مزایای استفاده از فناوری اطلاعات و ابزار‌های رایانه‌ای بر کسی پوشیده نیست؛ برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی هم موضوعی است که می‌تواند مانند سایر امور با جایگزین کردن روش‌های پیشرفته به جای سنتی انجام شود و در نتیجه بر سرعت و دقت کار‌ها افزوده و هزینه‌ها کاهش داده شود.
به گزارش گرداب، انتخابات تنها شامل رای‌گیری نیست و پیش از آن با دستور شروع انتخابات آغاز می‌شود و الکترونیکی بودن هر یک از فرایند‌های انتخاباتی، انتخابات الکترونیکی یا E-election را رقم می‌زند، اما چیزی که بین عوام به اسم انتخابات الکترونیکی شناخته می‌شود، رای‌گیری الکترونیکی یا E-voting است.
اولین فرایند روز رای‌گیری، احراز اصالت سند هویتی رای‌دهنده است که در حال حاضر در تمامی شعب به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و شامل کنترل شماره ملی فرد برای محدوده سنی و جلوگیری از جعلی بودن و رای تکراری است و درنهایت تفاوت اصلی شعب تمام‌مکانیزه با سایر شعب، اخذ رای و شمارش آرا به صورت الکترونیکی است.
در حال حاضر، اغلب فرایند‌های انتخاباتی در بسیاری از کشور‌های دنیا به صورت الکترونیکی انجام می‌شود، اما اخذ و شمارش آرا همچنان با استفاده از کاغذ است.
بر این اساس می‌توان ادعا کرد از الکترونیکی شدن انتخابات ایران بدون در نظر گرفتن فرایند رای‌گیری، چند دوره‌ای می‌گذرد و با مطرح شدن این موضوع که طی سال‌های اخیر انجام شده، گفته شده زیر ساخت‌های لازم برای اجرای آن وجود دارد.
برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی از چند بعد حائز اهمیت است؛ در گام اول هزینه‌های انتخاباتی کاهش و از سوی دیگر دقت و سرعت عمل فرآیند انتخابات افزایش می‌یابد. مسئولان براین باور بودند در انتخابات مجلس و شورا‌ها که تعداد کاندیدا‌ها بسیار بالاست و شمارش آرا به صورت دستی طول می‌کشد، باید انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار شود، اما گفته می‌شود که در انتخابات مانند خبرگان رهبری و ریاست جمهوری بهتر است به روش سنتی عمل شود.
دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی که قرار است در تاریخ ۱۱ اسفندماه سال جاری برگزار شود؛ خردادماه امسال نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت کشور را موظف کردند تا در حداقل یک هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس، انتخابات را به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار کنند.
در همین رابطه اخیرا هادی طحان نظیف- سخنگوی شورای نگهبان- در گفتگو با خانه ملت، درباره برگزاری الکترونیک انتخابات گفته است: این موضوع در اسناد بالادستی وجود دارد و در قانون جدید نیز به آن اشاره شده است، البته از ۲۵ فرآیند موجود در انتخابات ۲۴ فرآیند به صورت الکترونیک در حال انجام است و وزارت کشور هم اعلام آمادگی کرده است، اما درباره اخذ رأی منتظر دریافت طرح وزارت کشور هستیم تا پس از آن اعلام نظر کنیم. اگر نکات فنی در این طرح لحاظ شده باشد و تایید‌های فنی کسب شود، شورای نگهبان هم مخالفتی با برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک ندارد.
موضوعی که وی در تازه‌ترین اظهارات خود به آن اشاره و گفته است هفته گذشته جلسه‌ای در کمیسیون شورا‌های مجلس برگزار شد. یکی از بحث‌هایی که در آنجا مطرح شد بحث انتخابات الکترونیکی بود و برخی از نماینده‌ها دغدغه‌هایی داشتند که باید نسبت به آن دغدغه‌ها چاره‌اندیشی صورت گیرد و راه‌حل‌هایی پیدا کرد تا در فرض اجرا ما اختلاف نظر مواجه نباشیم. به هر حال جلسات کارشناسی در حال برگزاری است و هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.
طبق اعلام کارشناسان، احراز هویت الکترونیکی از زمانی که اطلاعات وارد دستگاه می‌شود، یک ثانیه انجام می‌شود البته در مناطقی که امکانات زیرساختی ضعیف‌تر است، احراز هویت حداکثر ده تا پانزده ثانیه انجام می‌شود.
طی سال‌های گذشته درباره طراحی و امنیت دستگاه‌های احراز هویت اعلام شده بود که کلیه طراحی‌های دستگاه‌ها در داخل کشور انجام شده است و اصلا دستگاهی مشابه دستگاه‌ها وجود ندارد. تمام سیستم‌های رمزنگاری، نرم‌افزاری و حتی سیستم عامل دستگاه‌ها مخصوص این دستگاه بوده و در داخل کشور طراحی شده است.
برخی قطعاتی که به لحاظ اقتصادی تولید آن‌ها مقرون به صرفه نبوده یا تکنولوژی آن در داخل کشور نبوده است هم وارد شده است. دستگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده که امکان هک شدن آن‌ها بسیار ضعیف است و از این بابت نگرانی وجود ندارد. بر این اساس شماره ملی ارسال و در پایگاه این شماره بررسی می‌شود تا کنترل کند فرد پیش از این رای داده است یا نه.
در این راستا بحث فراهم شدن ملزومات و زیرساخت‌های ارتباطی پایدار و حفظ امنیت اطلاعات، برای برگزاری تمام الکترونیکی انتخابات، از اهمیت ویژه برخوردار است.
طی سال‌های گذشته کل مجموعه زیرساختی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با برگزارکنندگان انتخابات همراهی کرده و همه آماده باش بودند تا احراز هویت بدون ریسک عملیاتی شود. از سویی همواره تاکید شده که ارتباطات اینترنت پایدار خواهد بود. اما قطع احتمالی اینترنت هم موجب قطع شدن دستگاه‌ها نخواهد شد، زیرا از فضای اینترنت استفاده نمی‌شود.
طبق آنچه طی سال‌های گذشته اعلام شده برای ستاد انتخابات یک شبکه مستقل از اینترنت در نظر گرفته می‌شود که مشکلات اینترنت را ندارد و بسیاری از فعالیت‌ها به لحظه در آن انجام می‌شود و شعبات اخذ رای با ستاد انتخابات ارتباط به‌لحظه دارند، به‌طوری که اگر کسی رای بدهد، شماره کارت ملی‌اش در شبکه ثبت می‌شود و این فرد نمی‌تواند در جای دیگری رای بدهد.
