خود مجازی بحران جدید بی هویتی

تاریخ انتشار : ۰۸ شهريور ۱۳۹۴

شبکه های اجتماعی و دیده نشدن فیزیکی در دنیای مجازی آن را تبدیل به محلی برای رسیدن به خود دروغین و ایده آل در ذهن شخصی کرده است.

به گزارش گرداب از باشگاه خبرنگاران جوان، مدت هاست که جهانی شدن کار خیلی سختی نیست. با ورورد وسایل ارتباط جمعی مثل اینترنت و مهمتر از آن شبکه های اجتماعی یک موضوع با سرعتی شبیه به سرعت نور زمینی تکثیر می شود.
 
این مدل از ارتباط با توجه به نبودن نظارت کافی و نداشتن مرز برای رد وبدل پیام وسیله ای بی بدیل در ارتباطات بشر شده است. شاید تا قبل از اینترنت بشر اینقدر آزادی در بیان افکار و نظرات خود نداشته و به این ترتیب دچار نوعی ذوق زدگی شده است. وشاید یکی از نتایج این امر گمشدگی هویت باشد.

در این میان افراد بعضا آنطور که در واقع هستند رخ نمی نمایند و علاوه بر تأثیرات بر گروه ها به صورت دروغ خود نیز دچار بحران هویت می شوند. در دنیای امروزی هیچ جامعه ای نمی تواند در مورد این بحران به صورت کامل مصون باشد اما انگار جوامع درحال پیشرفت بیشتر از این آسیب متضرر شده اند.
 
شاید در کشور ما این بحران هویت به صورت جمعی گاهی از مسائل دینی و ملی شروع شده و به باورهای فردی برسد و آن را دچار تغییر کند. فرآیند تعلق داشتن به دینی خاص و ملاحظات ارزشی واحساسی مرتبط با آن و همچنین وابستگی به نمادها، ارزش ها تاریخی و ملی و تمدن  یک ملت می تواند نتیجه داشتن یک هویت ملی و دینی پر قدرت باشد. در این میان عده ای به سبب ناراضی بودن از روزمره زندگی خود آن را معلول هر علتی( از جمله دین، فرهنگ، قومیت و... ) بجز رفتار ها وباورها و عملکرد شخصی خود در زندگی می دانند.
 
شبکه‌های اجتماعی مجازی هم‌چون فیس‌بوک، به دنبال ایجاد جوامع مجازی هستند. این جوامع مجازی بر اساس ساختار و تعاریف خود به‌طبع دارای ارزش‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی هستند. به‌طوری که این جوامع مجازی توانسته‌اند مفاهیمی چون دوست، ارتباط، خانواده، هویت و حتی مسائلی جزئی مانند نحوه احوال‌پرسی کردن را بازتعریف کنند. اگرچه کاربران خود در شکل‌دهی این جوامع نقش چشمگیری ایفا می‌کنند اما قوانین این جوامع مجازی و گفتمان حاکم بر آنان در تأثیرگذاری و شکل‌دهی هویت اعضای خود نقش مهمی ایفا می‌کنند.
 
هویت در محیط مجازی به طور مشخص متفاوت با هویت در محیط واقعی است؛ زیرا تفاوت بین محیط­ها وجود دارد. شخص مختار است از هویت واقعی­ش در محیط مجازی استفاده کند یا نکند. در محیط مجازی، شخص هویتش را در مسیری شکل می­ دهد که او می‏ خواهد آن را در مقابل دیگران به نمایش بگذارد. به‌عبارت دیگر، او هویتش را به دیگران تحمیل می­ کند.
 
بنابر یک تقسیم­ بندی نسلی، نسل سوم بیشترین کاربران اینترنتی در ایران بوده و بیش از نسل­های دیگر در معرض آثار ناشی از اینترنت، از جمله مسائل هویتی و بحران هویتی قرار می‏گیرند. فارغ از شکاف­های به وجود آمده ناشی از فرایند رسانه­های نوین، شکاف نسلی موجود ناشی از تحولات ساختاری و جمعیتی جامعه ایران باعث شده است انتقال ارزش‌ها و آموزه­ها در قالب سنت از نسلی به نسل دیگر با اختلال رو به­رو شود. این پدیده از یک سو، به روند انتقال فرهنگ آسیب می­رساند و از سوی دیگر، حافظه تاریخی را مختل می ­سازد و بدین ترتیب، انتقال تجربیات سیاسی و فرهنگی دوره ­های پیشین به زمان حاضر با دشواری انجام می‏ شود.
 
در پایان باید گفت: یکی از ویژگی‌ها و نیازهای ضروری جامعه جوان ایرانی، کسب هویت اجتماعی (دینی و ملی) است و هویت اجتماعی جوانان، در صورتی کسب می‌شود که نظام اجتماعی از طریق نهادهای واسط خانواده‌، مدرسه، رسانه‌های جمعی و دولت، زمینه‌های لازم را برای کسب هویت اجتماعی آنان فراهم کند. در این صورت، آحاد جامعه نسبت به نظام اجتماعی خود، احساس هویت اجتماعی خواهند کرد.