گرداب بررسی می‌کند/

آیا دولت سایت‌های خبری را فیلتر می‌کند؟

تاریخ انتشار : ۱۹ شهريور ۱۳۹۳

چند روزی است که وزارت ارشاد پاشنه‌هایش را برای مسدود کردن سایت‌های خبری بدون مجوز «ور کشیده» است. اتفاقی که با فیلتر یک سایت خبری اصولگرا آغاز شد و همین موضوع انتقاداتی را به این معاونت آغاز کرد.

گرداب- میز تحلیل: 14 شهریور خبرگزاری مهر اعلام کرد معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد تاکید کرده است که از این پس مطابق ماده ٧ قانون مطبوعات «سایت های خبری فاقد مجوز از هیأت نظارت برمطبوعات، مسدود می شوند و مدیران این سایت‌ها به مراجع صالحه قضایی معرفی می‌شوند.»

حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با بیان این مطلب و اشاره به این نکته که «تاکنون چند بار برای چنین سایت هایی ضرب الاجل تعیین شده» توضیح داد: هیأت نظارت درخواست های سایت ها را با اولویت رسیدگی می کند تا فضای قانونی برای فعالیت های خبری ایجاد شود.

انتظامی با بیان اینکه این سایت های بدون مجوز، به محض دریافت مجوز، رفع فیلتر می شوند، اضافه کرد: تاکنون بالغ بر ٢٣٠ خبرگزاری و سایت خبری موفق به دریافت مجوز از هیأت نظارت بر مطبوعات شده اند و فهرست تمامی رسانه های دارای مجوز اعم از نشریات چاپی و الکترونیک در سایت معاونت مطبوعاتی موجود است و مرتبا به روز می شود.

جلوگیری از تولد شب نامه های الکترونیکی
وی در تشریح انجام این اقدام قانونی نیز گفت: یکی از راه های جلوگیری از ظهور و توسعه بی اخلاقی حرفه‌ای، اجرای بدون تبعیض قانون مطبوعات و حمایت از رسانه‌های دارای مجوز در مقابل رسانه‌های فاقد مجوز و ممانعت از فعالیت رسانه‌های فاقد مجوز است. کسانی که به کار رسمی، شفاف و قانونی اعتقاد دارند و می خواهند نقش اطلاع رسانی و نظارتی خود را بدرستی ایفا کنند منطقا از انتشار شبنامه‌های الکترونیک فاصله می گیرند.

معاون وزیر ارشاد افزود: حضور و فعالیت شب نامه های الکترونیک علاوه بر تجاوز به حقوق شهروندی، فضای منفی از رسانه ها را تصویر می کند و رسانه هایی را که به فعالیت قانونی و سالم مشغولند نیز نزد افکار عمومی بی اعتبار می کند زیرا رواج این شیوه اطلاع رسانی که با استانداردهای حرفه ای فاصله دارد و کار رسانه ای را با پرده دری و اتهام و توهین و نقض حریم خصوصی شهروندان اشتباه می گیرد بیشترین آسیب را به روزنامه نگاران و رسانه هایی می زند که صرف نظر از مشی سیاسی خود در چارچوب قانون فعالیت می کنند.

برخورد با بی مجوزها، بدون تبعیض و به مرور
انتظامی این نکته را هم اضافه کرد: بعضی همکاران به اشتباه گمان می کنند ثبت مشخصات در سایت ساماندهی یا ارائه تقاضای انتشار نشریه یا سایت به منزله مجوز است. شیوه ثبت مشخصات، در واقع مربوط به قبل از تصویب ماده واحده در مجلس شورای اسلامی بوده است و پس از آن مصوبه، کلیه خبرگزاری ها و سایت های خبری هم مثل مطبوعات نیاز به اخذ پروانه از هیأت نظارت بر مطبوعات دارند.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد افزود: به خبرگزاری ها و سایت های خبری دارای مجوز هم ابلاغ شده که ماده ١٨ قانون مطبوعات را رعایت کنند. بر اساس این ماده قانونی، کلیه رسانه ها موظفند نام صاحب امتیاز، مدیر مسئول و آدرس دفتر رسانه را در محل ثابتی درج کنند که قاعدتا این محل برای رسانه های فضای مجازی، بخش "در باره ما" می تواند باشد.

به گفته انتظامی سایت های خبری که هنوز موفق به اخذ مجوز نشده اند می توانند به سایت e-rasaneh مراجعه کنند و درخواست و مدارک خود را ارائه دهند.

معاون وزیر ارشاد تصریح کرد: خوشبختانه یکی از اقدامات خوبی که در دبیرخانه هیأت نظارت بر مطبوعات انجام گرفته، ثبت الکترونیک تقاضاها بدون نیاز به مراجعه حضوری است. با این شکل، و به دلیل شفافیت، نوبت ها هم بدرستی رعایت می شود.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با اشاره به اینکه «با توجه به تعداد زیاد سایت های خبری فاقد مجوز، مسدود کردن آنان بدون تبعیض و به مرور انجام می گیرد» خاطرنشان کرد: بزودی سامانه ای را اعلام می کنیم که مردم بتوانند آدرس دامنه سایت های خبری فاقد مجوز را به وزارت ارشاد برای اقدامات بعدی اطلاع دهند.

حمایت از سایت های دارای مجوز
وی در عین حال افزود: رسانه های تحت شمول قانون مطبوعات از حمایت های این قانون هم منتفع می شوند، از جمله دادگاه های آنان با حضور هیأت منصفه تشکیل می شود. بعلاوه از حمایت هایی نظیر یارانه، پرداخت حق بیمه خبرنگاران، امکان شرکت روزنامه نگاران آنان در جشنواره، غرفه در نمایشگاه مطبوعات و سایر حمایت ها نیز برخوردار می شوند.

سیاست ارشاد دوگانه است
در همین زمینه عضو هیئت مدیره انجمن روزنامه نگاران مسلمان با بیان اینکه وزارت ارشاد در خصوص فیلتر کردن سایتهای داخلی سیاست دوگانه‌ای دارد به رسانه‌ها گفت: به غیر از 229 سایتی که از وزارت ارشاد مجوز دارند، ده‌ها هزار سایت بدون مجوز در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند که وزارت ارشاد هیچ مانعی برای آن ها ایجاد نمی کند.

مسعود بصیری، با سوال برانگیز خواندن اقدام وزارت ارشاد افزود: انجمن روزنامه نگاران مسلمان، مخالف با ساماندهی و نظم بخشیدن به سایت‌ها و ایجاد یک سامانه که سایت‌ها بتوانند از مطالب‌شان دفاع کنند، نیست، اما نکته مد نظراین است که چرا معاونت مطبوعاتی ارشاد بدون اجازه قانونی از قوه قضاییه و تشخیص محتوای مجرمانه، درخواست فیلیترینگ سایت ها را می‌کند.

وی بابیان اینکه از مخابرات تعجب می‌کنم که چگونه با دستور ارشاد سایت‌ها را فیلتر می‌کند، افزود: برای فیلتر کردن باید اجازه رسمی از قوه قضاییه صادر شود که بر اساس اطلاع ما قوه قضاییه با فیلترینگ سایت‌هایی که اخیرا توسط وزارت ارشاد صورت گرفته است، کاملا مخالف است.

این فعال رسانه‌ای بابیان اینکه اگر قرار است به قانون عمل شود باید جلوی فعالیت سایت های بدون مجوز نیز گرفته شود، افزود: متاسفانه استانداردهای دو گانه ای در رفتار وزارت ارشاد دیده می‌شود و بسیاری از سایت‌ها مجوز قانونی ندارند و همچنان به فعالیت مشغولند. همچنین برخی از نرم‌افزارهایی که تحت کنترل رژیم صهیونیستی هستند از قبیل وایبر و واتس اپ به راحتی و بدون فیلتر فعال هستند.

وی گفت: جالب این که برخی سایت هایی که دارای شناسنامه و مدیرمسئول مشخص هستند بدون اخطار قبلی فیلتر می شوند.

وزارت ارشاد حق فیلترینگ ندارد
در ادامه این مباحث عبدالصمد خرم‌آبادی معاون قضایی دادستان کل کشور و دبیر کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اعلام کرد: نه تنها وزارت ارشاد بلکه هیات نظارت برمطبوعات هم نمی تواند راسا دستور مسدودسازی نشریات الکترونیکی را که از آن مرجع مجوز دریافت نکرده اند، صادر کند.

وی با اشاره به رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری افزود: هیات نظارت بر مطبوعات صلاحیت فیلتر و توقیف خبرگزاری ها و نشریات الکترونیکی را که از آن هیئت پروانه فعالیت دریافت نکرده اند ندارد.

وی همچنین تصریح کرد: براساس ماده 12 قانون مطبوعات، وزارت ارشاد مکلف است تخلفات نشریات را جهت پیگرد قانونی به مراجع قضایی اعلام کند بنابراین صرف اعلام جرم جهت پیگرد قانونی جزء وظایف ارشاد است و با عنایت به اینکه وزارت ارشاد در این خصوص مدعی محسوب می شود نمی تواند حکم قضیه را خود صادر کند.

اصلاح طلبانی که فیلتر نشدند
آفتاب نیوز، تدبیر و امید، سلام نو، جمهوریت، خرداد نیوز، پویش، نواندیش، جماران، آصف نیوز، امیدنامه، انصاف نیوز و... برخی از وبسایت های خبری تحلیلی منتسب به جریان اصلاح طلبی و دولت تدبیر و امید هستند که تاکنون از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدامی برای مسدودسازی آنها نشده است.

گزینشی درکار نیست
این در حالی است که علاء الدین ظهوریان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن رد برخورد گزینشی برای مسدود سازی سایت های خبری بدون مجوز گفت: هیچ گزینش و اولویتی در کار نیست. بلکه بحث این است که فعالیت یک پایگاه خبری بدون مجوز از هیئت نظارت بر مطبوعات، مثل انتشار نشریه، بدون مجوز است.

دبیر هیأت نظارت بر مطبوعات تاکید کرد: لذا مطابق با همان بند مصرح مربوطه در قانون مطبوعات، ما صرفاً این قبیل پایگاه‌های خبری را برای اقدامات قانونی بعدی به مراجع ذی‌صلاح معرفی می‌کنیم.

وی همچنین گفت: ما در این روند تنها سایت‌های خبری بدون مجوز را احصا و معرفی می‌کنیم و کاری به سایت‌های غیرخبری نداریم چرا که اساساً فعالیت آنها به هیأت نظارت بر مطبوعات، مربوط نمی‌شود.

ظهوریان در پاسخ به این سوال که این کار با چه اولویت‌هایی صورت می‌گیرد؟ تاکید کرد: وقتی یک پایگاه خبری بدون مجوز فعالیت می‌کند، دیگر برخورد با آن مشمول تقدم و تاخر خاصی نیست. اساساً برخورد با کار غیرقانونی مشمول چنین چیزی نیست.

دبیر هیأت نظارت بر مطبوعات در خصوص این مسئله هم که آیا فیلترشدن یکی از سایت‌های اصولگرا نشان‌دهنده این نیست که هیأت مذکور برخورد خود را با این دسته از سایت‌ها آغاز کرده است؟ بار دیگر تاکید کرد: پایگاه خبری بدون مجوز، برای ما فقط بدون مجوز به شمار می‌رود و کاری به باقی مسائل نداریم. دوستان هم می‌بایستی در فرصت‌های داده شده نسبت به اخذ مجوز از هیأت نظارت بر مطبوعات که بسیار هم سهل و آسان و به روز انجام می‌شود، اقدام می‌کردند یا بکنند.

او در عین حال تاکید کرد: این هیأت مطابق قانون در معرفی پایگاه‌های خبری فاقد مجوز به مراجع ذی‌صلاح مصرّ است.

توضیح یک مقام آگاه
یک مقام آگاه در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد در تماس با خبرگزاری مهر، گفت: تا پیش از ظهر امروز (چهارشنبه 19 شهریور) فهرستی از وبسایت‌های خبری که قرار است در همین راستا مسدود شوند، منتشر خواهد شد.

به گفته وی، در این خصوص اطلاعیه‌ای صادر خواهد شد که از طریق وبسایت معاونت مطبوعاتی قابل پیگیری است.

این مقام آگاه در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد افزود: هیچ برخورد گزینشی صورت نگرفته و بر اساس این فهرست، سایت‌های بدون مجوز 10 تا 10 تا مسدود خواهند شد.

وی با رد این ادعا که فرآیند مسدودسازی از سایت‌های منتقد دولت آغاز شده است، بار دیگر تاکید کرد: معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد هیچ برنامه‌ای برای برخورد گزینشی ندارد و در همین راستا روز گذشته وبسایت‌هایی نظیر روحانی‌نیوز، شریان و لحظه آنلاین نیز مسدود شده‌اند.