به گزارش گرداب؛ امروزه
شبکه های اجتماعی و دنیای مجازی یکی از پرمخاطب ترین فناوری ها و نرم
افزارها به شمار می رود،عرصه ای که ذهن بسیاری از افراد و گروه های اجتماعی
که عمدتا اقشار جوان و نو جوان جامعه هستند را مجذوب خود ساخته است.
در
این میان بهره گیری تجاری، اقتصادی به بخشی از کارکردهای شبکه ها، کانال ها
و فضای مجازی مبدل شده است که تبلیغات متنوع و متکثر، جذاب و انتشار آگهی
ها از نمونه های آن به شمار می رود،به واقع فناوری مذکور آنچنان به فعالیت
ها تجاری و اقتصادی گره خورده که می توان از آن به عنوان یک بازار یا مرکز
خرید بزرگ و پهناور یاد کرد.
در
کنار کارکرد های تجاری و اقتصادی،فضای مجازی را می توان به عنوان یکی از
پر مخاطب ترین رسانه ها بر شمرد که در هر ثانیه حجم انبوهی از داده های
اطلاعاتی در آن نشر و بازنشر می شود.
طبیعتا
در چنین عرصه ای گردانندگان غیر مجاز یا غیر معتبر از چالش هایی است که می
تواند به عاملی برای ظهور و بروز بسیاری از نارسایی ها تبدیل شوند.
در
این میان ایجاد شایعه،تشویش،انتشار اخبار کذب و دروغین و ارائه داده های
اطلاعاتی پوچ و بی اساس از معضلاتی است که ذهن و اندیشه کاربران و مخاطبان
عمدتا جوان و نوجوان این فناوری و شبکه ها را هدف قرار می دهد.
به
تعبیری باید گفت معضل انتشار اخبار کذب و دروغین در دنیای سایبر یا مجازی
به دغدغه فضای عالی مجازی تبدیل شده،تا جایی که دبیر شورای عالی فضای مجازی
نیز بر ضابطه مند شدن اطلاع رسانی از طریق شبکه های اجتماعی تاکید می کند.
چندی
پیش نیز اخباری مبنی بر ساماندهی کانال های شبکه های اجتماعیِ با بیش از 5
هزار عضو در خروجی رسانه ها قرار گرفت که به تعبیری می توان از آن به
عنوان سازوکاری برای احراز هویت ادمین ها یاد نمود.
*مبهم بودن هویت،از عوامل اصلی بروز چالش ها و معضلات فرهنگی در شبکه های اجتماعی
عاطفه نوروزی ،دانش آموخته رشته ارتباطات نیز با
اشاره به ضرورت رعایت و لحاظ کردن الزامات دینی،اخلاقی و قانونی برای
فعالیت شبکه های مجازی و اجتماعی اظهار داشت:عمده شبکه های مذکور در خارج
از کشور قرار دارند و همین امر خود مزید بر علت شده تا آنچنان که باید
چارچوب ها،قواعد و ضوابط اخلاقی و قانونی در آن لحاظ نشود.
وی افزود:همین امر باعث بروز آسیب ها و چالش هایی می شود که لزوم ساماندهی و شناسایی قاعده مند آن را بیش از پیش تقویت می کند.
نوروزی
عنوان کرد:در شرایطی که عمده جوانان و نوجوانان جامعه به مشتریان پرو پا
قرص شبکه های اجتماعی و مجازی تبدیل شده اند و بخش قابل توجهی از اوقات
روزمره و زندگی خود را در چنین فضاهایی سیر و طی می کنند فقدان نظارت صحیح
بر چنین عرصه ای می تواند باعث تحمیل خسارات و صدمات جدی فرهنگی،اجتماعی
به این قشر از جامعه شود.
دانش
آموخته رشته ارتباطات معتقد است:به واقع همانطور که شهروندان برای یک
زندگی ایمن نیاز به جامعه ای قانون محور دارند،شبکه های اجتماعی اینچنینی
نیز برای بقا و حیات قانونمند خود،نیازمند ضوابط خاص و تعریف شده ای هستند.
وی
افزود:با یک رصد کلی و اجمالی در شبکه های اجتماعی به روشنی در می یابیم
که تعدد،تکثر و تنوع کاربران در این فضا آنچنان با گوناگونی روبرو است که
نوجوانان،جوانان،میانسالان و حتی در مواردی سالمندان تحصیلکرده نیز در آن
حضور دارند.
نوروزی
عنوان کرد:مباحث مطروحه در این شبکه ها بنابر موضوع و محتوایی که از آن
برخوردار هستند،لزوما متناسب با شرایط سنی کاربران نیست و می طلبد ساز و
کاری تعیین و تعریف شود که بر مبنای آن بتوان فیلترهای لازم برای مخاطبان
فراهم شود،آنچنان که در بسیاری از کشورهای غربی این چارچوب تعیین و لحاظ می
شود تا نظارت اصولی و دقیق تری به محتوای ارائه شده به مخاطبان حاصل شود.
وی
افزود:به واقع ضابطه مند شدن فضای مجازی تاثیر ملموسی در واقعیت های
بیرونی جامعه دارد و هر گونه هرج و مرج در این فضا می تواند مسبب ظهور و
بروز چالش های جدی اجتماعی،فرهنگی و حتی امنیتی و سیاسی در عالم واقعیت
شود.
*از تکثر و تعدد تا تشدید پیچیدگی ها در شبکه های اجتماعی
با
وجود اتفاق نظری که از سوی کارشناسان در خصوص ضابطه مند شدن شبکه های
اجتماعی وجود دارد اما نباید از نظر دور داشت که به زعم صاحب نظران،این امر
بسیار پیچیده و دشوار است،دشواری که باید ریشه آن را در تکثر مطالب و
تعددکاربران جستجو کرد،به واقع حجم انبوه از یکسو و دایره گسترده کاربران
از سویی دیگر مسیر قاعده مند و ضابطه مند شدن فضای سایبری و مجازی را بسیار
دشوار ساخته است.
به
واقع اشکال اساسی به مطالبی باز می گردد که از سوی افراد ناشناس منتشر می
شود و به فرض شناسایی آنها در کانال ها و یا گروه های خبری نیز براحتی می
توانند با تشکیل گروه و کانالی دیگر فعالیت دوباره خود را در پوششی ناشناس
از سر گیرند.
سعید موسوی،دانش آموخته رشته روزنامه نگاری نیز در
تشریح راهکارهای موثر در حصول ساماندهی مطلوب در شبکه های اجتماعی گفت :
یکی از نارسایی های اساسی در عرصه فعالیت شبکه های اجتماعی به سواد رسانه
ای ضعیف جامعه باز می گردد و به واقع کم نیستند گروه ها و افرادی که اطلاع
دقیقی از نحوه کسب اخبار ندارند و اساسا نمی دانند برای دریافت اخبار صحیح
به کدام سایت یا مرجع خبری مراجعه کنند و از قضا همین عامل و انگیزه باعث
گرایش آنها به کانال ها و گروه هایی می شود که بعضا رسالت چندانی برای خود
متصور نیستند.
وی
افزود:از سوی دیگر رسانه های ما نیز بعضا در تولید محتوا و هدایت صحیح
خبری ضعیف عمل می کنند و نمی توانند جهت دهی،جریان سازی و تنویر اصولی
افکار عمومی را به ترتیبی عملیاتی کنند که نیاز مخاطب تامین شود و خود را
بی نیاز از مراجعه به اخبار کذب و بی پایه و اساس فلان گروه و یا کانال در
فضای مجازی و سایبری بدانند.
و
سخن آخر اینکه پالایش فضای مجازی از اخبار و داده های اطلاعاتی بی اساس و
همچنین پاکسازی آن از ناخالصی های اخلاقی،فرهنگی و ارزشی با یک هم افزایی
جدی و اصولی محقق خواهد شد،همگرایی که بخشی از آن بر عهده اصحاب رسانه است و
بخش دیگر آن نیز مستلزم فرهنگ سازی و آموزش صحیح برای ارتقای سواد رسانه
ای جامعه و هدایت افکار عمومی به منابع و مراجع معتبر خبری خواهد بود که
این مولفه نیز از طریق رسانه قابل حصول است.
و
در پایان نباید از نقش آفرینی دستگاه های امنیتی و اطلاعانی نیز به عنوان
ظرفیتی ویژه و بالقوه در عاری سازی شبکه ها و کانال های فعال در این عرصه
به سادگی گذشت که در تحقق این امر خطیر بسیار موثر خواهند بود.