بحران هویت‌یابی مجازی و نهاد خانواده

به گزارش گرداب، پیش از ظهور و فراگیر‌شدن شبکه جهانی اینترنت در سراسر جهان ارتباطات فردی و جمعی در قالب ارتباطات رودررو و کنش‌های میان فردی تعریف می‌شد، ظهور شبکه جهانی اینترنت و پیدایش دهکده‌ای جهانی مبتنی بر دنیایی مجازی، بسیاری از معادلات را در این زمینه تغییر داده است.

دستیابی به فضای مجازی امروزه با ابداع و اختراع انواع وسایل دسترسی به شبکه چون اسمارت‌فون ها، تبلت‌ها و... بسیار آسان‌تر از قبل می‌نماید.

در جامعه ایران نسل سوم و چهارم بیشتر در معرض استفاده از فضای مجازی قرار دارند، فاصله‌ی نسلی به وجود آمده میان این دو نسل و نسل والدین ایشان کنترل و نظارت فضای مجازی را به نوعی دور از دسترس قرار داده است.

نسل جدید تقریباً با انواع لایه‌های فضای مجازی به طور روزانه درگیر شده است و این فعالیت دائمی، نگرانی دو جانبه‌ای را ایجاد نموده است.

نگرانی اول مربوط به خانواده‌هاست که احساس می‌کنند جوان‌شان در معرض تهدیدات جدید و خاص فضای مجازی قرار گرفته است و نگرانی بعدی مربوط به روند‌های آتی در امر تعلیم و تربیت نسل جوان می‌باشد، نظام تعلیم و تربیتی که نباید در این امر از سیر رو به رشد اینترنت در میان نسل کنونی غافل بماند.

در رابطه با نظام خانواده نکته‌ای که وجود دارد این است که اطلاعات والدین در رابطه با فضای مجازی و تهدیدات پیش رو در برابر اطلاعات و دانش روزافزون فرزندان‌شان بسیار کم‌تر و همچنین عقب‌تر می‌باشد.

نگرانی والدین در دوره‌های پیش از ظهور فضای تبادل مجازی اطلاعات در ارتباط با فرزندان‌شان محدود به دوستان غریبه و ناآشنا می‌شد در حالی‌که امروزه با گسترش روزافزون اینترنت به درون تمامی خانه‌ها این نگرانی به افراد بی‌شماری تعمیم یافته است که هویتی نامعلوم داشته و دائم در حال جولان دادن در این فضا به روش‌های مختلف هستند.

 فضای اینترنت جذابیت‌ها و قابلیت‌های بسیار متفاوتی را پیش‌روی کاربران خود گذاشته است، این فضاهای مهیج در قالب یک رایانه شخصی که تابع بی‌چون و چرای فرد است به راحتی و بدون هیچ‌گونه محدودیتی انواع اطلاعات و داده‌ها را در اختیار وی قرار می‌دهد.

این‌ها همه در حالی است که والدین کمترین اطلاعاتی را از این قبیل موارد به دلایل مختلف ندارند، نسل پیشین در محیطی رشد یافته‌اند که قاعدتا به این فضا دسترسی نداشته‌اند و طبیعی می‌نماید که در جریان استفاده فرزندان خود از فضای مجازی و چند و چون کار ایشان نباشند.

از طرفی با بالا رفتن سن فرزند از 18 سال به بعد این نظارت به دلایلی چون استقلال فکری فرزند از والدین و رفتن به سمت و سوی آزادی‌های بیشتر فردی، کاهش پیدا می‌کند.

در این برهه زمانی والدین با نوعی بحران هویت فرزند روبرو می‌شوند، بحران هویتی که فرزند در بیرون از محیط خانواده به دنبال پاسخ به آن است و امروزه به نوعی دیگر بروز یافته است.

امروزه جوانان علاوه بر هویت‌یابی به وسیله گروه همالان خود فضایی دیگر را هم تجربه می‌کنند، فضای اینترنت و شبکه‌های مجازی موجود در این فضا هم نوعی دیگر از وسایل هویت‌یابی نسل جوان امروزی شده است.

تکثر هویتی موجود در فضای مجازی و خصوصا شبکه‌های مجازی اینترنتی علاوه بر آنکه به بحران هویت نسل جوان دامن زده است امکان تثبیت هویت‌های معین را هم محدود نموده است.

تثبیت هویت در فضایی به دور از هویت‌های نامعین و ناشناس و فضایی به دور از تکثر، ممکن است زیرا هویت‌یابی مستلزم تامل و تفکر در باب هویت است و نسل جوان درگیر این فضا به سختی خواهد توانست هویت مناسب خود را پیدا کند.