بازار داغ ارتباطات بی‌ضابطه آنلاین

اپلیکیشن‌هایی با جست‌وجوی شگفت‌انگیزاما امروز اپلیکیشن‌های جدیدی به گوشی ایرانی‌ها راه پیدا کرده؛ اپلیکیشن‌هایی با قابلیت جست‌وجوی اطراف (LOOK AROUD) که دقیق و با عکس‌های با کیفیت، شخص نزدیک به کاربر را نشان می‌دهد. BEETALK و BADOO تنها نمونه‌ای از هجوم اینگونه اپلیکیشن‌ها هستند که این روزها روی گوشی‌های تلفن همراه نصب می‌شوند. در این میان شواهد نشان می‌دهد خانواده‌ها بویژه زنان ایرانی از حضور این اپلیکیشن‌ها در تلفن همراه همسرشان بشدت ناراضی هستند. حتی این موضوع به طور ناخواسته باعث ایجاد ظن و بدبینی‌های جدی شده است. 

از سوی دیگر والدین ایرانی به دلیل اینکه این برنامه‌ها باعث ایجاد فضای مسموم و رابطه‌های بی‌نتیجه در میان جوانان شده ناراضی هستند. رها آرام، استاد دانشگاه و روانشناس درباره نارضایتی زوج‌های ایرانی از وجود این برنامه‌ها به «وطن‌امروز» می‌گوید: چنین نرم‌افزارهایی به دلیل قابلیت جست‌وجوی دیگران و ارتباط با آنها، خواه ناخواه در بین همسران تنش ایجاد می‌کند. ۲ طرف دائم این احساس را دارند که طرف مقابل درحال استفاده از این برنامه است و امکان دارد همین لحظه با زن یا مرد دیگری آشنا شده باشد. به این ترتیب هر بار مراجعه به تلفن همراه از سوی یکی از آنها، سعی در ایجاد و ادامه رابطه با شخص دیگری قلمداد می‌شود. این استاد دانشگاه می‌افزاید: این شک و تردیدهای مداوم تنش و بحث ایجاد می‌کند، سپس اتفاقات ناگواری همچون طلاق و حتی قتل‌های ناموسی هم در پی این تنش‌ها به وجود می‌آید.

موضوع دیگری که باعث به‌کارگیری هرچه بیشتر این نرم‌افزارها شده بهره‌مندی از تکنولوژی و امکانات فنی بالا برای کاربران است. مهدی رحمانی، کارشناس IT درباره قابلیت‌های این برنامه‌ها به «وطن امروز» می‌گوید: برنامه‌های جدید این امکان را به کاربر می‌دهد به هر کسی در هر منطقه‌ای که تمایل داشته باشد پیام بدهد. عکس‌های فرد مورد نظر هم در پروفایلش با کیفیت اچ‌دی به نمایش در می‌آید و از طرف دیگر افرادی که در اصطلاح «خودشیفته» هستند با تغییر مداوم تصاویر پروفایل خود در این شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند تا بیشتر در معرض نگاه دیگران قرار گیرند. به باور وی، امکانات جست‌وجوی دیگران در این اپلیکیشن‌ها مافوق تصور است و wechat در مقابل آنها بسیار کم امکانات و با قابلیت‌های پایین محسوب می‌شود.

رحمانی خاطرنشان کرد: علاوه بر این در تعداد افرادی که می‌توان به آنها پیام داد هم هیچ محدودیتی وجود ندارد. این نرم‌افزارها هیچ‌گونه امکان ردیابی هم ندارند یعنی هیچ تخلفی از طریق این نرم‌افزارها قابل پیگیری و رهگیری نیست. فرهنگ استفاده‌ای که نیست.

این در حالی است که برخی افراد با طرز فکری متفاوت بر این باورند که نباید این اپلیکیشن‌ها را محدود کرد و این هم جزئی از موج پیشرفت تکنولوژی است، در حال حاضر وجود این برنامه‌ها باعث بروز اختلاف در بین خانواده‌ها و از بین رفتن اطمینان بین همسران شده است. زمانی که رواج چنین موضوعی در جامعه منجر به فروپاشی بنیان خانواده خواهد شد نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود. زن و مرد دائم در این استرس به سرمی‌برند که مبادا این اپلیکیشن‌ها باعث گمراهی همسرشان شود و به این ترتیب مجبور به جدایی می‌شوند. بر این اساس باید به صورت همزمان هم راهکارهای اجتماعی را در پیش گرفت و هم به سمت ایجاد محدودیت رفت.

البته در این بین برخی کارشناسان بر این باورند که نرم‌افزارهای این‌چنینی سبب ایجاد رابطه‌های بسیار معیوب و البته اعتیاد‌آور شده است. رحمانی، کارشناس حوزه فناوری با تاکید بر اینکه زیرساخت اصلی این نرم‌افزارها به گونه‌ای ایجاد شده که در فرد عطش ارتباطی ایجاد می‌کند به «وطن امروز» یادآورشد: در این نرم‌افزارها هم فیلتر جنسیتی و هم فیلتر سنی به کار گرفته شده یعنی در قابلیت جست‌وجوی اطراف، این اپلیکیشن‌ها می‌توانند جنسیت افرادی را که فرد می‌خواهد با آنها ارتباط داشته باشد تعیین کنند و همچنین برای آن محدودیت سنی قرار دهند. این موضوع باعث می‌شود تا فرد روزبه‌روز به این نرم‌افزارها وابسته و نسبت به ارتباط با افراد بیشتری حریص‌تر شود.

همچنین به باور آرام، کارشناس حوزه روانشناسی این موضوع هم در درازمدت و هم در کوتاه‌مدت باعث ایجاد موج بی‌اعتمادی در پسران و دختران جامعه می‌شود. وی می‌افزاید: پسران از یک‌سو هر روز با چندین نفر از جنس مخالف ارتباط برقرار می‌کنند و دختران هم با پسرانی وارد ارتباط می‌شوند که از طریق همین برنامه‌ها با چندین نفر دیگر ارتباط دارند. این به معنی درهم شکستن ستون اعتماد است، چرا که آنها رابطه‌های مجازی متعددی را تکرار می‌کنند به این ترتیب نسبت به همه جامعه بدبین خواهند شد!