پرونده: اینترنت ماهواره‌ای و شرکت‌های ارائه دهندۀ آن - بخش دوم

به گزارش گرداب، در این متن ابتدا به تعریف اینترنت ماهواره‌ای و نحوه عملکرد آن و تفاوتش با شکل‌های دیگر اینترنت می پردازیم و همچنین، تاریخ پیدایش و آیندۀ آن، مزایا و معایب و کمپانی های چندملیتی ارائه دهنده در سطح جهانی و قیمت آن برای کاربران را مرور و بررسی می کنیم.

پس از پرتاب اولین ماهواره، اسپوتنیک ۱، به وسیلۀ شوروی در سال ۱۹۵۷، آمریکا نیز ماهوارۀ کاوشگر ۱ را در سال ۱۹۵۸ با موفقیت پرتاب کرد. از اسپوتنیک تا اسپیس ایکس راه درازی طی شده است. همچنین، نخستین ماهواره ارتباطی تجاری با نام تل استار ۱ که در آزمایشگاه بل ساخته شد در ژوئیه ۱۹۶۲ پرتاب شد. ایدۀ یک ماهوارۀ زمین آهنگ که بتواند بر فراز خط استوا به دور زمین بچرخد و با چرخش زمین ثابت بماند برای اولین بار به وسیلۀ هرمان پوتوشنیک در سال ۱۹۲۸ مطرح شد و نویسنده ژانر علمی تخیلی، آرتور سی. کلارک، آن را در سال ۱۹۴۵ در مقاله ای به نام دنیای بی سیم در حوزۀ دانش عمومی قرار داد.

اولین ماهواره‌ای که با موفقیت به مدار زمین ثابت رسید سینکام ۳ بود که به وسیلۀ شرکت هواپیماسازی هیوز برای ناسا ساخته شد و در ۱۹ اوت ۱۹۶۳ پرتاب شد. نسل‌های بعدی ماهواره های ارتباطی با ظرفیت‌های بیشتر و ویژگی‌های عملکردی بهتر برای استفاده در تلویزیون، برنامه های نظامی و اهداف مخابراتی بهره برداری شد. به دنبال اختراع اینترنت و شبکه جهانی وب، ماهواره های زمین ثابت به عنوان وسیله ای بالقوه برای دسترسی به اینترنت مورد توجه قرار گرفتند.

تله دسیک نیز یکی از مهمترین پروژه های بلندپروازانه و در نهایت شکست خورده بود که بخشی از آن به وسیلۀ شرکت مایکروسافت تأمین شد و هزینه آن بیش از ۹ میلیارد دلار بود. ایدۀ آن ایجاد یک صورت فلکی با باند پهن از صد‌ها ماهواره بود که دسترسی به اینترنت ارزان را با سرعت دانلود تا ۷۲۰ مگابیت بر ثانیه فراهم می کرد. این پروژه در سال ۲۰۰۳ رها شد. شکست این پروژه، همراه با پرونده های ورشکستگی ارائه دهندگان ارتباطات ماهواره‌ای مثل دو شرکت Iridium Communications Inc؛ و Globalstar، اشتیاق بازار را برای توسعه اینترنت ماهواره‌ای کاهش داد. اما این بی اشتیاقی دوام چندانی نیاورد و در سپتامبر ۲۰۰۳ اولین ماهواره آماده اینترنت برای مصرف کنندگان توسط یوتلست پرتاب شد. در سال ۲۰۰۴، با پرتاب آنیک اف ۲، اولین ماهواره با توان بالا، پرتاب گروهی از ماهواره های نسل بعدی که ظرفیت و پهنای باند را افزایش می دهند، عملیاتی شد.

همچنین اخیراً، ماهواره های با کارایی بالا مانند ماهواره ویاسَت ۱ از شرکت ویاسَت در سال ۲۰۱۱ و ماهوارۀ ژوپیتر از شرکت هیوزنت در سال ۲۰۱۲ پیشرفت‌های بیشتری را به دست آوردند و سرعت انتقال داده را از ۱ تا ۳ مگابیت بر ثانیه به ۱۲ تا ۱۵ مگابیت بر ثانیه و بیشتر از آن افزایش دادند. علاوه بر این در سال ۲۰۱۳، چهار ماهواره O۳b به مدار میانی زمین (MEO) پرتاب شد تا دسترسی به اینترنت را برای سه میلیارد نفر دیگر که به اینترنت پایدار در آن زمان دسترسی نداشتند، فراهم کند.

در طول شش سال بعد نیز ۱۶ ماهواره دیگر به صورت فلکی پیوستند که اکنون متعلق به شرکت SES است. از سال ۲۰۱۴ تعداد فزاینده ای از شرکت‌ها اعلام کردند که در زمینه دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای فعالیت می کنند. برای مثال شرکت‌های اسپیس ایکس، وان وب وآمازون همگی قصد دارند هر کدام بیش از هزار ماهواره را به فضا پرتاب کنند. شرکت وان وب به تنهایی تا فوریه ۲۰۱۷ مبلغ ۱.۷ میلیارد دلار برای این پروژه و اسپیس ایکس بیش از یک میلیارد دلار در نیمه اول سال ۲۰۱۹ تنها برای خدمات خود به نام استارلینک هزینه کردند.

آینده اینترنت ماهواره‌ای پرسرعت شامل متصل کردن کل جهان است. این نوع از اینترنت در حال حاضر در هواپیماها، قطار‌ها و قایق‌ها و سایر وسایل حمل ونقل در حال استفاده گسترده است. بهبود مستمر ظرفیت اینترنت ماهواره‌ای تأثیرات مثبتی بر صنعت حمل ونقل و اتصال هنگام سفر خواهد داشت. بسیاری از دانشمندان معتقدند که ماهواره های در مدار پایینی زمین راه آینده هستند. خلاف ماهواره های در مدار زمین ثابت، این ماهواره ها به زمین نزدیکتر بوده و دائماً در مدار هستند. برقراری ارتباط اینترنتی با این‌ها مستلزم پرتاب ماهواره های بیشتر است. این منظومۀ ماهواره های در مدار پایین زمین در نهایت می تواند منجر به سرعت بیشتر، تأخیر کمتر و پوشش جهانی اینترنت شود و ارائه دهندگان اینترنت ماهواره‌ای نیز در حال توسعه تجهیزات مورد نیاز برای ضبط سیگنال‌های خود در زمین هستند.

تعدادی از شرکت‌ها در حال ساخت و استقرار صد‌ها یا هزاران ماهواره برای ارائه خدمات اینترنتی با سرعت بالا و مقرون به صرفه برای مشاغل، دولتها، مدارس و افراد در سرتاسر جهان هستند. به‌طور کلی اهدافی که این شرکت‌ها برای اینترنت ماهواره‌ای ذکر می‌کنند این چنین اند:

• اتصال بهتر برای صنعت حمل ونقل (کشتی، قطار، هواپیما).

• ایجاد ستون فقرات ارتباطی برای دستگاه های اینترنت اشیا برای فرایند‌هایی مانند مدیریت ناوگان و نگهداری از راه دور.

• ایجاد زیرساخت یا پشتیبانی تلفن همراه برای سایر شرکت‌های ارتباطی.
• ایجاد بازار خدمات مستقیم به مصرف کننده، شامل مناطق روستایی و سایر مناطق با خدمات ضعیف یا بدون خدمات.
• ارائه خدمات دولتی مانند آموزش و واکنش اضطراری.

صد‌ها ماهواره در حال حاضر به عنوان بخشی از این شبکه های رو به رشد در مدار هستند و صد‌ها ماهواره دیگر قرار است امسال پرتاب شوند. این صنعت با شتاب سرسام آوری در حال حرکت است و تعدادی از پیشرفت‌های جدید درست از زمان انتشار گزارش پیش بینی های ۲۰۲۰ رخ داده است:

• شرکت اسپیس ایکس: اکنون بزرگترین منظومۀ ماهواره‌ای جهان را اداره می کند. در مجموع تا زمان انتشار این گزارش، این شرکت ۳۰۲ ماهواره استارلینک را به فضا پرتاب کرده است. مدیران این شرکت خدمات اینترنتی خود را از اواخر سال ۲۰۲۰ آغاز کردند و قرار است حداکثر ۲۴ ماهواره دیگر را پرتاب کنند.

• شرکت وان وب: در حال افزایش سرعت پرتاب خود است و اخیراً ۳۴ ماهواره را از قزاقستان به مدار فرستاده است و تعداد مجموع آن‌ها را به ۴۰ رسانده است. مدیران شرکت اعلام کرده اند که قصد دارند خدمات خود را از سال ۲۰۲۱ ارائه دهند.

• شرکت آمازون: در حالی که آمازون در انتظار تصویب نهایی پروژه Kuiper خود از کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده است، تیم آن در حال حرکت به یک مرکز دائمی در منطقه سیاتل است که قابلیت‌های فزاینده ای برای برنامه های فضایی دارد.

مسابقه برای ایجاد منظومه های ماهواره‌ای که اینترنت کم هزینه و پرسرعت را ارائه می دهند، باعث رشد نجومی در اقتصاد جهانی فضا می شود.

پروژه های پیشگام پهنای باند ماهواره‌ای مانند اسپیس ایکس، آمازون و وان وب وعده افزایش پوشش جهانی اینترنت و کاهش قیمت دسترسی را می دهند. بر اساس برآوردها، منظومه های پهن باند، هزینه ماهانه داده ها را کاهش می دهند که این تقاضا برای فناوری جدید اینترنت اشیا و فناوری مرتبط با فضای ابری را افزایش می دهد.

مراکز تحقیقاتی سرمایه گذاری پیش بینی می کنند که هزینه هر مگابایت داده های بی سیم به زودی کمتر از ۱ درصد سطح امروز خواهد بود. اینترنت ماهواره‌ای مدعی این است که در خدمت مناطق ضعیف است؛ زیرا مزایای محدودی برای مناطق شهری و حومه با پوشش کافی از ارائه دهندگان قدیمی وجود دارد. همچنین پیش-بینی می شود که ارزش ماهواره های اینترنتی از ۳۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۴۰ به ۱ تریلیون دلار برسد. انتظار می رود اینترنت ماهواره‌ای بین ۵۰ تا ۷۰ درصد از رشد بازار را به خود اختصاص دهد.

_________________

• منابع: 

"Extra-Terrestrial Relays—Can Rocket Stations Give Worldwide Radio Coverage?" (PDF). Arthur C. Clark. October ۱۹۴۵. Archived from the original (PDF) on ۲۰۰۶-۰۷-۱۵. Retrieved ۲۰۰۹-۰۳-۰۴.
Hughes Aircraft
https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/full_width_feature/public/images/۱۹۰۸۴۴main_GPN-۲۰۰۲-۰۰۰۱۶۶_full.jpg

"First Internet Ready Satellite Launched". Space Daily. ۲۰۰۳-۰۹-۲۹. Retrieved ۲۰۱۳-۰۸-۲۹.
Anik F۲
https://www.satelliteinternet.com/resources/history-and-future-of-satellite-internet/
http://personal.ee.surrey.ac.uk/Personal/L.Wood/constellations/SaVi/teledesic-۸۴۰.png
https://www.hughesnet.com/media/future-high-speed-satellite-internet
https://www۲.deloitte.com/content/dam/insights/us/articles/۶۵۹۹_satellite-broadband-industry-moving-at-hyperspeed/figures/۶۵۹۹_fig۱.png
https://www۲.deloitte.com/us/en/insights/industry/technology/future-of-satellite-internet.html
https://unstats.un.org/sdgs/indicators/database/
https://techmonitor.ai/techonology/cloud/satellite-broadband-future-۱trn-space-economy
https://encrypted-tbn۰.gstatic.com/images?q=tbn:ANd۹GcS۹ulgSTFQ۷WB۶۶ImmmlohQ۷Go۴kj۸bRh۰۲mA&usqp=CAU