموزشی کشور تصمیم گرفتند برای استفاده بهینه از این فناوی و افزایش سواد رسانه ای در میان دانش آموزان از آن بهره گیری کنند.امری که به سمت ایجاد مدارس هوشمند در کشور هدایت شد؛ طرحی که مسئولان و کارشناسان آموزشی از آن به عنوان طرحی پویا که نقش موثری در فرآیند یادگیری دانش آموزان، بهبود مدیریت نظام مند و حرکت به سوی تربیت افرادی با سواد و مهارت های لازم زندگی دارد، یاد می کنند؛ اما در عین حال به اعتقاد بسیاری، این طرح در کنار فرصت هایی که برای زندگی در عصر ارتباطات ایجاد می کند در بردارنده تهدیداتی نیز هست.
برای بررسی بیشتر فرصت ها و آسیب های هوشمند سازی مدارس از نقطه نظر آموزشی خبرنگار گرداب با دکتر«نوید ادهم» دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش گفتگویی داشته است که در ادامه می خوانید.
*در ابتدا بفرمایید ورود گسترده رایانه به مدارس در قالب طرح هوشمند سازی چه تأثیری بر فرآیند آموزش دارد؟
ورود رایانه به مدارس از دو نظر قابل بررسی است؛ اول اینکه رایانه به عنوان یک ابزار آموزشی در خدمت اهداف و مباحث آموزشی قرار دارد، ورود این فناوری در مدارس که به غلط تحت عنوان هوشمند سازی مدارس از آن نام برده می شود سبب خواهد شد سرعت دسترسی به اطلاعات و منابع افزایش یابد در نتیجه یادگیری از عمق و گستره بیشتری برخوردار می شود.
از منظر دوم هم ورود رایانه به مدرسه و کلاس درس به عنوان تغییر مناسبات کلاس درس یا اصطلاحا به عنوان یک عنصر تمدن ساز باید مورد توجه قرار گیرد. در چنین شرایطی این وسیله الکترونیکی تنها به عنوان یک ابزار دیده نمی شود بلکه مناسبات معلم با دانش آموز و دانش آموزان با معلم، روش های یادگیری و شیوه های تدریس را تحت تاثیر قرار می دهد؛ ورود فناروری به کلاس درس قطعا تاثیرات گسترده ای خواهد داشت که کلاس درس امروز را با کلاس های دوران گذشته متفاوت خواهد کرد.
*هوشمند سازی مدارس چقدر می تواند بر بهبود یادگیری مؤثر باشد؟ آیا از این ابزار در تدریس همه دروس استفاده می شود یا تنها تعدادی را شامل می شود؟
ببینید هوشمند سازی مدارس را بنده در توانمندی و شایستگی مدیر و معلم می دانم چرا که ورود کامپیوتر به تنهایی نمی تواند باعث بهره وری فرآیند یادگیری شود از طرفی هوشمندی آموزش به صلاحیت مدرسان، روش تدریس فعال و اثر بخش و محیط شاداب مدرسه بر می گردد؛ سعی بر این بوده که در یک دوره زمانی سه ساله تمام مدارس با اولویت دبیرستان ها یک کارگاه آموزش فناوری مجازی داشته باشند که هم فناوری اطلاعات و فضای مجازی در آن تدریس شود و هم تدریس برخی از دروس به اقتضای امکانات مدارس آموزش داده شود؛ اکنون در برخی از مدارس تعداد قابل توجهی از کلاس ها به این فناوری تجهیز شده اند و می توان در آموزش هر درسی از آن بهره برد.
*به نظر شما با توجه به اختلاف سطح مناطق مختلف کشور به لحاظ برخورداری و عدم برخورداری از امکانات، هوشمند سازی مدارس عاملی بر شکاف آموزشی نخواهد شد؟
قطعا اگر مراقبت نشود به یک شکاف آموزشی دامن زده می شود و مناطق برخوردار از این فناوری در مقابل مناطق محروم رشد داشته و فاصله و شکاف بیشتری را ایجاد می کنند و به همین دلیل و جلوگیری از چنین وضعی از لحاظ استراتژی های مدیریتی اولویت تجهیز به مناطق کم برخودار داده شده است.
*با توجه به آسیب های فضای مجازی به ویژه در سال های اخیر که شاید درصد بالایی از آن به دلیل عدم آگاهی اقشار مختلف از آسیب ها و نحوه استفاده از فضای مجازی بوده است، فکر می کنید مدارس هوشمند چه تأثیری بر سواد رسانه ای و اینترنتی دانش آموزان در فضای مجازی می گذارد؟
این مقوله دو نگاه دارد یکی اینکه آسیب شناسانه به آن بنگریم که عده ای چنین نگاهی به هوشمند سازی مدارس دارند ولی بنده با آن موافق نیستم و دیگری اینکه از نقطه نظر فرصت ها به آن نگریسته شود؛ بنده در عین اینکه آسیب های این رسانه را می دانم، معتقدم ورود این فناوری به کلاس درس فرصت هایی را ایجاد می کند که بسیار مغتنم و مفید است و به همین دلیل لفظ استفاده هوشمندانه از فناوری را به کار می برم یعنی هم فرصت و هم تهدید در استفاده از آن داریم اما فرصت های آن از تهدیداتش بیشتر است و استفاده از این فرصت ها به شایستگی مدیر و معلم برای نحوه استفاده از آن بر می گردد.
نگاه صرفا آسیبی و تهدیدی به این فناوری نگاه درستی نیست چرا که بچه ها برای زندگی در عصر فناوری نیاز دارند با آن آشنا شوند و بهترین مکان و زمان هم برای در اختیار گذاشتن این مهارت در زمان تحصیل و از طریق مدارس است.
*آیا مدارس هوشمند تأثیری بر قوه تخیل و ابتکار، مهارت تحقیق و پژوهش دانش آموزان نمی گذارد و آن را کاهش نمی دهد؟ آیا سبب نمی شود دانش آموزان به این ابزار برای یادگیری متکی شوند؟
ببینید همانطور که پیش تر عنوان کردم این فناوری هم فرصت و هم تهدید است اما اگر دقیق تر بررسی کنیم متوجه خواهید شد که فرصت های آن بیشتر از تهدیدات و آسیب های آن است.
ورود رایانه و فناوری فضای مجازی به فرآیند آموزش، دسترسی به منابع و اطلاعات بیشتر را میسر می کند و در نتیجه یادگیری تسهیل می شود؛ خیلی از مباحث که در زندگی روزمره بچه ها کارایی نداشته و فقط حفظ می شده دیگر نیازی به حفظ کردن ندارد مانند برخی فرمول ها و داده های بدون کارکرد در زندگی و در عوض می توان به مباحث دقیق تر و عمیقتر پرداخت و مباحثی که بیشتر در زندگی استفاده می شوند را با تمرین در دانش آموزان نهادینه کرد مانند مهارت های مختلفی چون مهارت خوب دانستن، خوب گوش دادن، خوب اندیشیدن، نوآوری و خلاقیت؛ می توان این مهارت های لازم را به جای افزایش محفوظات از این طریق به دانش آموزان آموزش داد.