تهدید جدی فضای مجازی بر سلامت روان کاربران

به گزارش گرداب، فضای مجازی به ویژه شبکه‌های اجتماعی از زمان ظهور بسیار مورد توجه واقع شدند. شاید بتوان گفت یکی از دلایل اقبال زیاد کاربران به شبکه‌های اجتماعی، دسترسی آسان به آن‌ها در نتیجه رشد فراگیر اینترنت است. طبق بررسی‌هایی که در این زمینه صورت گرفته، سن استفاده کاربران شبکه‌های اجتماعی به ۱۳ سال کاهش پیدا کرده است و این یعنی یک زنگ خطر جدی که می‌تواند آسیب‌های بسیاری را متوجه کاربران کند.

به تازگی مجله The Lancet Child & Adolescent Health گزارشی در رابطه با آسیب‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر کودکان و نوجوانان منتشر کرده است. این گزارش برآیندی از مصاحبه با ۱۰ هزار دختر بین ۱۳ تا ۱۶ سال در انگلیس است. طبق ادعای این گزارش و بر مبنای یافته‌های محققان، کاربرانی که بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، دچار کمبود خواب و کاهش فعالیت‌های مثبتی، چون ورزش می‌شوند و این امر ممکن است به سلامت روان آن‌ها آسیب برساند.

ناگفته نماند رسانه‌های اجتماعی به خودی خود خطرناک نیستند، اما استفاده مکرر ممکن است فعالیت‌هایی مانند خواب و ورزش را که تأثیر مثبتی بر سلامت روان دارند، مختل کند. از سوی دیگر به دلیل عدم نظارت کافی بر محتوای فضای مجازی، جوانان در معرض محتوای مضر، سوءاستفاده و تجربه منفی اذیت و آزار سایبر قرار دارند. در این میان کاربران دختر بیش از سایرین در خطر هستند.

در واقع شبکه‌های اجتماعی مقصر مسائل بهداشت روان کاربران هستند؛ این شبکه‌ها در عین حالی که کاربران را در معرض حمله سایبری قرار می‌دهند، از کیفیت خواب و فعالیت‌های ورزشی دختران می‌کاهند و به این ترتیب سلامت روان آن‌ها را به طور مستقیم هدف می‌گیرند تا جایی که روانشناسان، کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی را تنها راهکار ندانسته و به دنبال یک روش درمانی بهتر هستند؛ چرا که معتقدند وابستگی افراد به فضای مجازی اجتناب ناپذیر است.

به اعتقاد آن‌ها برای این منظور استراتژی‌های ساختاری برای افزایش مقاومت در برابر سایبری و ارتقاء رفتار‌های بهتر درخصوص خواب و ورزش برای کاهش آسیب‌های جسمی و روانی ضروری است.

در نتیجه انجام نحقیقاتی بر روی میزان استفاده دختران و پسران نوجوان از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، اینستاگرام، واتس اپ، توییتر و اسنپ چت طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، مشخص شد که کاربران نوجوان روزانه بیش از سه بار این شبکه‌های اجتماعی را چک می‌کنند. در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ محققان در مورد پریشانی روانی نوجوانان و بهزیستی شخصی آن‌ها و مواردی مانند رضایت از زندگی، خوشبختی و اضطراب را مورد بررسی قرار دادند.

محققان دریافتند که در هر دو جنس، استفاده مکرر از شبکه‌های اجتماعی با پریشانی روانی بیشتر همراه است. این تأثیر به ویژه در بین دختران مشخص بود، آن‌ها هرچه بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، بیشتر دچار پریشانی روانی می‌شوند.

اما نزدیک به ۶۰ ٪ تأثیرات پریشانی روانشناختی در دختران را می‌توان با کیفیت پایین خواب و قرار گرفتن بیشتر در معرض حمله سایبری و کاهش فعالیت بدنی سنجید چیزی که در مورد کاربران پسر کمتر دیده می‌شود و تاثیر این عوامل در مورد آن‌ها تنها ۱۲ ٪ است.

شبکه‌های اجتماعی با موضوع بهداشت روان پیوند خورده است. تحقیقاتی که در این زمینه در ماه گذشته، در کانادا انجام شد، نشان داد استفاده از شبکه‌های اجتماعی با افزایش علائم افسردگی در نوجوانان ارتباط تنگاتنگی دارد.

با این مطالعه، مسئله در شرایط بهتری قرار می‌گیرد؛ لزوماً این شبکه‌های اجتماعی نیستند که باعث بروز این مسائل می‌شوند، در واقع مطالبی که جوانان در معرض آن قرار دارند، مانع خواب و ورزش سالم آن‌ها می‌شود. با این تفاسیر، می‌توان چنین نتیجه گرفت، تغییر در شیوه زندگی، می‌توان حتی به روشی بهتر از شبکه‌های اجتماعی بهره برد، بدون آنکه تعاملات اجتماعی و سلامت روحی افراد تهدید شود.