تاثیر فضای سایبر بر فرم‌دهی شاکله فکری بشر

تاریخ انتشار : ۲۷ فروردين ۱۳۹۲

محققین دانشگاه کپنهاگ در طی بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که ابزارهای وب و شبکه‌های اجتماعی، رفتارهای گروهی غیر منطقی را به میزان قابل توجهی تقویت نموده و شدت می‌دهد.

تاثیر فضای سایبر بر فرم‌دهی شاکله فکری بشربه گزارش گرداب، محققین دانشگاه کپنهاگ در طی بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که ابزارهای وب و شبکه‌های اجتماعی، رفتارهای گروهی غیر منطقی را، به میزان قابل توجهی تقویت نموده و شدت می‌دهد.

این روزها اساسا اینترنت به دروازه‌ای برای تمامی دانش‌های در دسترس جهان تبدیل شده است، اما گاهی اوقات این ابزار باعث می‌شود که انسان به ورطه خطا و اشتباه بیافتد. محققین با ترکیب علوم فلسفه، روانشناسی اجتماعی و تئوری تصمیم‌گیری به بررسی این پدیده پرداخته‌اند که، چگونه ابزار وب باعث می‌شود که علوم در این فضا تحریف شده و انسان به برداشت اشتباه از مسائل برسد.

پروفسور "وینسنت هندریک" استاد فلسفه دانشگاه کپنهاگ در این مورد گفته است: "رفتارهای گروهی‌ای که باعث می‌شود انسان براساس برداشت‌ها و اعتقادات اشتباه تصمیم‌گیری کند از قدیم وجود داشته است، اما با ظهور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی این نوع رفتارها بیش از پیش شدت یافته‌ و در مقیاس‌های بزرگتر صورت می‌پذیرند."

وی در ادامه می‌گوید: "القای نادرست دانش در فضای اینترنت، عواقب ناگواری برای نهادهای آکادمیک و اجتماعی‌ای که زیربنای جامعه اطلاعاتی ما را تشکیل می‌دهند به بار خواهد آورد."

تیم تحقیقاتی این دانشگاه به تحلیل آماری فرآیند انتشار اطلاعات به کمک تکنولوژی‌های مدرن اطلاعاتی پرداخته است. به طور مثال، آن‌ها به بررسی تاثیر به تصویر کشیده شدن یکی از رمان‌های معروف عاشقانه در یکی از صحنه‌های فیلم‌های هالیوودی پرداخته‌اند.

وی درباره این تحقیق می‌گوید: "هنگامی که طرفداران این فیلم به جستجوی مطالب مرتبط با این فیلم می‌پرداخته‌اند، کتاب به نمایش درآمده در این فیلم به آن‌ها پیشنهاد می‌شده است. هنگامی که کاربران نام کتاب مورد نظرشان را در موتور جستجوی آمازون جستجو می‌کرده‌اند، نام فیلم سینمایی مرتبط با آن برای کاربران نمایش داده می‌شده‌است. وجود همین امر باعث شده است که فروش این فیلم و کتاب، به طور چشم‌گیری افزایش یابد."

هندریک از این پدیده به عنوان "آبشار اطلاعات" یاد کرده و در توضیح آن می‌گوید: "افراد منطقی علاوه بر اطلاعات شخصی خود، مبنای تصمیم‌گیری‌هایشان را بر تجارب و کارهای دیگری که پیش از آن‌ها انجام شده نیز قرار می‌دهند. اما مسئله این جاست که امروزه نسبت تاثیر گذاری کارهای انجام شده در دنیای آن‌لاین، بر تصمیمات افراد بسیار گسترده تر شده و در نتیجه اهداف فردی به میزان بیشتری تحت تاثیر این فضا قرار می‌گیرند."

او در مصاحبه خود به این نکته اشاره می‌کند که وجود تبلیغات بسیار و تاثیر گرفتن از فضای آن‌لاین در خرید اجناس و نحوه پوشش و غیره ممکن است تاثیرات آن‌چنان جدی‌ای نداشته باشد امّا تاثیر این نظام‌دهی فکری را زمانی می‌توان درک کرد که قدرت تصمیم گیری بشر توسط تکنولوژی اطلاعات و فرآیندهای آن تعریف شود.

براساس مستنداتی که در تحقیقات روانشناسان اجتماعی یافت شده است؛ کل یک گروه می‌تواند پس از یک گفتگو یا مباحثه تفکرات رادیکال‌تری پیدا کند، حتی اگر افراد عضو آن گروه قبل از آن بحث و گفتگو چنین تفکراتی نداشته‌اند. در علم روانشناسی اجتماعی؛ این عامل، یکی از اصول دو قطبی سازی جمعی است.

این اتفاق می‌تواند به دلایل گوناگونی صورت بپذیرد، هندریک در توضیح یکی از این دلایل می‌گوید: "‌بعضی از اعضای گروه سعی می‌کنند که با اتخاذ دیدگاهی افراطی‌تر از حد میانگین، کمی خود را متمایزتر از سایرین نشان دهند."

او اضافه می‌کند: "در فروم‌های آن‌لاین این پدیده مشکل‌زاتر می‌شود؛ زیرا در این مکان‌ها منبع تغذیه فکری افراد گروه، جهان‌بینی شخصی افراد است و عموما هیچ پایه و مبنای فکری واحدی برای مباحثات در نظر گرفته نمی‌شود."