تحقیقات جدید نشان می‌دهد بخش رو به رشدی از وب در حال ناپدید شدن است و یک خلأ وسیع و خالی را بر جا می‌گذارد.
به گزارش گرداب، اینترنت که زمانی تصور می‌رفت آرشیو ابدی از خرد بشر است، به طرز فزاینده‌ای ناپایدار می‌شود. طبق گزارش «پروژه اینترنت و زندگی آمریکایی پیو»، ۳۹ درصد از تمامی صفحات وب فعال از سال ۲۰۱۳، ناپدید شده اند. حتی صفحات جدیدتر، به سرعت در حال ناپدید شدن هستند و نگرانی‌های جدی را ایجاد کرده اند. این پدیده به یک سوال ترسناک منجر می‌شود: آیا می‌توانیم اینترنت را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم یا تاریخ دیجیتال ما در خطر نابودی دائمی است؟
در خط مقدم مبارزه برای حفظ این میراث دیجیتال، «اینترنت آرکایو» (Internet Archive) قرار دارد که یک سازمان غیرانتفاعی با ماموریت زنده نگه داشتن گذشته آنلاین ما است.
چگونه «اینترنت آرکایو» برای حفظ گذشته دیجیتال تلاش می‌کند
«اینترنت آرکایو» که در سال ۱۹۹۶ توسط «بروستر کاله» تاسیس شد، یکی از مهم‌ترین اقدامات در زمینه حفظ میراث دیجیتال است. به عنوان یک کتابخانه دیجیتال جامع، صفحات وب، کتاب‌ها، فیلم‌ها و محتوای دیگر را ذخیره می‌کند. این آرشیو تا به امروز، ۸۶۶ میلیارد صفحه وب، ۴۴ میلیون کتاب و ۱۰.۶ میلیون ویدیو را نگهداری کرده است.
موانع مالی، تکنولوژیکی و قانونی، ماموریت «اینترنت آرکایو» را تهدید می‌کند. در سال ۲۰۲۳ که دادگاهی با متهم کردن «اینترنت آرکایو» به نقض قوانین کپی رایت، علیه دیجیتالی کردن و امانت دادن کتاب‌ها رای صادر کرد، این سازمان ضربه حقوقی بزرگی خورد. این حکم نه تنها مانع از تلاش‌های «اینترنت آرکایو» برای حفظ کتاب می‌شود، بلکه آینده ماموریت گسترده‌تر آن را نیز با تردید مواجه می‌کند.
بعلاوه، «اینترنت آرکایو» با آسیب‌پذیری‌های فنی قابل توجهی مواجه است. این سازمان در ماه مه ۲۰۲۴، هدف یک حمله انکار سرویس توزیع شده (داس) قرار گرفت که آسیب پذیری آن در معرض تهدیدات سایبری را نشان داد. اگر «اینترنت آرکایو» شکست بخورد، ممکن است بخش قابل توجهی از دنیای دیجیتال برای همیشه از بین برود.
زوال دیجیتال؛ چرا ناپدید شدن محتوای آنلاین یک بحران جهانی است؟
زوال دیجیتال فقط به وب سایت‌های قدیمی یا وبلاگ‌های فراموش شده محدود نمی‌شود. طبق گزارش مرکز تحقیقات پیو، ۹ درصد از صفحات وب ایجاد شده در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ ناپدید شده اند. اینها شامل اطلاعات مهم دولتی، مقالات خبری و مراجع دانشگاهی است.
دایره المعارف ویکی‌پدیا که یکی از پرکاربردترین منابع آنلاین است، با پدیده «لینک‌های شکسته» مواجه شده است و بیش از نیمی از مقالات آن حداقل یک لینک شکسته دارند. این پدیده که «لینک شکسته» نامیده می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که هایپرلینک‌ها شکسته شوند یا وب‌سایت‌های مورد نظر آنها دیگر وجود نداشته باشند. اما این صرفا یک مشکل نیست بلکه از دست دادن عمیق حافظه جمعی جامعه ما است.
دستیابی به اطلاعاتی که ستون فقرات درک ما از گذشته نزدیک را تشکیل می‌دهد، برای محققان، مورخان و کاربران روزمره دشوارتر خواهد شد. مشکل فراتر از وب‌سایت‌ها است. پلتفرم‌های شبکه اجتماعی که به مرکز ارتباطات مدرن تبدیل شده‌اند، نیز آسیب‌پذیر هستند. برای مثال، ۱۵ درصد از توییت‌ها چند ماه پس از ارسال حذف می‌شوند و کل حساب‌های شبکه اجتماعی می‌توانند با یک کلیک ساده ناپدید شوند. این ماهیت موقتی محتوای دیجیتال، بر نیاز عاجل برای اقدامات بایگانی جامع برای حفظ تاریخ ما تاکید می‌کند.
چگونه دولت‌ها، سازمان‌ها و افراد می‌توانند به امنیت آینده دیجیتال ما کمک کنند؟
در حالی که سازمان‌هایی مانند «اینترنت آرکایو»، مسئولیت حفظ تاریخ دیجیتال را بر عهده دارند، چنین مسئولیتی نباید صرفا بر دوش آنها باشد. هم دولت‌ها و هم موسسات خصوصی باید در حفاظت از محتوای دیجیتال نقش داشته باشند. مانند سیاست‌هایی که برای کتاب‌ها و اسناد فیزیکی وجود دارد، اجرای سیاست‌های عمومی که حفظ منابع دیجیتال حیاتی را الزامی می‌کند، یک گام اساسی به جلو خواهد بود.
بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی اکوتیسیاس، افراد نیز می‌توانند در این تلاش‌های حفظ مشارکت کنند. اقدامات ساده مانند پشتیبان گیری از داده‌های مهم، ذخیره صفحات وب و مشارکت در بایگانی پروژه‌ها می‌تواند تفاوت ایجاد کند. در عصری که اطلاعات دیجیتالی به سرعت در حال ناپدید شدن است، اطمینان از بقای میراث آنلاین ما برای مطالعه، رجوع و درک نسل‌های آینده مهم‌تر از همیشه است.
