توسعه متاورس، یکی از موضوعات داغ سال ۲۰۲۱ در زمان کرونا بود که تمام جوانب دنیای واقعی را در بر خواهد گرفت و مانند شبکه‌های اجتماعی انقلابی در زندگی روزمره و کسب‌و‌کار انسان‌ها ایجاد خواهد کرد.
به گزارش گرداب، ظهور متاورس شبکه‌های اجتماعی سنتی را به جهان‌های اجتماعی مجازی سه بعدی تعاملی و همه‌جانبه تبدیل خواهد کرد. متاورس یک محیط مجازی اشتراکی بین افرادی است که آواتار‌های دیجیتالی دارند. این دنیای مجازی براساس تصمیمات و اقدامات اجتماعات موجود در آن تکامل می‌یابد و رشد می‌کند. به تدریج افراد می‌توانند وارد متاورس خود شوند تا با کمک واقعیت مجازی و واقعیت افزوده با بخش‌هایی از فضای فیزیکی اطرافشان ارتباط برقرار کنند.
فعالیت‌هایی مانند کنفرانس ویدیویی، ارز‌های دیجیتال، ایمیل، واقعیت مجازی، رسانه‌های اجتماعی، پخش زنده، هوش مصنوعی، بلاک چین، بینایی کامپیوتر و غیره، همگی بخشی از این فناوری هستند. در این دنیا مردم می‌توانند تعامل داشته باشند، بازی کنند، تجارت کنند و با دیگران ارتباط برقرار کنند و خیلی کار‌های دیگر انجام دهند. اما همچون هر پدیدۀ دیگری در جهان، متاورس نیز علاوه بر سویه‌های مثبت، سویه‌های منفی یا نگران‌کننده نیز دارد. ذکر تمامی این سویه‌های خارج از ظرفیت این متن است و ما در اینجا صرفا به یکی از سویه‌های نگران کنندۀ متاورس، یعنی حفظ حریم خصوصی، می‌پردازیم.
جهان‌های اجتماعی مجازی:
همگرایی شبکه‌های اجتماعی و واقعیت مجازی امکان ایجاد جهان‌های اجتماعی مجازی را فراهم کرده است. این جهان‌ها محیط‌های همه‌جانبۀ سه بعدی هستند که شبکه‌های اجتماعی محتوا-محور سنتی را به یک شبیه سازی اجتماعی کاملاً تعاملی تبدیل می‌کنند و گسترش می‌دهند. در دنیای مجازی اجتماعی، کاربران با آواتار‌های مورد پسند خود نمایش داده می‌شوند و از طریق آن در دنیای مجازی حرکت می‌کنند و تعامل اجتماعی با سایر کاربران را از آن طریق پی‌می‌گیرند.
کاربران می‌توانند از طریق تله‌پورت دنیا‌های اجتماعی مجازی مختلف، در رویداد‌ها مختلف شرکت کنند و حتی پول واقعی را معامله کنند. دنیا‌های اجتماعی مجازی، سیستم‌های اجتماعی پیچیده‌ای هستند که فضای اجتماعی واقعی را با محیط اجتماعی مجازی از طریق طراحی فراگیر سیستم‌های فیزیکی-سایبری-اجتماعی (CPSS) یکپارچه می‌کنند. ادغام فضای اجتماعی فیزیکی با فضای اجتماعی مجازی مستلزم این است که به طور مستمر از تعاملات اجتماعی و رویداد‌های اجتماعی نقشه برداری شود و در دنیای اجتماعی مجازی شبیه سازی شود.
دنیای اجتماعی مجازی باید چهار الزام را برای طراحی برآورده کند:
(۱) رئالیسم: نیاز کاربران به احساس غوطه‌ور شدن عاطفی در دنیای اجتماعی مجازی.
(۲) حضور در همه جا در یک وقت: الزامی است که متاورس اجتماعی مجازی در همه جا و از طریق دستگاه‌ها و مکان‌های مختلف در دسترس باشد و هویت مجازی یا سایبری کاربر و شخصیت او در طول جابجایی در دنیای اجتماعی مجازی متصل باقی بماند.
(۳) هم‌کنش پذیری یا تعامل پذیری: توانایی دنیای اجتماعی مجازی برای به کارگیری استاندارد‌هایی که اجازه می‌دهد کاربران امکان انتقال/حرکت یکپارچه بین مکان‌های مجازی مختلف در متاورس بدون قطع و وقفه در تجربه همه‌جانبه خود داشته باشند.
(۴) مقیاس پذیری: توانایی دنیای اجتماعی مجازی برای مدیریت قدرت محاسباتی در متاورس به گونه‌ای که تعداد زیادی از کاربران بتوانند در متاورس بدون قطعی و وقفه در تجربه غوطه‌وری خود با دیگران تعامل اجتماعی باشند.
حریم خصوصی اجتماعی در متاورس:
ردپای دیجیتال در متاورس اجتماعی را میتوان ردیابی کرد تا هویت کاربر در دنیای واقعی آشکار شود و سایر اطلاعات حساس، مانند مکان، ترجیحات خرید و حتی جزئیات مالی او قابل دسترسی باشد. اهمیت حریم خصوصی نقش مهمی در شکل دادن به متاورس اجتماعی دارد.
اعمال کردن طرح‌های حفظ حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی سنتی بسیار ساده‌تر است، زیرا کاربران می‌توانند خود تصمیم بگیرند که با چه کسی محتوای رسانه‌های اجتماعی خود را به اشتراک بگذارد. از سوی دیگر، این چنین کنترل حریم خصوصی در متاورس اجتماعی امکان‌پذیر نیست، زیرا کاربران نمی‌توانند ویژگی‌های مجازی دنیای مجازی ساخته شده را تغییر دهند که این خود حفظ حریم خصوصی کاربر را به چالش می‌کشد.
مثال زیر را در نظر بگیرید:
شما در حال گشت و گذار در یک مرکز خرید در متاورس اجتماعی هستید و یک آواتار دیگر آواتار شما را دنبال می‌کند و همه چیز‌هایی که خریداری می‌کنید و تاریخچه سفر شما را ثبت و ضبط می‌کند، حال از این اطلاعات میتوان برای انجام حمله مهندسی شده در امور اجتماعی استفاده کرد که می‌تواند حریم خصوصی شما را در دنیای واقعی نقض کند. از سوی دیگر، ما نمی‌توانیم همانطور که در شبکه‌های اجتماعی سنتی مشخص می‌کنیم که چه کسی ما را دنبال (فالو) کند، در متاورس مشخص کنیم که کدام آواتار‌ها حق دنبال کردن ما را دارند.
حال بگذارید مثال دیگری از حریم خصوصی در متاورس ذکر کنیم: شما می‌خواهید به همان اندازه که در خانۀ خود در جهان واقعی حریم خصوصی دارید در متاورس اجتماعی هم حریم خصوصی داشته باشید. با این حال، شبکه‌های اجتماعی مجازی فعلی به دیگر آواتار‌ها اجازه می‌دهند آزادانه در اطراف نقشه حرکت کنند، از جمله در خانه شما، و اگر کسی به خانه شما حمله کند شما نمی‌توانید با پلیس تماس بگیرید.
یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی برای رسیدگی به مسائل حریم خصوصی در متاورس اجتماعی، کِلان اجتماعی است. کلان اجتماعی شامل ایجاد کلان‌های متعدد از هر کاربر در متاورس است تا مهاجمانی که سعی در تعقیب افراد در متاورس دارند را گیج کند. چنین طرح حفاظت از حریم خصوصی ممکن است برخی از مشکلات را حل کند، اما با اجازه دادن به کاربران برای داشتن چندین کلان و بازنمایی در متاورس، مشکل بزرگتری ایجاد می‌کند و آن این است که در با این وضعیت، میلیون‌ها کلان و بازنمایی در اطراف متاورس پرسه می‌زنند که نه تنها مهاجمان بلکه همه افراد را گیج می‌کند.
یکی دیگر از طرح‌های حفاظت از حریم خصوصی در متاورس شامل پنهان کردن کاربران با تغییر دوره‌ای ظاهر آواتار آن‌ها است. در این حالت مهاجمان سخت‌تر می‌توانند افراد را مورد هدف قرار دهند و همچنین زمانی که مشخص شود افراد در حال ردیابی شدن هستند، آواتار آن‌ها به طور موقت نامرئی می‌شود. به طور کلی میتوان گفت یک چارچوب حریم خصوصی برای متاورس اجتماعی باید چندین طرح حریم خصوصی را شامل شود و آن‌ها را با هم ترکیب کند تا کاربر خود انتخاب کند که کدام گزینه حریم خصوصی خاص را برای هر موقعیت خاص فعال کند. برای مثال فالچوک و همکاران یک طرح حفظ حریم خصوصی پیشنهاد کرده‌اند که تکنیک‌های مختلف حفظ حریم خصوصی مانند شبیه سازی مجازی، کپی خصوصی، مانکن سازی، قفل آواتار، مبدل شدن آواتار، تله پورت و نامرئی شدن را در بر می‌گیرد.
در حالی که سایر محققان استدلال می‌کنند که همان قانون حریم خصوصی کشور‌ها در دنیای واقعی کاربر باید در متاورس اعمال شود، به ویژه با توجه به روابط اجتماعی در متاورس.
حالا اشارۀ مختصری به طرح ترکیبی حفاظت از حریم خصوصی در متاورس می‌پردازیم.
• طرح حریم خصوصی کلان سازی آواتار: ایجاد چندین کلان آواتار که شبیه یکدیگر به نظر می-رسند برای گیج کردن مزاحمان حریم خصوصی.
• پنهان کردن: توانایی کاربران برای تعویض چندگانه آواتار‌های مبدل.
• مانکن سازی: جایگزینی آواتار با رباتی که رفتار کاربر را تقلید می‌کند و در صورت مشکوک بودن تحت تعقیب بودن کاربر را به مکان دیگری تله پورت می‌کند.
• نامرئی کردن: اجازه دادن به آواتار برای نامرئی شدن موقتی، برای جلوگیری از ردیابی آن به وسیلۀ مزاحمان حریم خصوصی یا ربات‌ها.
• تله پورت: توانایی آواتار برای انتقال فوری به مکان دیگری در متاورس.
• جهان‌های خصوصی: مکان‌های خاصی از متاورس وجود داشته باشد که تنها به وسیلۀ برخی از کاربران مشخص به عنوان مکان خصوصی اشغال شده است و دیگران قابلیت ورود به آن را ندارند.
• قفل کردن آواتار: برخی از قسمت‌های متاورس برای استفاده خصوصی برخی از آواتار‌ها به طور موقتی قفل شود.
جمع‌بندی:
در این متن برخی خصوصیات اولیۀ متاورس اجتماعی و الزامات مورد نیاز برای خلق جهان اجتماعی مجازی در متاورس را بیان کردیم؛ که آن‌ها شامل چهار مورد بود: رئالیسم، حضور در همه جا در یک وقت، هم‌کنش پذیری یا تعامل پذیری و مقیاس پذیری. پس از آن یکی از مسایلی که در باب متاورس اجتماعی نگران کننده به نظر می‌رسد را مطرح کردیم و آن مسألۀ حفظ حریم خصوصی در متاورس بود.
زیرا گفتیم که در متاورس همچون شبکه‌های مجازی فعلی، کاربر نمی‌تواند گزینه‌های حریم خصوصی خود را انتخاب کند و تعیین کند که چه کسانی پروفایل او را ببیند یا نه. با این حال برخی پیشنهاد‌ها که تا کنون برای حفظ حریم خصوصی در متاورس ارائه شده را بیان کردیم؛ که آن‌ها شامل موارد ذیل بودند: تکثیر آواتار، پنهان کردن، مانکن سازی، نامرئی کردن، تله پورت، ایجاد جهان‌های خصوصی و قفل کردن آواتار.
