در روز‌های اخیر مسئله سرعت اینترنت تبدیل به سرتیتر اخبار حوزه فناوری شد و گروهی معتقد بودند ما شاهد افت سرعت اینترنت در کشور هستیم و عده‌ای نیز می‌گفتند که سرعت اینترنت نسبت به گذشته هیچ عقب‌گردی نداشته است.
به گزارش گرداب، وزارت ارتباطات دولت سیزدهم تمام هم و غم خود را بر پروژه فیبر نوری گذاشته است. در حالی که منتقدان وزارتخانه مدام صحبت از فناوری‌های جدیدی، چون «اینترنت ماهواره‌ای»، ۵G، ۶G و ... می‌کنند، توسعه زیرساخت فیبر نوری تا چه اندازه قابل دفاع است؟ برای فهمیدن اهمیت فیبر نوری شاید بهتر باشد کمی مسئله را از فاصله بیشتری مشاهده کنیم.
در همین رابطه پرونده‌ای درباره وضعیت توسعه و کاربری شبکه‌ی فیبر نوری در کشور‌های مختلف جهان را بخوانید.
در روز‌هایی که در کشور ما بحث‌ها بر سر سرعت اینترنت بالا گرفته بود، در ایالات متحده آمریکا «بزرگترین سرمایه‌گذاری بر اینترنت پرسرعت» صورت گرفت. دولت آمریکا ۴۲ میلیارد دلار را برای فراهم کردن دسترسی به اینترنت پرسرعت اختصاص داد. مبلغی که بین ۵۰ ایالت این کشور تقسیم می‌شود.
توزیع این مبلغ بین ایالت‌ها و مناطق مختلف آمریکا براساس مطالعه‌ای صورت می‌گیرد که کمیسیون فدرال ارتباطات درباره شکاف‌های کنونی و نقاط کور شبکه اینترنت پرسرعت در این کشور انجام داده است. برطبق این طرح اولویت توسعه شبکه اینترنت در این کشور بدین شکل است:
اولویت نخست: مناطق فاقد دسترسی یا سرعت دانلود پایین‌تر از ۲۵ مگابایت بر ثانیه
اولویت دوم: مناطق با سرعت دانلود پایین‌تر از ۱۰۰ مگابایت بر ثانیه
این مبالغ برای نصب تجهیزات، نقشه‌برداری، طرح‌ریزی و همچنین امور ستادی هزینه می‌شود. این طرح بر گسترش پوشش شبکه از طریق اجرای پروژه‌های محلی تاکید دارد.
با وجودی که در این طرح بهره‌گیری از شبکه فیبرنوری الزامی نیست و متغیر‌های مورد نظر آن پایداری و سرعت شبکه (فارغ از فناوری مورد استفاده) است، اما در این طرح تاکید شده که در توسعه زیرساخت‌های جدید با رعایت سقف هزینه‌کرد‌ها حتی‌المقدور از شبکه فیبرنوری تا کاربر نهایی استفاده گردد.
چرا فیبر نوری؟
رئیس‌جمهور آمریکا اینترنت را مانند برق، آب و سایر خدمات ضروری می‌خواند. اینترنت بستر اکوسیستم جدیدی است که تبدیل به بازار کار بسیاری از فعالیت‌ها شده است. با افزایش تقاضای پهنای باند در اینترنت جهان، اغلب کشور‌ها برنامه‌هایی برای ارتقای بهبود کیفیت دسترسی کاربران خود به اینترنت دارند. زیرساخت شبکه‌ای که از طریق آن بتوان خدمات اینترنتی را با کیفیت بهتر اجرا کرد.
فیبر نوری رقبای سرسختی دارد همچون فناوری‌های بی‌سیم مثل ۵ جی و امواج میلیمتری یا اینترنت ماهواره‌ای. اما در نهایت بسیاری از این رقبا نیز به فیبر نوری وابسته هستند و فیبر نوری در زمینه انتقال داده و سرعت در حال حاضر سریع‌ترین گزینه ارتباط اینترنتی است. اما هزینه‌بر بودن آن و امکان‌پذیر نبودن آن برای استفاده در همه جا و به‌خصوص مکان‌های دورافتاده و صعب‌العبور باعث شده که گزینه‌های دیگر نیز مطرح باشند.
متأسفانه در سال‌های گذشته مسئله بهبود زیرساخت اینترنت کشور مورد بی‌توجهی قرار گرفته است و امروزه بخش اعظمی از فعالیت‌های اینترنت بر پایه پهنای باند موبایل صورت می‌گیرد. در اکثر کشور‌های دنیا توسعه استفاده از فناوری فیبر نوری و سرمایه‌گذاری برای آن، اصلی‌ترین اقدامی است که دولت‌ها برای توسعه کاربری و خدمات اینترنتی انجام داده‌اند.
بر اساس مطالعه‌ی شورای FTTH اروپا، بالاترین نرخ پوشش شبکه‌ی فیبر نوری نسبت به جمعیت، به ترتیب متعلق به این کشورهاست: امارات، قطر، سنگاپور، هنگ کنگ، چین، باربادوس، مائوریتیوس، آندورا و کره جنوبی. ویژگی تمام این کشور‌ها و مناطق مدیریتی (به جز چین) وسعت اندک آن‌هاست. کشور‌های بلاروس، ایسلند، اوروگوئه، ویتنام و اسپانیا نیز در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
در دولت سیزدهم پروژه توسعه فیبر نوری با سرعت بسیار بالایی پیگیری می‌شود. طبق برنامه هفتم توسعه، دولت بایست امکان دسترسی پرسرعت ثابت مبنتی بر فیبر نوری را برای ۸۰ درصد اماکن اداری، تجاری و مسکونی شهر‌ها فراهم کند.
تاکنون نزدیک ۳.۵ میلیون خانوار تحت پوشش فیبر نوری قرار گرفته‌اند. تا کنون تنها فاز نخست فیبر نوری منازل و کسب‌وکار‌ها رونمایی شده است و اپراتور‌ها در حدود ۱۰۰ شهر شروع به فعالیت کردند. وزارت ارتباطات دولت سیزدهم تمام تمرکز خود بر اجرای پروژه فیبر نوری گذاشته است و در حالی که طبق برآورد‌ها انجام این پروژه در کشوری با گستره جغرافیایی همچون کشور ما در حدود ۷-۸ سال زمان برده است، هدفی که گذاشته شده این است که تا پایان دولت سیزدهم ۸۰ درصد خانوار‌ها (۲۰ میلیون خانوار) تحت پوشش فیبر نوری قرار گیرند.
پروژه فیبر نوری در خدمت عدالت دیجیتال نیز قرار گرفته است و اولویت تامین نیاز مناطق دورافتاده، روستاها، مدارس و اماکن عمومی به اینترنت پرسرعت است.
در حالی که میانگین سرعت اینترنت در حال حاضر در کشور ما نسبت به میانگین جهانی بسیار پایین است و در تمام سال‌های اخیر سرعت اینترنت رتبه‌ای بین ۱۴۰ -۱۵۰ در بین ۱۹۰ کشور جهان اختصاص داده است، اما پیش‌بینی می‌شود با محقق شدن پروژه فیبر نوری در پایان دولت کنونی، رتبه‌ای در حدود ۵۰ انتظار ما را بکشد.
شایان ذکر است سالهاست در حوزه ارتباطات زیرساخت سرمایه‌گذاری چندانی صورت نگرفته است؛ بیش از ۱۵ سال است که در حوزه اینترنت ثابت هیچ سرمایه‌گذاری در کشور انجام نشده است.
