اینکه اینترنت اشیاء که تأثیراتی بر شیوه‌ی زندگی افراد می‌گذارد مسأله‌ی مهمی است. در این باره می‌توان اثرات اینترنت اشیاء را به دو دسته‌ی فرصت‌ها و آسیبها تقسیم‌بندی کرد. فرصتهایی چون تسهیل شیوه‌های زندگی، صرفه‌جویی در زمان و هزین و افزایش احساس امنیت از این جمله است. همچنین چالش های امنیتی این موضوع از جمله‌ی آسیبها است که آثاری را در روند زندگی اجتماعی افراد دارد.
با توسعه‌ی اینترنت و تبدیل شدن آن به بخشی جدانشدنی از زندگی فردی و اجتماعی انسان‌‌ها، امروزه شاهد آن هستیم که گستره‌ی استفاده به جهان حقیقی نیز وارد شده است؛ تاجایی که موضوعی با عنوان ادغام اینترنت و اشیاء و سایر وسایل جهان مادی که انسان با آن سروکار دارد، مطرح شد. به این نوع استفاده از اینترنت، اینترنت اشیاء و یا Internet of Things گفته می‌شود. در واقع اینترنت اشیاء، نوعی استفاده از اینترنت در جهت کنترل مادی اشیاء اطراف انسان است؛ وسایلی مانند ترموستاتی که در منازل مسکونی وجود دارد و از طریق موبایل می‌توان آن را کنترل کرد، استفاده از تلفن همراه و اینترنت به جای کنترل تلویزیون و مواردی از این دست همگی در حوزه اینترنت اشیاء قرار می‌گیرند که شاید پیش تر نیز با آن آشنا بوده اید. ولی نمونه های دیگر آن را چه؟ برای نمونه از خانه خود خارج شده اید و یادتان رفته تا شعله گاز را خاموش کنید. در این زمان با استفاده از اینترنت بدون آنکه به خانه برگردید، می توانید به راحتی و بدون ترس، گاز خود را خاموش کنید. در حال صرف صبحانه هستید و چوب یا شیشه روی میز خود را به اینترنت متصل کرده و صفحات اول روزنامه ها را مشاهده می کنید. مواردی از این قبیل از کارکردهای جدیدتر و پیشرفته تر اینترنت اشیا است.
در این یادداشت بر آن هستیم تا اثرات استفاده از اینترنت اشیاء بر سبک زندگی افراد، آسیب‌های احتمالی و فوایدی که استفاده از آنها می‌تواند در پی داشته باشد را مورد مطالعه قرار دهیم.
آثار اینترنت و اینترنت اشیاء بر سبک زندگی امروزی
باید توجه داشت که اینترنت اشیا هر مزیتی هم که داشته باشد یکی از الزامات مدرنیته است. این تکنولوژی نوظهور پاسخی به تنهایی انسان مدرن است؛ انسان مدرنی که در تنهایی زندگی می کنند و با اینترنت اشیا می توانند به راحتی زندگی خود را از راه دور کنترل کنند.
همان‌گونه که پیش تر به آن اشاره شد، اینترنت از نخستین روزهای فراگیری آن در میان افراد تا به امروز، کاربردهای فراوانی داشته است. این گسترش و شیوع استفاده از اینترنت در میان مردم، آثاری نیز به دنبال داشته است که عبارتند از:
۱. شبیه شدن فرهنگ ها: آن‌چه که بسیاری از محققان در زمینه‌ی جهانی‌شدن به آن توجه بسیاری دارند، این است که بر پایه استفاده روزافزون از اینترنت، مرزهای فرهنگی کشورها از بین رفته است. می‌توان در تمامی بخش‌های جهان شیوه‌های زندگی، سبک‌های پوشش خاص و مواردی از این دست را مشاهده کرد. با شیوع استفاده از این نوع خاص از تکنولوژی، به مرور بسیاری از اشیاء که کارکردهای سنتی و فرهنگی داشتند نیز جای خود را به ابزارهای نوین تر می دهند. با ورود این ابزارهای نوین به سرتاسر جهان، فرهنگ یکسان آنها نیز وارد این مرزهای جغرافیایی می شود و به مرور شاهد شبیه شدن فرهنگ ها خواهیم بود.
۲. جریان عظیم اطلاعات: یکی دیگر از آثار اینترنت بر سبک
زندگی‌های امروزی این است که با جریان عظیم اطلاعاتی که کاربران با آن مواجه
هستند، نوعی اطلاع رسانی دائم از اتفاقات اطراف در جریان است که کنترل آن در
بسیاری از موارد از مجاری رسمی و حکومتی خارج است. این اطلاعات آنقدر زیاد است که بسیاری از
مواقع حجم بالا و محتوای آنها موجب تشویش ذهنی و اضطراب مخاطبان می شود. با وجود
آنکه بسیاری از اندیشمندان در آموزش متدهای سواد رسانه ای به استفاده محدود از
اینترنت تاکید دارند، تا کمتر در معرض اطلاعات قرار بگیریم و زمان بیشتری را برای
تحلیل آنها داشته باشیم، با گسترش حوزه هایی اینترنت و بخصوص ورود اینترنت اشیا، به
زندگی انسان ها، ناخودآگاه زمان آنلاین بودن افراد بیشتر می شود. آنلاین بودن
بیشتر نیز برابر است با قرار گرفتن بیشتر در معرض جریان عظیم اطلاعات!
۳. از بین رفتن فضا و مکان: امروزه به واسطه‌ی اینترنت، دیگر ارتباط در محیطی بدون فضا و مکان صورت می‌گیرد. به این معنی که افراد برای برقراری ارتباط با یکدیگر، نیازی به قرار گرفتن در یک فضا و مکان نیستند و ارتباطات از راه دور به این وسیله ممکن شده است. حال با اینترنت اشیا نه تنها ارتباط با افراد راحت تر شده است، که دیگر با اشیا خود نیز راحت تر در ارتباط خواهید بود! اگر پیش تر در زمان سفرهای طولانی نگران خانه خود بودید، با اینترنت اشیا بسیاری از نگرانی های شما برطرف می شود. برای مثال می توانید تنظیم کنید که در زمان نبود شما در طول روز میزان مشخصی آب به گلدان هایتان برسد.
۴. تسهیل ارتباطات: هزینه‌ی کمی که برقراری ارتباط به واسطه‌ی اینترنت برای کاربران دارد و همین‌طور در دسترس بودن آن در اکثر مناطق باعث می‌شود تا کاربران اینترنت را به سایر ابزارهای ارتباطی ترجیح دهند. اینترنت اشیا نیز توانسته به همان میزان که اینترنت زندگی را برای مردم تسهیل کرده، می تواند راحت تر زیستن را برای آنها به ارمغان بیاورد.
اینترنت اشیاء؛ فرصت‌ها و آسیبها
همان‌طور که پیش از این گفته شد، استفاده از اینترنت وارد فاز جدیدی شده است و مخاطبان امروزه به دنبال کنترل اشیاء مادی جهان اطراف خود هستند. شما می‌توانید به طور دائم با وسایل خود در ارتباط باشید و کنترل آنها را در دست داشته باشید. این ارتباط به صورت دائم و از طریق ارائه‌ی برنامه های و به وسیله اینترنت انجام می‌شود و برای مثال شما می‌توانید دمای مناسب خانه‌ی خود را زمانی که در خارج از خانه قرار دارید، به وسیله‌ی ترموستات و از طریق اینترنت فراهم کرده تا در زمان حضورتان در منزل خانه در دمای مناسب خود قرار داشته باشد. در زیر به صورت خلاصه به فرصت‌ها و آسیب‌های احتمالی‌ای که اینترنت اشیاء خواهد داشت، می‌پردازیم.
فرصت‌های استفاده از اینترنت اشیاء
۱. تسهیل شیوه‌های زندگی: آن‌چه که بدیهی است، این است که در نتیجه‌ی توسعه استفاده از اینترنت اشیاء، شیوه‌های زندگی و دغدغه افراد به موازات آن تغییر کرده و این تغییر رو به راحتی بیشتر کاربران می‌رود.
۲. افزایش احساس امنیت: زمانی که افراد این اطمینان را داشته باشند که در صورت نیاز، وضعیت خانه حتی در نبود آنها به همان وضعیتی درخواهد آمد که آنها خواستارش هستند، این باعث افزایش احساس امنیت در افراد می‌شود. افزایش ایمنی سیستم‌های امنیتی متصل به اینترنت اشیاء به خودی خود در افزایش احساس امنیت موثر است.
۳. صرفه‌جویی در زمان و هزینه: همانند استفاده از اینترنت برای مصارف ارتباطی که باعث کاهش هزینه‌های کاربران می‌شود، استفاده از اینترنت اشیاء نیز باعث بهینه‌شدن استفاده از لوازم و اشیاء مادی اطراف انسان می‌شود. استفاده از اینترنت اشیاء ممکن است در ابتدای آن مستلزم صرف هزینه‌های بسیاری باشد اما در نهایت منجر به کاهش هزینه، صرفه‌جویی در انرژی و زمان خواهد شد.
اما در کنار این سه ویژگی مهم که از مزایای اینترنت اشیاء به شمار می‌رود، توسعه استفاده از اینترنت اشیاء می‌تواند آسیب‌هایی را نیز در پی داشته باشد.
باید بپذیریم که رایانه فاقد هوش انسانی در تشخیص موقعیت است و در بسیاری از موارد از کار انداختن آنها کار بسیار ساده‌ای است. با وجود توسعه استفاده از سیستم‌های هوشمند امنیتی، هم‌چنان شاهد خبرهای دزدی از مغازه‌ها و بانک‌ها هستیم؛ بنابراین نمی‌توان گفت اینترنت اشیاء، سیستمی خطاناپذیر دارد و در همه‌ی موارد می‌توان به آن اتکا کرد. به علاوه، در وابستگی بیش از حد به وسیله‌ای مانند تلفن همراه که امکان دزدیدن و یا مفقودی آن به راحتی وجود دارد، باید احتیاط بیشتری به خرج داد. چرا که در صورت مفقودی این اشیاء به عنوان کنترل‌کننده‌ی کلی لوازم منزل و یا محل کار خود، ممکن است امکانات دیگر مانند دزدی از اتومبیل یا منزل را برای افراد فراهم کنیم. بصورت کلی مهمترین آسیبی که اینترنت اشیا می تواند در پی داشته باشد بالارفتن میزان احتمال سوء استفاده هکرها جهت برهم زدن سیستم های امنیتی مربوط به وسائل و همچنین استفاده از اطلاعات شخصی کاربران است
نتیجه‌گیری
در این یادداشت، سعی کردیم تا ضمن توضیحی کوتاه از اینترنت اشیاء، مزایا و معایب استفاده از آن را به اطلاع برسانیم. اینترنت اشیاء گامی بسیار رو به جلو در کنترل جهان مادی اطراف انسان است و باعث تسهیلات بسیاری برای کاربران می‌شود اما باید توجه داشته باشیم که این ابزارها، مادامی تحت کنترل ما هستند که ابزار کنترل آنها در دسترس ما خارج نشوند. در غیر این صورت، کنترل جهان مادی ما به راحتی در اختیار دیگران قرار می‌گیرد. بنابراین در عین استفاده از این اشیاء و فرصت‌ها و تسهیلاتی که برای انسان به وجود می‌آورند، باید هوشیاری خود را در قبال آسیب‌هایی که ممکن است در پی داشته باشند حفظ کنیم.