به گزارش
گرداب، رشد خیره‌کننده گوشی‌های هوشمند و ورود نسل سوم و چهارم اینترنت همراه به ایران باعث شد تا امسال برخلاف سال‌های گذشته مدیران ارتباطات کشور تمرکز فعالیت خود را بر روی تسهیل ارتباطات اینترنتی کاربران قرار دهند. چرخش تمرکز برنامه‌ها از پیامک به سمت اینترنت با تشکیل کمیته نوروزی در وزارت ارتباطات وارد مرحله‌ی جدیدی شد.
کمیته‌ای که با هدف تقویت شبکه اینترنت، ظرفیت‌سازی آنتن‌های موبایل و تقویت شبکه انتقال زیرساخت، شروع به فعالیت کرد. هرچند که این موضوع باعث نشد تا آنها از توجه به تقویت بستر مکالمه و ارسال پیامک غافل شوند به همین منظور آنتن‌های BTS سیار برای افزایش ظرفیت شبکه موبایل در مناطق پرتردد و پرترافیک کار گذاشته شد تا مشکلی از نظر مکالمه و ارسال پیامک به وجود نیاید.
کاهش ۱۲ میلیاردیبر اساس اطلاعات نشریه ارتباطات، بررسی آمار پیامک‌های ارسال شده در بازه زمانی ۲۹ اسفندماه ۱۳۹۴ تا ۱۴ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۵ از کاهشی ۱۲ میلیاردی در مقایسه با مدت مشابه خود در سال گذشته حکایت دارد. سال گذشته و در بازه زمانی ذکر شده مشترکین تلفن همراه حدود ۱۹ میلیارد پیامک فرستاده بودند که در این میان مشترکین همراه اول با ارسال ۱۰ میلیارد پیامک رتبه اول پیامک‌های نوروزی در سال ۱۳۹۴ را به خود اختصاص دادند.
اما رکورد ارسال پیامک در تعطیلات نوروز از آن سال ۱۳۹۳ است. در این سال، مشترکین اپراتورهای تلفن همراه با فرستادن ۲۸ میلیارد پیامک، آماری جالب را رقم زدند. این آمار احتمالا بیشترین میزان ارسال پیامک در تاریخ اپراتورهای تلفن همراه ایران هم خواهد بود، چرا که با کاهش چند میلیونی پیامک‌ها در دو سال اخیر بعید است که دیگر در سال‌های آینده چنین عددی برای پیامک‌های نوروزی ثبت شود. برای درک بیشتر آن کافی است به تعداد پیامک‌های ارسالی مشترکین همراه اول در ساال ۱۳۹۳ اشاره کرد، در آن سال همراه اولی‌ها به تنهایی ۱۱ میلیارد پیامک نوروزی فرستاده بودند که این رقم چهار میلیارد بیشتر از کل پیامک‌های ۱۴ روز ابتدایی سال ۱۳۹۵ است.
براساس آمارهای اعلام شده از سال ۱۳۸۸ به این طرف هر ساله پیامک‌های نوروزی رقمی میلیاردی را تجربه کرده است. در سال ۱۳۹۰ که آمار پیامک‌های نوروزی به دو میلیارد رسید، هنوز خبری از حجم گسترده موبایل‌های هوشمند نبود، به همین دلیل در سال ۱۳۹۱ با رشدی سه برابری آمار پیامک‌ها به هفت میلیارد رسید. این رقم در سال ۱۳۹۲ رشدی دو برابری را تجربه کرد و به ۱۶ میلیارد پیامک در طی ۱۴ روز تعطیلات نوروزی رسید.
با وجود این‌که مشترکین اپراتور دوم در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ به ترتیب با ارسال ۹ و ۱۶ میلیارد پیامک، باعث سبقت گرفتن ایرانسل از رقیب قدیمی خود دراین زمینه شدند، اما براساس آمارهای رگولاتوری، دو سال اخیر همراه اولی‌ها توانسته‌اند مقام اولی خود را از رقیب جدی خود پس بگیرند.
آگاهی از دلایل تغییر رفتار ارتباطی مردم به کندوکاو و جست‌وجوی زیادی نیاز ندارد، چرا که به هنگام طرح این موضوع همه نگاه‌ها به سمت اینترنت خیره می‌شود. برای این یکی نیازی به ارائه‌ی آمار هم نیست، تنها نگاهی گذرا به اطراف کافی است تا شتاب فوق‌العاده رشد اینترنت و گوشی‌های هوشمند در ایران را درک کنیم.
رشدی که به گفته عباسی شاهکوه - معاون سازمان تنظیم مقررات ارتباطات - ورشکستگی احتمالی اپراتورهای تلفن همراه تا پنج سال آینده را در پی خواهد داشت، به گفته وی، چنانچه اپراتورهای تلفن همراه مدل کسب‌وکار خود را براساس گسترش اینترنت موبایل تغییر ندهند، تا سال ۲۰۲۰ دیگر قادر به رقابت با پیام‌رسان‌های آنلاین نخواهند بود. طبق آمار معاون رگولاتوری در سال جدید میلادی ۴۰ درصد از مشترکان اپراتورها فقط از خدمات پیام‌رسان‌ها استفاده خواهند کرد.
در همین زمینه مدیر عامل همراه اول در مجمع عمومی سالیانه این شرکت با انتقاد از نحوه‌ی تقسیم درآمد پیامک‌ها، خواستار تغییر قوانین مرتبط با فعالیت OTT ها شد.
به گفته صدوقی در حالی که اپراتورها به ازای ارسال یک پیامک ۵۱ درصد مبلغ دریافتی (شامل ۳۱ درصد تسهیل درآمد، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و ۱۰ درصد مصوبه مجلس) را به حساب دولت واریز می‌کنند، اما پیام‌رسان‌های آنلاین بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای به فعالیت می‌پردازند.
صدوقی با بیان این‌که در حال حاضر شبکه‌های OTT در کل دنیا با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند و حتی در اتحادیه اروپا که این شبکه‌ها دارای آزادی عمل بودند، از سال گذشته محدودیت‌هایی اعمال شده است، خواستار ایجاد فضای رقابتی به نفع اپراتورها شد.
سخنان مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار را می‌توان مهم‌ترین دغدغه سایر اپراتورهای فعال در کشور دانست. در واقع اینترنت و گسترش آن، تغییر مدل کسب‌وکار اپراتورها را غیرقابل اجتناب کرده است، تغییری که در صورت تاخیر در اجرای آن می‌تواند سبب تحقق پیش‌بینی نابودی و ورشکستگی اپراتورها شود.
براساس آخرین آمار و اطلاعاتی که دفتر بررسی‌های فنی اقتصادی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات اعلام کرده، تا پایان آذرماه سال ۱۳۹۴ نزدیک به ۱۶ میلیون نفر کاربر فعال اینترنت پرسرعت موبایل در کشور وجود دارد. طبق این آمارها ۷۵ میلیون خط موبایل در کشور فعال و در حال استفاده است.
در آماری که سازمان تنظیم مقررات ارتباطات پس از پایان تعطیلات نوروز اعلام کرد، حجم مصرفی اینترنت همراه با رشدی ۳.۵ برابری نسبت به مدت مشابه خود روبه‌رو شده است. براین اساس، طی روزهای ۲۹ اسفندماه سال ۱۳۹۴ تا ۶ فروردین‌ماه ۱۳۹۵ از طریق تلفن‌های همراه هفت هزار و ۲۹۵ ترابایت مصرف شده است.
براساس آنچه وزیر ارتباطات اعلام کرده در روزهای پیک مصرف؛ تنها در شبکه یکی از اپراتورهای تلفن همراه حدود ۷۰۰ ترابایت اینترنت همراه مصرف شده است. رشد ۳.۵ برابری مصرف دیتا در سال جدید ماحصل همکاری اپراتورها و وزارت ارتباطات در زمینه‌ی گسترش و کاهش قیمت اینترنت است.
علی‌اصغر عمیدیان - رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی - سهم اپراتورها در ارائه بسته‌های تشویقی اینترنت و همکاری آنها در ورود نسل سوم و چهارم اینترنت همراه را در این رشد پررنگ می‌داند.
به گفته عمیدیان، در زمینه مصرف اینترنت همراه طی تعطیلات نوروز ایرانسل از رقیب کهنه‌کار خودجلوتر است. با این وجود ترافیک دیتای اینترنت همراه اول از فروردین‌ماه سال ۱۳۹۲ تا فروردین ماه سال ۱۳۹۵ رشد ۱۴۴ برابری را نشان می‌دهد.
طبق آماری که مدیر عامل همراه اول اعلام کرده، حجم ترافیک دیتا در شبکه این اپراتور از ۸۷ ترابایت در سال ۱۳۹۲ به ۱۲ هزار و ۵۰۰ ترابایت در سال جدید رسیده است. به گفته صدوقی بیشترین ترافیک ایجاد شده بر بستر ۳G بوده است.
بزرگ‌ترین دغدغه اپراتورها در این زمینه اما هزینه‌های گران تامین پهنای باند است که به گفته مدیر عامل همراه اول صد برابر قیمت تمام شده جهانی است. بنا به گفته صدوقی در شرایط کنونی ارائه‌ی خدمات دیتا سودی برای اپراتورها ندارد و آنها در صدد هستند تا با استفاده از این فضا و کاربران متعدد آن سرویس‌هایی را مطابق با فضای مجازی ارائه دهند.
هرچند که آمارهای دقیقی در مورد میزان درآمد اپراتورها از مصرف اینترنت همراه وجود ندارد، اما در صورت استناد به سخنان صدوقی مبنی بر هزینه‌های صد برابری تامین پهنای باند، بعید است که آنها سود زیادی بابت رشد اینترنت همراه کشور در مقایسه با پولی که از پیامک‌های نصیب‌شان می‌شد، به دست بیاورند.
سقوط آمار پیامک‌ها و صعود اینترنت همراه شروع یک فصل جدید در کسب‌وکار اپراتورها را نوید می‌دهد فصلی که می‌تواند با ورود اپراتورها به زمینه‌هایی مانند تولید محتوا، تولید اپلیکیشن یا ورود آنها به عرصه‌های جدیدی مانند IPTV و MVNO ها را به دنبال داشته باشد.
طی چند سال اخیر اپراتورهایی که کسادی بازار پیامک و کاهش درآمدهای خود از این راه را پیش‌بینی کرده بودند با تغییر بازار به سمت پیامک‌های انبوه و همکاری‌های گسترده با شرکت‌های خدمات ارزش افزوده سعی در احیای جسم نیمه‌جان پیامک را داشتند، اما بی‌رغبتی مردم به پیامک‌های انبوه پایان اجباری آنها را رقم زده است. هرچند که هنوز در برخی از زمینه‌ها مانند موضوعات ورزشی شاهد پیگیری این ماجرا هستیم، اما پایان احتمالی این داستان را می‌توان آخرین میخ کوفته بر روی تابوت پیامک قلمداد کرد.