برخی کارشناسان ورود همزمان دو چهره مطرح سیاسی حاضر در فتنه به این موضوع در آستانه انتخابات اسفندماه را در راستای آزمون دوباره ظرفیت فضای مجازی در به راه انداختن جنبش های اجتماعی ارزیابی می کنند.
گروه فرهنگ و جامعه گرداب: برنامه خندوانه که این روزها
پرمخاطب ترین برنامه سازمان صدا و سیما محسوب می شود؛ در روزهای اخیر به بستری برای
انتقال تمایلات سیاسی عده ای به سطح جامعه تبدیل شده بود. تمام صحبت هایی که در چند
روز اخیر پیرامون مسابقه استندآپ کمدی امین حیایی و امیرمهدی ژوله منتشر شد یک وجه
مشترک داشتند و آن هم نقشی بود که فضای مجازی در انتقال سریع اتفاقات و دامن زدن به
آن داشت. فضا و شبکه هایی که بنظر می رسد هنوز کاربرد صحیح آن را نیاموخته ایم. شبکه هایی که زین پس باید آنها را بجای «اجتماعی»، «اشتباهی» بنامیم.
رقابت امین حیایی و امیرمهدی ژوله در مرحله دوم سری مسابقات «خنداننده برتر» که یکی از جذاب ترین بخش های این برنامه کمدی است، شروع شد. قبل از شروع برنامه یکی از کاریکاتوریسیت‌های اصلاح طلب، در پستی از کاربران خواست تا تنها به دلیل حضور امین حیایی در فیلم «قلاده های طلا» ساخته ابوالقاسم طالبی که درباره فتنه سال 88 تهیه شده بود، به امیر مهدی ژوله، که هم تمایلات فکری نزدیک تری به جریان اصلاح طلبی و هم سابقه همکاری با نشریات اصلاح طلب مثل چلچراغ را در کارنامه خود دارد، رای بدهند.
این کاریکاتوریست در اولین پست خود در اینستاگرام نوشت:
«امشب استندآپ امیر ژوله است. مطمئنم که مثل دفعه ی قبل میترکونه! اما مقابل امین حیایی بنظرم باید به امیر رای داد. همینکه کسی قلاده های طلا رو بازی کنه از نظر من فاقد صلاحیت رای دادن میشه... حتی اگر امیر اونقدر هم ندرخشه. چی کار کنم دیگه... بعضی وقتا اونقدر «حال» و نمی بینم و «گذشته» ی آدما ملاک قضاوتم میشه امیرجان به پیش»
امیرمهدی ژوله که پیش از این سابقه حضور مقابل دوربین را نداشت، در دور اول با اجرایی تحسین برانگیز توسط مردم برای حضور در دور بعد انتخاب شد و در طرف دیگر امین حیایی در دور اول در مسابقه ای که نتیجه آن قابل پیش بینی بود با اختلافی چشم گیر نسبت به سروش صحت به مرحله بعد رسید.
تحلیل این مساله که چرا حضور حیایی در همان ابتدا چنین حساسیتی را ایجاد نکرده بود چندان دشوار نیست. پیروزی حیایی در دور نخست قابل پیش بینی بود و حمایت از سروش صحت یک بازی دو سر باخت برای جریان «دوقطبی ساز» به حساب می آمد. در هر صورت رقابت حیایی و ژوله برای کسب رای بیشتر از مردم بسیار هیجان انگیز بود و بهترین فرصت را برای افرادی که دنبال ایجاد دوباره فضای احساسی و دوقطبی سیاسی میان مردم بودند ایجاد می کرد.
بعد از آنکه این کاریکاتوریست مطلب خود را منتشر کرد بسیاری از
افراد سودجو به سرعت از وضعیت بوجود آمده استفاده کردند و با انتشار مطالبی مشابه
خواستار رای دهی به ژوله شدند.
این مساله واکنش هایی را از دو سر طیف سیاسی کشور به دنبال داشت و موجب شد فضایی کاملا احساسی و هیجانی نسبت به این برنامه شکل بگیرد. با این وجود کاریکاتوریست اصلاح طلب پس از یک روز با حذف مطلب قبلی خود، از امین حیایی عذرخواهی کرد و مطلب خود را فقط یک شوخی ساده نامیده بود. او در دومین پست خود نوشت:
«به دریایی درافتادم که پایانش نمیبینم/کسی را پنجه افکندم که درمانش نمی دانم!
دیروز پستی گذاشتم که بعد از یک ساعت برداشتمش. هر چند صفحه ی یک طنزپرداز و کاریکاتوریست را اصولن نباید زیاد جدی قضاوت کرد اما متاسفانه برخی دوستان چنان برداشتی کردند که اصلن در مخیله ی من نیز خطور نمی کرد. با امین حیایی همین یک ماه پیش در استخر آب بازی می کردیم و با امیر ژوله که هر روز حشر و نشر داریم. از نگاه من نه امیر حق است و نه امین باطل! شاید به خودش هم گفته باشم که فیلم قلاده اش را دوست ندارم و شاید به امیر هم گفته باشم که کارهای آخر مدیری برایم اونقدر هیجان انگیز نبوده است. و اگر انفجار خبری رسانه هاب مجازی را جدی تر می گرفتم مثل همیشه دقیق تر و ظریف تر حرفم را بیان می کردم. اما متاسفانه مثل طرفدارهای دو آتشه ی تیم های فوتبال، چشمم را بستم و ازتیمم حمایت کردم و ظاهرا زیادی روی و احساساتی حرف زدم و ناخواسته حیطه و حریم طنز و هنر را به سیاست آلوده کردم. هر چند از تلخی های این روزها این است که طنز یک طنزپرداز جدی گرفته شود، در اینجا مثل یک کچل مرد، یا مرد کچل از طرفدارهای امین عزیزم عذر می خواهم و حیف که رایم را به ژوله دادم و دیگر نمی شود، وگرنه به امین رای می دادم تا بگویم داستان اونقدر جدی نیست که الکی الکی جدی شده است! و به امید اینکه هیچ کس ، کسی را قضاوت عجولانه نکند . چه کسی مثل من امین و امین ها را ... و چه دیگران من و مطالب مرا.»
البته عذرخواهی کاریکاتوریست اصلاح طلب و حذف پست اولیه‌اش از صفحه اینستاگرام پایان ماجرا نبود و «محمدعلی ابطحی» که پیش تر به دلیل حضوری فعال در
حوادث فتنه سال هشتاد و هشت محاکمه شده بود، با انتشار عکسی دو نفره از ژوله و رئیس دولت اصلاحات در صفحه کاربری خود در اینستاگرام صورت مساله را بصورت دیگری مطرح کرد.
وی در اینستاگرام خود نوشت در گروه های تلگرامی منتسب به اصولگرایان مطالبی را دیده که در آن ها از باقی کاربران خواسته اند بدلیل حضور حیایی در قلاده های طلا به او رای بدهند. مطلب او نیز بر هیجان بوجود آمده دامن زد. ابطحی در اینستاگرام خود نوشت:
«خیلی بده که مسابقه خندوانه جناحی شده.کلی گروه تلگرامی اصولگرایی و دلواپس دیدم که توصیه می کردند بصورت سازمانی به امین حیایی رای بدهید. فقط به دلیل بازی تو فیلم های ده نمکی و یا فیلم های علیه حوادث انتخابات 88. احتمالا آقای حیایی هم بی تقصیر. در این کارها نباید جناحی بود. از آن سو خیلی ها دنبال رای آوردن ژوله هستند. من البته به ژوله رای دادم چون استند آپش بهتر بود. بهانه ای هم پیدا کردم که عکسی که خودم گرفته بودم را نشر بدهم.»
ابطحی نیز پست خود را از صفحه شخصی خود پاک کرد ولی موجی
که راه افتاد متوقف نشد و بسیاری از چهره ها نسبت به این اتفاق واکنش نشان دادند.
مهدی خزعلی از دیگر افراد شاخص جریان فتنه نیز در مطلبی به امین حیایی لقب هنرمند درباری داد و نوشت:
«سوای از این که امیر مهدی ژوله نویسنده و خالق طنز است و رقیبش مجری آن...! و سوای برتری بی چون و چرای او در مسابقه....! من هرگز به هنرمندی که در خدمت دربار باشد رای نخواهم داد، هنرمند باید در خدمت مردم و ارزش ها باشد و بس، هرگز اجازه ندهد که ارباب زر و زور و تزویر بر گردنش قلاده بیاندازند، حتی اگر آن قلاده از طلا باشد...!»
وی همچنین نوشت:
«من به هیچ یک از کسانی که خود را کوچک کردند و حاضر شدند به امثال ده نمکی خدمت کنند، رای نمی دهم، مگر این که بیایند و مرا از حکمت پنهانی آگاه کنند...!»
امین
حیایی و امیرمهدی ژوله که ناخواسته وارد این دعوای سیاسی شده بودند با انتشار مطلبی
از اتفاقات رخ داده انتقاد کرده و خواستار تمام شدن بحث های جاری شدند.
حیایی در
واکنش به این اتفاق گفته بود تنها دلیلی که باعث حضور او در برنامه خندوانه شد شاد
کردن دل مردم بوده و نیت دیگری از این کار نداشته است.
ژوله نیز در در مصاحبه ای که با باشگاه خبرنگاران داشت بر این نکته تاکید کرد که هدف شبکه نسیم و برنامه خندوانه سرگرم کردن مردم است و هیچ کدام از کمدین های حاضر در برنامه از طرف جناح های سیاسی به برنامه نیامده اند. ژوله همچنین در اینستاگرام خود مطلبی را در این رابطه منتشر کرد.
او در بخشی از مطلب خود نوشت:
« اولا دمتون گرم. مگه داريم اينهمه عشق و محبت و پيگيري و هيجان و تلاش براي راي اوردن اوني كه بيشتر دوسش داشتيد. ايولا،خسته نباشيد ،خسته هم نشيد. دوما بچه ها من و امين حيايي استنداپ كمدين هستيم و توي اون پونزده دقيقه برنامه، كمدي اجرا ميكنيم و هيچ نيتي و قصد و هدفي جز لذت بردن و لذت بخشيدن نداريم. ما توي اون پونزده دقيقه فقط كمدي رو نمايندگي ميكنيم و نماينده و نماد وهيچ تفكر و عقيده و مرام و مسلك و گروه و جناحي نيستيم. طبعا انتظار هم داريم قضاوت شما و تصميم شما و هواداري شما بر اساس اون اجراي كمدي پونزده دقيقه اي باشه نه بر اساس اونچه قبلا انجام داديم يا بعدا انجام خواهيم داد يا بر اساس اونچه درست يا غلط به ما نسبت داده ميشه.پس خواهشا با دو قطبي كردن فضا و جنگ و جدل هاي تنش افرين ،كام خودمون و كمدين ها و برنامه سازان و مردم رو تلخ نكنيم...»
واکنش اهالی رسانه و چهره های مطرح به اتفاقات تلخ برنامه خندوانه به همینجا ختم نشد و بسیاری از چهره های شاخص رسانه ای نسبت به این اتفاقات
واکنش نشان دادند که در نوع خود جالب بنظر می رسد.
«داریوش کاردان» در یادداشتی که در روزنامه جام جم منتشر کرده بود مدعی شده است که یک اتاق فکر پشت سر این جریان سازی ها است.
«وحید یامین پور» نیز با رویکردی انتقادی نسبت به اتفاقات پیش آمده و سیاسی شدن مسابقه ژوله و حیایی مطلبی را در اینستاگرام خود منتشر کرد. او در بخشی از مطلب خود آورده است:
« ...جماعتی که شعار هنر آزاد و هنر برای هنر سر می دهند و عمری است سیاسی شدن هنر را مایه ی افول هنر می دانند از رای دادن مردم به یک کمدین نمی گذرند و از سر عقده گشایی آنرا سیاسی می کنند...»
مسعود ده نمکی» نیز نسبت به فضای دوقطبی بوجود آمده ابراز نارضایتی کرد و در پست هایی که در صفحه شخصی خود منتشر کرد به انتقاد از افرادی که این فضا را بوجود آوردند پرداخت و آن را ناشی از منفعت طلبی عده ای خاص دانست. او ابتدا نوشت:
«کسانی که دو قطبی سازی می کنند دنبال منافع خودشان هستند»
او در پست بعدی خود از آنجایی که سابقه جریان های روشنفکرنما را در حوزه فرهنگ و هنر تاریک می داند آنها را عامل این اتفاقات دانسته و گفتار و عمل آنها را متناقض ارزیابی کرده است.
او نوشت:
«روشنفکر نماها دستشان برسد همه را اخراج می کنند. از منظر آنها هر که با ما نیست بر ماست. شعار انها زنده باد مخالف من است اما باورشان مرده باد مخالف من است. تحمل مخالف یعنی همین دو قطبی سازی. .فقط برای چند رای بیشتر در زمان اکران اخراجی ها 3 هم همین کار را کردند تا مردم را به جان هم بیاندازند. با افتخار فیلم را قاچاق کردند و به سر در سینما ها حمله کردند و وقتی بازی خود ساخته را باختند بازی کی بود کی بود من نبودم را راه انداختند .برای انها مهم برد است چه با تخریب و چه با تقلب در امار فروش و چه دو قطبی سازی یک مسابقه طنز..با منطق انها هالیودی ها باید انتونی کویین را به جرم بازی در نقش حمزه روی صندلی الکتریکی می نشاندند.»
«محراب قاسم خانی» نیز پس از اتمام زمان رای دهی و اعلام کمدین های برتر، پستی را منتشر کرد و در بخشی از آن به دفاع از امین حیایی پرداخت. قاسم خانی حیایی را بازیگری موفق معرفی و تاکید کرد که نباید علقه های شخصی ما رو از این حقیقت دور کند. او در این باره نوشت:
«ممكنه شانس و اقبال باعث بشه كه بازيگرى در يك مقطع كوتاه بدرخشه و مورد توجه قرار بگيره، ولى وقتى ميبينيد كه بازيگرى سالها در اوجه مطمئن باشيد كه لياقت و توانايى اين جايگاه رو داشته. امين حيايى از نظر من چنين بازيگريه. شما ميتونيد دوسش نداشته باشيد يا از بعضى از انتخاباش راضى نباشيد ولى نميتونيد منكر توانايى و استعدادش بشيد و همين توانايى و تداوم كافيه كه امين بازيگرى باشه كه شايسته احترام و تقديره. از همه اينها گذشته امين براى من يه دوست خيلى خوبه و همكاريمون توى فيلم "سن پطرزبورگ" يكى از بهترين تجربه هاى دوران كارى منه»
البته در میان تمامی این اظهارنظرها، واکنش رامبد جوان به عنوان نفر اول خندوانه برای مردم از اهمیت بیشتری برخوردار بود. وی با انتقاد از اینکه برنامه اش به محلی برای عقده گشایی سیاسی تبدیل شده است، در صفحه شخصی اش در اینستاگرام نوشت:
«بابت موضع گيرى اون دوستانى كه رقابت فوق دوستانه ى مسابقه خنداننده ى برتر(امين حيايى عزيز و اميرمهدى ژوله عزيز) رو دارن چرك و تلخ مى كنن متاسفم. عزيزان من، ما خندوانه رو فقط براى شادى و حال خوب مردم عزيز ايران مى سازيم تا با هم نزديكتر بشيم و احساس رفاقتمون بيشتر بشه و اين خيلى بده كه يه لذت بزرگ و اجتماعى و شاد رو با نسبتهاى كاملن غلط تبديلش كنيم به فضايى تلخ و نامنصفانه و بى اساس. از همه ى شما عزيزانم مى خوام كه عاقلانه و عاشقانه از اين جريان دوستانه و شاد حمايت كنين و به اشتباه همراه تحليلهاى غلط و توهين هاى آزاردهنده نشين»
رامبد جوان، امین حیایی و امیرمهدی ژوله هرکدام در پست هایی جداگانه پس از اعلام نتیجه نهایی با انتشار تصاویری از خود به یکدیگر تبریک گفتند و از مردم بخاطر حضور پر هیجانشان تشکر کردند تا موج پر حاشیه ای که شروع شده بود بعد از سه روز به پایان برسد.
امین حیایی بعد از اعلام نتایج نوشت:
«سلام به همه عزيزان و ممنون بابت تمام إظهار لطفتون تو اين چند روز و خوشحالم از اينكه شماها هميشه در صحنه هستين، بردو باخت مسئله مهمى نيست أصل شاد كردن دل شما ها بود وخوشحالم با برنده شدن دوست جوان و آينده دارم ژوله عزيز دل شما عزيزان شاد مى شه وخنده رو لباتون جارى وتبريك به ژوژوليا و همه خندوانه اى ها، دوستون دارم و باز هم ممنون و به اميد كارهاى بهتر براى شما عزيزان»
امیرمهدی ژوله هم بعد از آنکه به عنوان برنده مرحله دوم مسابقه خنداننده برتر اعلام شد در اینستاگرام خود نوشت:
« يه بار ديگه لطف خدا و محبت شما شامل حالم شد. دم همه تون گرم. حمايتها ومحبت ها و دلگرمي هاتون تو اين چند روز حيرت انگيز بود. دست تك تك تون رو ميبوسم. دويست تا اختلاف تو چهار پنج ميليون راي يعني هيچي. در واقع رقابت من و امين هيچ برنده اي نداشت. برنده اين رقابت شما بوديد كه اين شور و حال و انرژي رو به ما و اين رقابت بخشيديد. برنده خندوانهرامبد جوان بود كه اين فستيوال بزرگ رو در ستايش طنز و كمدي برپا كرد و برنده خنده و لبخندي بود كه روي لبتون نشست. دم امين حيايي دوست داشتني گرم كه بعد از سالها كار كه حاصلش بالاي صد تا فيلم و سريال بوده با بزرگواري مياد و توي يه رقابت كمدي شركت ميكنه و اجازه ميده يكي مثل من كنارش برنامه اجرا كنه.چرا كه اونم ميدونم برنده همچين رقابتي شماييد و خندوانه و كمدي و لبخند...»
اول آنکه؛ هنوز هم عده‌ای هستند که نه عقاید مردم برایشان مهم است و نه احترام به رای و نظر دیگران و از هر فرصتی برای عقده‌گشایی سیاسی خود بهره می جویند و جماعتی را به جان هم می‌اندازند! اتفاقی که در هیاهوی سال88 به کرّات در سطح جامعه دیده شد و گویا همچنان نیز عده‌ای با همان عقاید پوچ و باطل ارتزاق می کنند.
نکته دوم آنکه برخی کارشناسان ورود همزمان دو چهره مطرح سیاسی حاضر در فتنه به این موضوع در آستانه انتخابات اسفندماه را در راستای آزمون دوباره ظرفیت فضای مجازی در به راه انداختن جنبش های اجتماعی ارزیابی می کنند.