هواپیماهای بدون سرنشین از کی وارد عرصه قدرت‌نمایی‌های نظامی شده اند؟ چه کسی نخستین بار از این هواپیماها بهره برده و سیر تکامل آن چگونه بوده است؟
گرداب- در چند روز گذشته خبر انهدام یک فروند هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در مرزهای شرقی ایران سر و صدای زیادی داشته است. این اما نخستین باری نیست که یک هواپیمای بدون سرنشین موضوع تنش میان ایران و آمریکا می شود. اما هواپیماهای بدون سرنشین از کی وارد عرصه قدرت نمایی های نظامی شده اند؟ چه کسی نخستین بار از این هواپیماها بهره برده و سیر تکامل آن چگونه بوده است؟
کوچک بودن، رادار گریزی، قابلیت مانور بیشتر، مداومت پرواز و بهره نبردن از نیروی انسانی در هدایت مستقیم که موجب کم شدن خسارات جانی و همین طور امنیت اطلاعاتی می شد از مهم ترین ویژگی های (UAV (Unmanned Air Vehicle ها بود که آن را به گزینه ای قابل تامل برای امور نظامی در جهان تبدیل می کرد.
اما تولد این نسل از هواپیماها مرهون اتفاقات خونبار جنگ اول جهانی است، یکی دیگر از مهم ترین مقاطع تکامل این پرنده های کوچک مربوط به دوران جنگ سرد و ماجرای خلیج خوکها می شود؛ آنجا که در جریان عکس برداری ارتش آمریکا از خاک های کوبا خانم اژدها (Dragon Lady) یکی از هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی از سوی آتشبار کوبا منهدم شد و روابط ملتهب دو کشور به مرحله سخت تری رسید. این موضوع باعث شد تا ارتش ایالات متحده به فکر ارتقای قابلیت های UAVها بیافتد و به این ترتیب نسل جدیدی از پرنده های بدون سرنشینی که قابلیت انجام وظایف هواپیماهای جاسوسی آمریکایی را مانند عکسبرداری، فیلمبرداری و در کل گردآوری اطلاعات لازم از مواضع حیاتی دشمن دارا بودند پدید آمدند.
چندی پیش و قبل از انتشار خبر انهدام هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی آمریکایی از نوع "RQ۱۷۰" در مرزهای شرقی کشور، خبر انهدام یک فروند هواپیمای بدون سرنشین دیگر آمریکایی این بار در فردوی قم؛ جایی که یکی از مهم ترین مراکز مهم تحقیقات هسته ای ایران است هم روی تلکس خبرگزاری ها رفت؛ خبری که بعدها تکذیب شد، اما پهپادی که گفته می شد در فردو زمین گیر شده بود چیست و از کجا آمده؟
پهپاد مخفف "پرنده هدایت پذیر از دور" است که البته در ایران به این نام خوانده می شود. این هواپیما از سری هواپیماهای بدون سرنشینی است که البته در صورت نیاز می تواند یک نفر سرنشین هم با خود حمل کند ولی هدایت آن از جای دیگری صورت می گیرد. پهپاد از نیروهای آئرودینامیکی برای پرواز بهره می برد. از این هواپیما برای امور مربوط به جاسوسی و همچنین حمله بهره می برند، گرچه موارد استفاده غیر نظامی آن شامل عملیات خاموش کردن آتش سوزی ها، انجام عملیات هایی که با خطر انسانی مواجهند، کنترل نامحسوس ترافیک و مواردی از این دست است.
در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰مدل پهپادهای اکتشافی هستند. روسیه با ساخت بهپاد tu-۳۰۰ به فناوری بهتری دست یافته‌است و ایتالیا نیز mirach ۱۵۰ را ساخته است. این پهپادها مجهز به موتور جت هستند و می‌توانند در ارتفاع بالایی پرواز کنند. ابابیل، مهاجر و سفره‌ماهی از پهپادهای ساخت ایران هستند. پهبادهای ایرانی در عرصه دفاع و سازندگی ایران نقش زیادی داشته اند.