هرزه نگاری، قماربازی، فروش موادمخدر، توهین، افترا، پخش و انتشار تصاویر و فیلم‌های مستهجن، تنها بخشی از ولنگاری‌های مُشمَئِز کننده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود، موضوعی که ذهن بسیاری از خانواده‌های ایرانی را آشفته ساخته است. پخش و انتشار تصاویر و فیلم‌های مستهجن، توهین، افترا، تهدید، اخاذی، هتک حرمت و مخدوش کردن حیثیت برخی از کاربران، ترویج خشونت، پرخاشگری و شایعه‌هایی که جز تشویش اذهان عمومی ثمره دیگری را در پی ندارد، تنها نمونه‌ای از ناهنجاری‌هایی به شمار می‌رود که در طول سالیان اخیر به کرات بخشی از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را تسخیر کرده است.

وضعیت به میزانی بغرنج و آشفته شده که حتی برخی از منتقدان فیلترینگ شبکه های اجتماعی نیز از وضعیت موجود لب به شِکوه و انتقاد گشوده اند.

کیومرث شرافتی، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی، فضای مجازی را با همه محاسن و مزایای مثبت و سازنده خاص خود، به معجونی از آسیب‌ها، مخاطرات و ناهنجاری‌های اجتماعی تشبیه می‌کند.

وی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به لزوم رسیدگی و نظارت جدی و هدفمند بر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی،  اظهار داشت: تردیدی وجود ندارد که فناوری ها و نرم افزارهای نوین ارتباطی، نقطه عطفی در تاریخ معاصر جهان به شمار می‌رود که تاثیر آن در ابعاد متعددی از زندگی انسان ها ملموس و مشهود است.

شرافتی افزود: با همه این اوصاف، ثمرات سازنده و شایسته‌ای که در نتیجه تسری و نفوذ شبکه‌های اجتماعی حاصل شده و انکار آن نیز غیر ممکن است، اما آسیب های موجود در فضای مجازی نیز موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت و گویی این فناوری در کنار محاسن بارز آن ،متاسفانه به یک تهدید جدی نیز مبدل شده که در صورت عدم نظارت و کنترل لازم بر آن،جامعه را با مخاطرات و ناهنجاری های هر چه بیشتری مواجه خواهد ساخت و هر عقل سلیمی بر ضرورت ساماندهی و نظارت هدفمندتر بر این عرصه صحه می‌گذارد.

جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی بیان کرد: بعضا مشاهده می شود برخی عنوان می کنند دلیل نمی شود که برای عده ای هنجار شکن از اساس شبکه های اجتماعی را مسدود کرد.

وی افزود: یقینا اتخاذ چنین ورش هایی ،منطقی به نظر نمی رسد و می توان با بهره گیری از این فضا و فناوری ها به توفیقات سازنده ای در عرصه های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نائل شد،لذا این امر دلیل نمی شود با مطلق انگاری،صرفا مزایا و ثمرات این عرصه را مدنظر قرار داد و به معایب،نقصان ها و خسارت های احتمالی بی توجه بود.

شرافتی گفت: خوشبختانه چندی پیش،طرحی در شورای عالی فضای مجازی مصوب شد که با اتکای به آن،مقرر است این ولنگاری و ناهنجاریها در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی،مهار و کنترل شود که به نظر بنده تصمیمی بسیار سازنده و موثر محسوب می شود که نه تنها عملیاتی شدن آن،ضروری است بلکه این نقد نیز وارد است که می طلبید خیلی زودتر چنین تدبیری اندیشیده می شد.

بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی،کانال های فعال در فضای مجازی که بیش از 5 هزار عضو دارند، باید از وزارت ارشاد مجوز بگیرند و مقرر است ادمین ها و گردانندگان چنین کانال هایی، احراز هویت شوند و به نوعی در سامانه ای مشخص ثبت نام کنند.

قطعا این ساز و کار در مهار و کنترل هر چه مطلوب تر فضای مجازی و کانال ها،بی تأثیر نیست اما برخی نیز معتقدند باید همسو با چنین اقداماتی از ظرفیت شبکه های اجتماعی نیز برای ارتقای هر چه بیشتر فرهنگ عمومی بهره گیری شود.

مریم کامرانی فر، دانش آموخته رشته ارتباطات معتقد است باید با  فعال سازی کانال ها و گروه های پر محتوا و سازنده،بستر توسعه فرهنگی و اجتماعی را در قالب چارچوب ها،ارزش ها و سنت های پذیرفته شده جامعه هموارتر شود.

وی افزود: اگرچه اخیرا اقداماتی در این راستا انجام پذیرفته(بهره گیری از شبکه های اجتماعی برای ترویج فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی)،اما از حیث تکثر و تعدد چشمگیر کاربران در شبکه های اجتماعی و هچمه فرهنگی هدفمندی که شاهد آن هستیم،ضرورت افزایش هر چه بیشتر چنین کانال هایی به شدت احساس می شود.

دانش آموخته رشته ارتباطات در خاتمه یادآور شد:در حال حاضر،اینستاگرام،واتس آب و تلگرام،سه حوزه اصلی برای اِعمال نظارت محسوب می شود،اما نباید از نظر دور داشت که احتمال شایع شدن و مورد استفاده قرار گرفتن نرم افزارهای ارتباطی نوظهور و جدید در میان کاربران دور از ذهن نخواهد بود و با عنایت به چنین احتمالی،می طلبد ساز وکاری اندیشیده شود تا بر مبنای آن،با استراتژی مشخص و همه جانبه، ساماندهی شبکه های اجتماعی در دستور کار قرار گیرد و قطعا تمرکز و توجه به حوزه فرهنگی در این میان،نقش بسزایی در حصول توفیقات مورد نظر ایفا خواهد کرد.