Gerdab.IR | گرداب

گرداب- سبک زندگی یا "Life Style" مقوله‎ای است که امروز تنها با تعاریف سیاسی قابل‎تعریف و توجیه است.

اگر به دقت به زندگی اجتماعی ایرانیان مسلمان نگاه کنیم، تأثیر تبلیغات قطره چکانی دشمنان را که در پس‎واژه‎هایی زیبا اما فریبنده مانند "زندگی متمدن بشری" و "حقوق بشر" پنهان شده است به‎خوبی مشاهده می‎کنیم.

وقتی می‎توانیم این امر را به روشنی تعریف کنیم که با مباحثی چون "جنگ نرم" و "جنگ فرانرم" در قرن حاضر به‎خوبی آشنا باشیم.

باید توجه کنیم سهم رسانه‎های دیجیتال در عصر حاضر، بیشترین سهم، برای ترویج سبک زندگی غربی است و فضای سایبر مقام نخست این تزریق قطره چکانی را برای تسخیر قلب‎ها و ذهن‎های افراد در جوامع داراست و ماهواره‎ها و رسانه‎های همراه و دیجیتال دیگر نیز، ادامه این روند را به‎صورت چند رسانه‎ای بر عهده دارند.

در این مقاله ابتدا به چیستی اجتماعی مقوله سبک زندگی می‎پردازیم و سپس به چگونگی نفوذ شبکه‎های اجتماعی غربی مانند "فیس‎بوک" در جوامع و تغییر نرم سبک زندگی مردم آن اجتماع خواهیم پرداخت.

در قدم نخست باید ببینیم جامعه شناسان چه مسائلی را در مبحث ساخت اجتماعی که از پایه‎های اصلی سبک زندگی مردم در جوامع است، تعریف می‎کنند.
جامعه‎شناسان ساخت اجتماعی را به چهار دسته اصلی تقسیم می‎کنند:

این چهار اصل به روشنی به ما می‎گوید که هویت، از مقولات ساخت اجتماعی، طبقه اجتماعی، جنسیت، سن، قومیت و مذهب است.

سبک زندگی نیز مانند هویت است. یعنی این‎که سبک زندگی‎ای که مردم دارند بخشی از هویت‎شان است. برخی مانند چنی (chaney) می‎گویند: «سبک زندگی مهمترین منبع هویت محسوب می‌شود. یعنی مهم است که شما چه می‎پوشید چه فرشی دارید و چه ذائقه‎ای نسبت به موسیقی دارید. این اهمیتش مانند تعلق شما به طبقه اجتماعی در روزگاران گذشته است.»

در مجموع می‎توان سبک زندگی را مجموعه‎ای از طرز تلقی‎ها، ارزش‎ها، شیوه‎های رفتار، حالت‎ها و سلیقه‎ها در هر چیزی از موسیقی گرفته تا هنر و تلویزیون و سبک‎دادن به باغچه (گل‎کاری) و دکوراسیون و فرش کردن خانه و… دانست.^۱

در این مبحث درمی‎یابیم سبک زندگی اجزای رفتارهای شخصی نیست؛ لذا، غیرمعمول نیست. اما بیشتر مردم معتقدند که آزادانه باید سبک زندگی‎شان را انتخاب کنند.

در بیشتر مواقع عناصر یک سبک زندگی، به شکلی جمع می‎شوند و شماری از افراد در یک نوع سبک زندگی، مشترکاتی پیدا می‎کنند. به‎عبارت دیگر گروه‎های اجتماعی، اغلب مالک یک نوع سبک زندگی می‎شوند و یک سبک را تشکیل می‎دهند.

مفهوم سبک زندگی؛ یعنی انطباق دادن یک رهیافت سبک داده شده در زندگی.

مثلا برای فردی مهم است که مانند فلان خواننده معروف باشد حتی اگر آن خواننده غذای هندی بخورد، دیوار خانه‎اش را فلان رنگ کند، یا در خانه تفریح کند نه بیرون و غیره.

آگهی، تلویزیون، روزنامه‎ها، اینترنت و… تصویرهای جدید سبک زندگی را دائما منتشر می‎کنند. بنابر این، در دنیای ما ارتباطات از این جهت مهم هستند.

سبک زندگی غربی، تبلیغات برای "مصرف‎گرایی" در جهان شرق است.

بخشی از سبک زندگی، با مصرف کالاها و خدمات از انواع مختلف به دست می‎آید. شیوه انتخاب کالاها از سوی مردم نیز با شیوه‎های تبلیغی – رسانه‎ای صورت می‎گیرد و در واقع رسانه‎ها، نقش فریب آشکار افکار عمومی را برای متوجه شدن به یک سوی خاص بر عهده دارند.

افراد در اجتماع، کالاهایی را خریداری می‎کنند تا سبک زندگی‎شان را نشان دهند. در حالی‎که ساختن یک سبک زندگی به‎وسیله کالاهای مصرفی، یک نوع نشان دادن یا تظاهر انتخاب فرد است، در عین‎حال، یک الگو اجتماعی نیز هست. به همین خاطر نیز صنعتی ایجاد شده تا به این نیازها پاسخ دهد: یعنی مصرف اوقات فراغت، دخانیات و الکل و… .

باید دقت داشت که برخی، عبارت "جامعه مصرفی" را برای نشان دادن شیوه و سبک زندگی و شکل‎گیری آن استفاده می‎کنند؛ پس اندیشه جامعه مصرفی، هم کالاهای اوقات فراغتی را نشان می‎دهد، هم تعلق خاطر اصلی در زندگی و هم اشتغالات اصلی مردم به سبک‎های زندگی.

برای ورود به شکل جدید جامعه اجتماعی، باید چند عامل مهم را بررسی کرد که به‎صورت خلاصه به بیان آن‎ها می‎پردازیم:^۲

1- توسعه سبک زندگی در پهنه جامعه مدرن. رابطه مصرف‎گرایی و سبک زندگی؛ یعنی این‎که چطور سبک زندگی و مصرف‎گرایی تحقیقات زیادی را بر آن داشته تا نشان دهند، استفاده از کالاهای مصرفی برای تمایز هویت‎ها به‎کار می‎رود.

2- مرور کار نظریه‎پردازان اجتماعی که کوشش می‎کنند معنای سبک قابل‎مد در فرهنگ مدرن را توضیح بدهند.

3- توضیح موضوعات مشخص سبک زندگی مانند احساسات و فردها و خودها

4- زیباشناختی شدن زندگی روزمره


در این‎جا برای شکل‎گیری شکل جدید اجتماع، باید با انواع رسانه‎هایی که وظیفه تبلیغ این سبک از زندگی را دارند آشنا شویم:

تعریف رسانه: رسانه وسیله‎ای است که انتقال‎دهنده فرهنگ و افکار باشد.


انواع رسانه‎ها:

الف- رسانه‎های چاپی (printed media): مانند روزنامه و مجله؛

ب- رسانه‎های الکترونیک (electronic media): مانند رادیو، تلویزیون و ماهواره؛

ج- رسانه‎های دیجیتال (digital media): مانند سی‎دی، دی‎وی‎دی، هارد دیسک، فلاپی دیسک و فلش دیسک؛

د- رسانه‎های فضای سایبری ‎cyber media)): خبرگزاری‎ها، سایت‎های خبری، شبکه‎های اجتماعی، وبلاگ‎ها، میکرو بلاگ‎ها، انجمن‎های گفت‎وگو؛

ه- رسانه‎های همراه: تبلت‎ها، نوت بوک‎ها، موبایل‎های هوشمند نسل سوم و چهارم، تجهیزات کنترلی.

رسانه‎هایی که در این دسته‎ها معرفی شده‎اند، هر کدام یک مأموریت خاص را در ترویج سبک زندگی غربی بر عهده دارند، ‎به‎عنوان مثال موبایل‎های هوشمند نسل ۳ و ۴ علاوه‎بر این‎که به گمان غلط برخی از افراد در سطح کشور از وسایل ضروری در مد و به روز به‎حساب می‎آیند؛ اما وظیفه اصلی آن‎ها، ترویج مصرف‎گرایی و انتقال داده‎هایی است که مدت‎ها از سوی برخی از دشمنان داخلی و خارجی تهیه شده و راه آسان برای انتقال این داده‎ها همین موبایل‎ها با صفحات شفاف و ارتباط‎های بی‎سیم بسیار قوی و سریع هستند.

رسانه‎ها از طریق تکنیک‎های عملیات روانی به صورت نرم در زندگی افراد وارد شده و آن‎ها را تسخیر می‎کنند.

همچنین اگر در رسانه‎های فضای سایبر، به شبکه‎های خبری و شبکه‎های اجتماعی به دقت نگاه کنیم، نقش گسترده آنان را در ترویج سبک زندگی غربی و در برخی مواقع برنامه‎ریزی از طریق این شبکه‎ها برای براندازی حکومت‎هایی که در برابر سبک زندگی غربی مقاومت می‎کنند را شاهد هستیم.

در این راستا بررسی چگونگی حضور شبکه‎های اجتماعی سایبری و ترویج خزنده و نرم سبک زندگی غربی از سوی آنان از درجه اهمیت بالایی برخوردار است.

 

منابع:
1. کتاب مصرف و سبک زندگی
2. مقاله سبک زندگی از محمد قاضلی


منبع: جنگ نرم و عملیات روانی