یادداشت؛

فضای مجازی و بحران بی‌اعتباری منبع

تاریخ انتشار : ۰۶ بهمن ۱۳۹۵

اعتبار منبع مفهومی بنیادی در ارتباطات است که شاید بتوان قدمت آن را با عمر ارتباط برابر دانست. معتبر بودن منبع در واقع پیش‌شرط لازم برای برقراری یک ارتباط کامل بین فرستنده پیام و مخاطب آن است.

به گزارش گرداب، «میکائیل دیانی» در روزنامه «وطن امروز» نوشت:

1- دوران حاضر را که ملقب به عصر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های تعاملی کرده‌اند ضمن داشتن برخی فواید از جمله گرایش به سمت شفافیت، تکثر ارائه دیدگاه‌ها و راه افتادن دیالوگ در جامعه- هرچند ناقص و نارسا- باید عصری بی‌پایه و اساس نیز دانست؛ عصری که در آن منبع، اعتبار خود را از دست می‌دهد.
2- خبر را ماده اولیه در روزنامه‌نگارى می‌دانند که محور اصلى مطالب مطبوعات را تشکیل مى‌دهد. در واقع «خبرنویسى» مهم‌ترین بخش روزنامه‌نگارى است و براى اینکه خبر یک رویداد به نحوى مطلوب و چشمگیر تهیه شود، مى‌توان آن را به سبک‌هاى مختلفى تنظیم کرد اما آنچه اهمیت دارد این است که در تدوین خبر عناصر ششگانه خبرى که عبارتند از: «که (چه کسى)؟ کى (چه وقت)؟ کجا (در چه مکانى)؟ چه (چه موضوعى)؟ چرا (به چه دلیل)؟ چگونه (شرح واقعه)؟» لحاظ شود. همه اینها و البته همه ارزش‌های هفتگانه خبر که شامل دربرگیری، شهرت، برخورد، مجاورت، فراوانی، شگفتی و تازگی است زمانی قابل اهمیت و جدی گرفتن است که «خبر معتبر» باشد و به نحوی اعتبار منبع (Source Crediblity) خبر است که خبر را قابل اعتنا می‌کند.
3- اعتبار منبع مفهومی بنیادی در ارتباطات است که شاید بتوان قدمت آن را با عمر ارتباط برابر دانست. معتبر بودن منبع در واقع پیش‌شرط لازم برای برقراری یک ارتباط کامل بین فرستنده پیام و مخاطب آن است. اعتبار منبع را می‌توان نقطه تلاقی مفاهیم ارتباطی نیز تلقی کرد، زیرا بسیاری از این مفاهیم نظیر گزینشگری اخبار، عینیت، هماهنگی و ناهماهنگی شناختی، مسؤولیت اجتماعی روزنامه‌نگار، ارزش‌های خبری و... بدون این پیش‌فرض که منبعی معتبر در روند ارتباط وجود داشته یا دارد، معنای وجودی خود را از دست می‌دهند. گذشته از آن، اعتبار منبع را می‌توان مفهومی چند بعدی دانست که مرزهای مشترکی نیز با روانشناسی دارد. در مبحث «تغییر گرایش‌ها و متقاعدسازی»، منبع پیام یکی از عوامل مهم در تغییر گرایش و تأثیر آن در تغییر گرایش مخاطب است که از زوایای مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
4- تجربه خبری آتش‌سوزی و سقوط ساختمان پلاسکو برای آنهایی که به خبر و رسانه توجه جدی دارند، فارغ از همه مسائل موجود در صحنه آن یک واقعیت بود و آن اینکه گسترش فضای مجازی و تبدیل شدن هر انسان به چند رسانه، بی‌اعتباری منبع خبر و ایضا اعتبار آن را به همراه داشته است. وضعیتی که در آن به‌طور متناوب با خبر و تکذیبیه خبر، خبر و تکذیبیه خبر، خبر و تکذیبیه خبر مواجه بودیم، نشان داد هر اندازه فضای مجازی در سرعت و سطح توزیع خبر می‌تواند موفق باشد، در شایعه‌پراکنی و انتشار اخبار بی‌اعتبار و بدون منبع نیز موثر است. اتفاق چند روز اخیر شاید برای مردم آغازی باشد برای رجوع دوباره به دسترسی خبر از طریق کانال‌های رسمی انتشار اخبار و عدم اعتماد به اخباری که در فضای مجازی منتشر می‌شود!