، اکنون در حالی حدود 10سال از طرح اولیه ایجاد شبکه ملی اطلاعات به عنوان
بزرگ ترین ومهم ترین پروژه کشور در حوزه ارتباطات وفناوری اطلاعات می گذرد
که متاسفانه وجود ابهامات متعدد در خصوص میزان پیشرفت و خروجی این
پروژه به موضوع کشمکش‌های مجلس ، دولت و شورای عالی فضای مجازی تبدیل شده
است .کشمکش‌هایی که طی سال های گذشته با فراخواندن وزیر به مجلس واعطای
کارت زرد به وی و اعتراضات شدید دبیرسابق شورای عالی فضای مجازی و نامه وی
به رئیس جمهوری در خصوص اجرایی نشدن این پروژه ، هر روز رنگ و بوی جدی‌تری
به خود گرفت و هم اکنون نیز در شرایطی که سال 94 در حال سپری شدن است ؛
همچنان نه تنها خبری از پیاده سازی این شبکه نیست،بلکه خبرها ازحذف شبکه
ملی اطلاعات از برنامه ششم وبودجه 95 حکایت دارد.
شبکه ملی اطلاعات در یک نگاه
پروژه شبکه ملی اطلاعات در واقع از اواخر سال 1384 با هدف کاهش وابستگی
به شبکه جهانی اینترنت کلید خورد و هیئت دولت مصوب کرد که این شبکه ظرف3سال
به بهره‌برداری برسد.
این پروژه در سال 85 به مرکز تحقیقات مخابرات ایران سپرده و برنامه‌های
عملیاتی آن در سال‌های 86 تا 88 در هیئت وزیران تصویب شد. اما در سال 89 و
در الزامات سند چشم‌انداز بیست ساله ، نام جدید شبکه ملی اطلاعات برای آن
مطرح و در ماده 46 برنامه پنجم توسعه به تکلیفی برای دولت تبدیل شد؛ تکلیفی
که تا پایان سال 94 باید به سرانجام می‌رسید.
اما متاسفانه با وجود طرح وعده های متعدد از سوی وزیر و سایر مسئولان
حوزه ارتباطات وفناوری اطلاعات کشور، این وعده ها عملی نشده است ومسئولان
حوزه ICT نیز تا کنون در دفاع از عملکرد خود گزارش مستدلی در این خصوص
ارائه نکرده‌اند.
اعتراف معاون وزیر به عقب ماندگی 10ساله در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات
نکته قابل تامل در این میان اظهارات جهانگرد معاون وزیر ارتباطات است که
چند ماه قبل بااعلام این که شبکه ملی اطلاعات اجرایی شده است، این استدلال
را مطرح کرد که پیشرفت شبکه ملی اطلاعات مسئله‌ای نیست که نیازمند گزارش
باشد چرا که عینیت این شبکه جلوی چشم همه است و همه آن را احساس
می‌کنند!اما در فاصله تنها چند ماه ودر حالی که وی هفته گذشته درهمایش
راهکار های توسعه شبکه ملی اطلاعات سخن می گفت،به عقب ماندگی 10 ساله
کشور در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اعتراف کرد.
بر اساس تبصره الف
ماده46 برنامه پنجم توسعه ، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است نسبت
به ایجاد و توسعه شبکه ملی اطلاعات و مراکز داده داخلی امن و پایدار با
پهنای باند مناسب و با رعایت موازین شرعی و امنیتی کشور اقدام و با
استفاده از توان و ظرفیت بخش‌های عمومی غیردولتی، خصوصی و تعاونی، امکان
دسترسی پرسرعت مبتنی بر توافقنامه سطح خدمات را به صورتی فراهم کند که تا
پایان سال دوم برنامه، تمامی دستگاه‌های اجرایی و واحدهای تابعه و وابسته و
تا پایان برنامه،60 درصد خانوارها و 100درصد کسبوکارها بتوانند به شبکه
ملی اطلاعات و اینترنت متصل شوند.
بر اساس این حکم قانونی ؛ شبکه ملی اطلاعات، شبکه‌ای مبتنی بر آی‌پی است؛
تا دسترسی 60 درصد خانوارها به سایت‌های هاست‌شده داخل تا پایان برنامه
پنجم از طریق آن شبکه انجام شود . همچنین علاوه برلزوم اتصال کلیه
دستگاه‌ها به شبکه ملی اطلاعات ؛ 80 درصد پرداخت هانیز بایدبه صورت
الکترونیکی انجام و امکان دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند 20 مگابیت
بر ثانیه نیز در این شبکه محقق شود.
به هر ترتیب دسترسی به این اهداف درحالی به وزارت ICT تکلیف شده که
متاسفانه تاکنون گزارش مستند ومستدلی در خصوص میزان تحقق این اهداف از سوی
وزارت ارتباطات ارائه نشده است ،تا جایی که نمایندگان مجلس نیز معتقدند
که پروژه شبکه ملی اطلاعات تاکنون هیچ پیشرفتی نداشته ؛ انتقادی که بار
ها وبار ها از سوی شورای عالی فضای مجازی نیز مطرح شده است .
بنابه گفته انتظاری، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی ؛ تاکنون 2200
میلیارد تومان اعتبار به طرح شبکه ملی اطلاعات اختصاص یافته ؛ اما خروجی
هزینه کرد این اعتبار تا کنون تنها به ارائه یک پاور پوینت انجامیده است .
حذف شبکه ملی اطلاعات از برنامه ششم و بودجه ۹۵
اما تازه ترین اتفاق در مورد شبکه ملی اطلاعات خبری بود که چهارشنبه هفته
گذشته با عنوان حذف شبکه ملی اطلاعات از برنامه ششم و بودجه ۹۵ و به نقل
از مدیر دفتر فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر
شدوبر ابهامات موجود در خصوص وضعیت شبکه ملی اطلاعات دامن زد .
به گفته مهدی فقیهی، در پیش‌نویس برنامه ششم توسعه، شبکه ملی اطلاعات
دیده نشده و بنابراین در بودجه سال ۹۵ که سال اول برنامه است، اعتباری برای
شبکه ملی اطلاعات پیش بینی نشده است.