متاسفانه فیک نیوز در انتخابات، توجه بیش‌تری را نسبت به خبر‌های واقعی به خود جلب می‌کند. نخستین تاثیر جدی اخبار جعلی یا فیک نیوز در انتاخابات سیاسی در سال ۲۰۱۶ در انتخابات آمریکا متجلی شد. انتخاباتی که بسیاری پیروزی دونالد ترامپ را به خاطر رواج اخبار جعلی می‌دانند.
به گزارش گرداب، آمار‌های ارائه شده از انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا نشان می‌دهد که ۲۰ خبر جعلی برتر، بیشتر از ۲۰ خبر واقعی برتر بازدید داشتند. حتی برخی از رسانه‌های معتبر آمریکا نیز این خبر‌های جعلی را منتشر کردند و این موضوع باعث فراگیری گسترده‌تر آنها شد. جالب است بدانید که برخی از اقشار خاص جامعه بیشتر در معرض پذیرش فیک نیوز‌ها هستند. سالمندان بالای ۶۵ سال، افرادی که تحصیلات و آگاهی اندکی دارند، اقشاری با درآمد کم یا متوسط و برخی از گروه‌های دانشجویان بیشتر از سایرین، فیک نیوز‌ها را می‌پذیرند و از آنها تأثیر می‌گیرند.
راهکار‌های مختلفی برای مقابله با فیک نیوز در انتخابات وجود دارد که توسط نهاد‌های مختلف صورت می‌گیرد. برخی از آنها آزادی بیان رسانه‌های قانونی را از بین می‌برند. اما برخی دیگر بدون تأثیرگذاری بر روی فعالیت سایر رسانه‌ها، از انتشار اخبار جعلی جلوگیری می‌کنند. در ادامه به برخی از این راهکار‌ها اشاره کرده‌ایم.
مسئولیت‌های دولت
• تشویق مطبوعات و رسانه‌ها برای خبرنگاری حرفه‌ای؛ در حال حاضر شرایط جهانی به شدت متغیر است و این موضوع باعث ایجاد اضطراب در مردم می‌شود. به همین دلیل آنها نیاز دارند که از تمام اخبار و شرایط موجود در جامعه خود آگاه باشند. اگر خبرگزاری‌های دولتی و معتبر این نیاز مردم را تأمین کنند، آنها دیگر به سراغ منابع نامعتبر و فیک نیوز نمی‌روند.
• جلوگیری از سکوت خبری؛ در برخی موارد، دولت‌ها اشتباه بزرگی مرتکب می‌شوند و رسانه‌های سراسری مسائل را بازگویی نمی‌کنند و وظیفه انتشار اخبار جنجالی و حاشیه‌ای را به رسانه‌های معاند و دشمن می‌دهند. این مسئله در رواج اخبارجعلی تاثیر چشم‌گیری دارد.
مسئولیت‌های خبرگزاری‌ها
کیفیت بالا و انتشار اخبار معتبر، اعتماد مخاطبان را به سمت رسانه‌های مجاز جلب می‌کند. در سال‌های اخیر، رسانه‌های غربی دروغ‌های بسیاری را منتشر کرده‌اند. دروغ‌هایی که مرتبط با شرایط جامعه هستند؛ چیزی که تمام مردم دقیقا در بطن آن حضور دارند و واقعیات را می‌دانند. این موضوع باعث کاهش اعتماد مردم به رسانه‌ها شده است. در اولین اقدام، خبرگزاری‌های قانونی باید دوباره اعتماد مردم را به دست آورند. دستیابی به این هدف، جز با انتشار اخبار معتبر میسر نیست.
راهکار کاربردی و ساده دیگری نیز برای مقابله با فیک نیوز در انتخابات پیشنهاد شده است. در این روش خبرگزاری‌ها می‌توانند از تخصص مردم برای سنجش میزان اعتبار یک خبر بهره‌مند شوند. در دوره نزدیک به انتخابات و بعد از آن، موج اخبار به شدت زیاد می‌شود. به همین دلیل اگر یک خبرگزاری بخواهد همه این اخبار را پوشش دهد، باید زمان زیادی صرف کند؛ بنابراین احتمالا افراد فعال در خبرگزاری‌ها نمی‌توانند به صورت کامل اعتبار اطلاعات به دست آمده را بسنجند. پیشنهاد می‌شود یکی از خبرگزاری‌ها وب‌سایت عمومی ایجاد کرد و خبر‌های خود را در آن قرار دهد.
سپس از مردم بخواهد که اخبار را در یکی از چهار دسته زیر قرار دهند:
• جالب نیست.
• جالب است، اما قبلا منتشر شده بود.
• جالب است.
• به بررسی بیش‌تری نیاز دارد.
جالب است بدانید که این موضوع باعث جلب توجه خوانندگان نیز می‌شود. به عنوان مثال روزنامه گاردین با این روش توانست در ۸۰ ساعت اول، ۲۰ هزار نفر را به سایت دعوت کند تا ۱۷۰ هزار خبر را بررسی کنند.
الگوریتم‌های شناسایی اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی
شرکت‌های شبکه اجتماعی و رسانه‌های دیجیتال، در وهله اول باید منابع انتشار فیک نیوز در انتخابات را پیدا و از دسترس مردم خارج کنند. ایده‌های نوآورانه‌ای برای این کار وجود دارد که می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. این ایده‌ها به دنبال روشی هستند که فیک نیوز به صورت خودکار شناخته و از دسترس مردم خارج شوند. به عنوان مثال الگوریتم‌هایی که بر مبنای علاقه مردم کار می‌کنند، می‌توانند برای پیدا کردن فیک نیوز نیز مناسب باشند.
در همین راستا، در ایالات متحده آمریکا، ویلیام یانگ وانگ که یک متخصص علوم کامپیوتر است، یک پایگاه داده عمومی با ۱۲۸۳۶ استیتمنت دارای تگ اعتبار ایجاد کرد. او الگوریتمی را توسعه داد که الگو‌های زبانی خبر‌ها و محتوا‌های غلط را با جمله‌بندی اخبار موثق مقایسه می‌کند. در واقع یانگ وانگ با این کار، تحلیل‌های رفتاری کاربران را با تحلیل متن ادغام می‌کند و در نتیجه بهتر می‌تواند فیک نیوز در انتخابات و سایر حوزه‌ها را شناسایی و از دسترس خارج کند. متخصصان چینی نیز می‌گویند که در این روش می‌توان اطلاعات غلط و جعلی را با بالاترین میزان دقت شناسایی کرد. این روش در یک پایگاه داده با ۱۵۵۰۰ پست فیسبوک و ۹۰۹ هزار کاربر مورد آزمایش قرار گرفت. جالب است بدانید که نتیجه این آزمایش، دقت ۹۹ درصدی الگوریتم را گزارش داد؛ بنابراین متخصصان می‌گویند که این روش، راهکاری مناسب برای مقابله با فیک نیوز در تمام حوزه‌ها و در تمام کشورهاست.
توسعه دهندگان الگوریتم‌ها هم‌چنین پیشنهاد می‌دهند که مطالب با توجه به میزان اعتبار آنها دسته بندی شوند. به عنوان مثال، برخی از شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها مانند ویکی پدیا یک دسته بندی با عنوان اخبار مشاجره‌آمیز ایجاد کرده‌اند. وجود این دسته بندی به خوانندگان هشدار می‌دهد که احتمال دارد محتوای این مطلب با عقیده آنها مخالف باشد. البته این الگوریتم‌ها هنوز قابل اعتماد نیستند و باید بیشتر روی آنها کار کرد.
جلوگیری از ایجاد انگیزه‌های مالی برای انتشار فیک نیوز
زمانی که فیک نیوز در یک وب‌سایت منتشر می‌شوند، احتمالا مزیت‌هایی را برای آن وب‌سایت به دنبال دارند. بالا رفتن بازدید و درآمد بیشتر از تبلیغات از جمله این مزیت‌هاست. اگر این وب‌سایت متعلق به دشمنان باشد که منافع آنها مشخص است. اما در برخی موارد، دشمنان با ایجاد انگیزه‌های مالی برای مدیران وب‌سایت‌های معتبر، آنها را به انتشار اخبار جعلی ترغیب می‌کنند. انتشار این اخبار می‌تواند به اندازه تبلیغ برای برند‌های بزرگ درآمد داشته باشد؛ بنابراین لازم است که سازمان‌های توسعه‌دهنده شبکه‌های اجتماعی از پذیرش پول مربوط به انتشار خبر‌های جعلی یا هزینه‌ای که برای حذف نکردن این پست‌ها پرداخت می‌شود، امتناع کنند. توسعه‌دهندگان شبکه‌های اجتماعی هم‌چنین باید وب‌سایت‌هایی که با انگیزه مالی این اخبار را منتشر می‌کنند، پیدا و متوقف کنند.
حساسیت روی فعالیت کاربران شبکه‌های مجازی
منظور از این کار، سانسور و ایجاد محدودیت برای کاربران نیست. موضوع احراز هویت آن‌هاست. اکثر افرادی که فیک نیوز را منتشر می‌کنند، هویت شناخته شده‌ای ندارند. آنها یا حساب‌های فیکی دارند که بی‌نام و نشان است و یا هویت جعلی ساخته‌اند که دنبال‌کنندگان بسیاری دارد. اما با کمی پیگیری می‌توان متوجه شد که مدیر این حساب، فردی ناشناس است. اگر افراد ناشناس نتوانند حسابی در این شبکه‌های اجتماعی ایجاد کنند، احتمالا بسیاری از خبر‌های جعلی درباره موضوعات مختلف هرگز پدید نمی‌آیند.
جلوگیری از ورود افراد ناشناس باید با روش‌های مختلف احراز هویت انجام شود. یعنی تنها افراد واقعی باید بتوانند از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. برای این کار، تاکنون از راهکار‌هایی مانند احراز هویت با تلفن همراه یا ایمیل استفاده شده است. اما هم‌چنان کافی نیست و باید تمهیدات جدی‌تری در پیش گرفته شود. در این صورت، افراد به طور کاملا شناخته شده فعالیت می‌کنند و اگر اقدامی در راستای انتشار فیک نیوز انجام دهند، قابل ردیابی خواهند بود.
فعالیت با هویت شناخته شده می‌تواند در پیدا کردن جاسوس‌ها و افراد تفرقه افکن نیز نقش داشته باشد. از دیگر مزیت‌های احراز هویت واقعی، این است که نیازی به سانسور و اعمال محدودیت علیه خبرگزاری‌های قانونی وجود ندارد.
مردم چگونه اخبار فیک مربوط به انتخابات را شناسایی می‌کنند؟
مسئولیت اصلی پیدا کردن اخبار جعلی و دور کردن آنها از اذهان عمومی بر عهده دولت و رسانه‌های اجتماعی است. اما مردم نیز باید در این زمینه آگاه باشند. آنها می‌توانند با در نظر گرفتن دو نکته زیر، اخبار جعلی را از اخبار معتبر تشخیص دهند.
۱. راه اول این است که به چند منبع خبری محدود نباشند. برخی از افراد تنها چند رسانه محدود (که معمولا مطابق با نظر آنها صحبت می‌کند) را دنبال می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود تا از اخبار منتشر شده توسط سایر رسانه‌ها آگاهی نداشته باشند؛ بنابراین اگر چند صفحه محدودی که دنبال می‌کنند، یک خبر جعلی را قرار دهند، آنها به راحتی باور خواهند کرد. پس توصیه اول این است که مردم دیدگاه‌های مختلف (حتی مخالف با نظر خودشان) را بررسی کنند.
۲. نکته دوم درباره اخبار فیک این است که آنها معمولا با عناوین بسیار جذاب و هیجان‌انگیز منتشر می‌شوند؛ بنابراین مردم باید توجه داشته باشند که هیچ مطلبی (حتی اگر در یک سایت معتبر منتشر شده باشد) صددرصد درست نیست، به خصوص اگر محتوای آن به گونه‌ای نوشته شده باشد که باعث برانگیختن احساسات‌شان شود.
____________________________
منابع:
https://www.ucf.edu/news/how-fake-news-affects-u-s-elections/
https://www.brookings.edu/research/how-to-combat-fake-news-and-disinformation/
https://www.brookings.edu/research/how-to-combat-fake-news-and-disinformation/
https://www.brookings.edu/research/how-to-combat-fake-news-and-disinformation/
https://www.brookings.edu/research/how-to-combat-fake-news-and-disinformation/
