به گزارش
گرداب، سالمندی دوره حساسی از زندگی است چرا که در این دوران انسان بیشتر در معرض تهدیدات بالقوه نظیر بیماری‌های مزمن، تنهایی و انزوا قرار می‌گیرد و افزایش سن با برخی از اختلالات و ناتوانی‌های روانی همراه است. اختلالات روانی نیز در سالمندان، شایع است و اختلالات شناختی و افسردگی از شایع‌ترین این اختلالات هستند.
برخی متخصصین معتقدند، افرادی که سطح سلامت پایین‌تری دارند و به خصوص از ضعف سلامت روانی رنج می‌برند، شبکه اجتماعی کوچک‌تر و در نتیجه دوستان صمیمی کم‌تری دارند. مطالعاتی نشان داده‌اند که استفاده از برنامه‌های گوشی‌های هوشمند می‌توانند به عنوان روشی جدید برای کنترل افسردگی استفاده شوند.
در مورد تاثیرات استفاده از اینترنت، نتایج متناقضی وجود دارد. برخی از مطالعات استفاده از اینترنت را باعث توسعه روابط اجتماعی و کاهش احساس تنهایی فرد می‌دانند و برخی به این نکته اشاره دارند که به علت کاهش روابط چهره به چهره، افزایش استفاده از اینترنت می‌تواند تاثیری معکوس داشته باشد.
از آن‌جایی که در مورد میزان و نحوه استفاده سالمندان ایرانی از گوشی‌های هوشمند و اینترنت مطالعه‌ای انجام نشده است، در نتیجه از تاثیر این ابزار بر افسردگی این گروه، اطلاعات کمی وجود دارد. به همین دلیل پژوهشگران نقش استفاده از گوشی‌های هوشمند در میزان افسردگی سالمندان بازنشسته را مورد بررسی قرار دادند.
«نوشین یوشنی»؛ پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و «سکینه گرایلو»؛ پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی گلستان به همراه همکارانشان در این مطالعه مشارکت داشتند.
در این مطالعه ۴۰۸ نفر از سالمندان بازنشسته بخش دولتی شهر یزد به صورت تصادفی انتخاب شدند. معیارهای ورود به این مطالعه شامل؛ سن بالای ۶۰ سال، سکونت در شهر یزد، عدم ابتلا به بیماری‌های روانی، عدم ابتلا به ناشنوایی و تمایل به شرکت در مطالعه بود. همچنین سالمندانی که معلولیت شدید داشتند و به هر دلیل قادر به پاسخ‌گویی نبودند، از مطالعه خارج شدند.
برای جمع‌آوری داده‌ها در این مطالعه از پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی (جنسیت، سن، تاهل، تحصیلات و ...) و مقیاس افسردگی سالمندان استفاده شد.
میانگین سنی سالمندان مورد مطالعه؛ ۶۷.۸۵ سال و حداقل و حداکثر سن به ترتیب ۶۰ و ۹۰ سال بود. ۳۸.۴ درصد (۶۰ نفر) از شرکت‌کنندگان دلیل استفاده از تلفن همراه را دریافت اطلاعات و آگاهی ذکر کردند و ۳۲.۲ درصد (۳۷ نفر) از این ابزار جهت سرگرمی استفاده می‌کردند.
طبق یافته‌های این مطالعه شدت افسردگی در سالمندانی که از گوشی هوشمند استفاده می‌کردند کم‌تر از افرادی بود که دارای گوشی هوشمند نبودند و تقریبا نیمی از افراد شرکت‌کننده در این پژوهش، افسردگی نداشتند. در این مطالعه؛ میانگین افسردگی در زنان بیشتر از مردان بود و افرادی که تحصیلات زیر دیپلم داشتند و از گوشی هوشمند بهره‌مند نبودند، میزان افسردگی بیشتری داشتند.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ با توجه به نقش مثبت گوشی‌های هوشمند در کاهش افسردگی سالمندان باید برنامه‌های موردنیاز سالمندان از طریق شبکه‌های مجازی طراحی شود. استفاده متناسب و متوسط ممکن است برای بهبود وضعیت روحی و روانی کمک‌کننده باشد.
این محققان می‌گویند: «از نتایج این مطالعه می‌توان برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب در زمینه مشکلات دوره سالمندی از جمله تنهایی و افسردگی سالمندان استفاده کرد، زیرا با دگرگونی‌های این دوره از زندگی، نیازهای روانی-جسمی- اجتماعی سالمندان دستخوش تغییر می‌شود و باید تغییرات و نیازهای تازه ایجاد شده را مد نظر قرار داد. همچنین با استفاده از برخی آموزش‌ها می‌توان افسردگی و دیگر عوارض این دوران را کاسته و آن را به دوره‌ای مطلوب برای سالمندان تبدیل کرد و با سیاست‌گذاری دولتی سبب ارتقای کیفیت زندگی آنان شد».
این مطالعه، طرح تحقیقاتی تصویب شده در مرکز تحقیقات سلامت سامندی و کمیته اخلاق در پژوهش دانشکده بهداشت یزد است. نتایج این پژوهش پاییز سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «نقش استفاده از گوشی‌های هوشمند در میزان افسردگی سالمندان بازنشسته» در فصل‌نامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت منتشر شده است.
