به گزارش گرداب، همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور ـ ۲۰ شهریور ماه ـ با حضور سید مرتضی موسویان (مشاور وزیر ارشاد و رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال)، دکتر حسن خجسته (رئیس پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات)، گیتا علی آبادی (رییس دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها)، محمد خدادی (مدیر عامل ایرنا)، محمد حسین فرهنگی (عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی) و جمعی از فعالان فضای مجازی کشور در مجموعه فرهنگی باغ زیبا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام سیدرضا عاملی در همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور اظهار کرد: موضوع سواد رسانه‌ای را با تاخیر شروع کردیم ولی خوشبختانه به سرعت رشد کرد و حرکت این مهم در کشور رو به جلو است.
وی با ارائه آماری از مصرف بالای اینترنت در دنیا گفت: در حال حاضر حجم زیادی از اشتغال، در فضای مجازی در حال گسترش است. تعداد کاربران فیسبوک به ۲ میلیارد رسیده و کاربران اینترنت از مرز سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون گذشته است. همچنین اقتصاد اینترنت از ۵ تریلیون دلار فراتر رفت و اقتصاد پنجم جهان است و سرمایه گذاری‌های بزرگ مربوط به داده‌های بزرگ است.
عاملی الگوریتمی بودن را به معنای با برنامه عمل کردن، سیستم داشتن و یافتن راه حل در بن بست‌ها و تامین آرمان دانست و یادآور شد که امکان تامین خواسته‌های به ظاهر دست یافتنی، در محیط عددی با خلق الگوریتم امکان پذیر می‌شود. در جهان عینی، فیزیکی و حضوری با نظارت الگورتیم داده مبنا، تضمین الگوریتمی‌ها از یک ماهیت دوتایی صفر و یک برخوردار هستند و فضایی را ایجاد می‌کنند که در الگوی تعریف شده همیشه یک اتفاق مشابه محقق می‌شود. در واقع این نوع استاندارد کردن یک مسیر یا یک اتفاق قطعی است.
این استاد دانشگاه افزود: الگوریتم‌ها موجودات زنده ساختگی هستند که می‌توانند مسیر تبعیض آمیز ایجاد کنند و با زبان عدالت نگارش شوند. یکی از بحران‌های نظام اداری نداشتن مسیر است و ۸۵ درصد اظهار می‌کنند که نظام اداری با عدم شفافیت روبرو است.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی کشور، گره زدن سواد رسانه‌ای به تقویت شغل و مهارت و در عین حال زندگی در محیط سالم و ایمن فضای مجازی و گره زدن سواد به شناخت چالش‌ها و پلیدی‌های فضای مجازی را دو رویکرد مهم سواد مجازی عنوان و در عین حال مطرح کرد: زندگی بدون سواد الگوریتمی قدم گذاشتن در تاریکی و راه رفتن در مسیر باتلاق است. در این میان نیروی کار خلاق و آموزش دیده نقش مهمی در ادامه مسیر دارد. متاسفانه دانشگاه‌های ما در حوزه سواد جدید فصای مجازی دچار بحران بوده و هر روز در حال عقب افتادن از این دانش است. تمام فناوری‌های قدیم از جمله فکس و ویدئو، تک محصولی بودند، از این رو این محصولات قابل مقایسه با اینترنت و فناوری‌های جدید نیستند.
عاملی تاکید کرد: امروز باید به سمت و سوی توسعه سازمان‌های مجازی حرکت کنیم و خود را از قافله فناوری‌های اطلاعات و ابزار روز عقب نرانیم.
وی یکی از قابلیت‌های مهم سازمان‌های مجازی را کاهش آسیب‌ها و تخریب محیط زیست دانست و افزود: سواد اینترنتی ظرفیتی برای تبدیل تهدیدها به فرصت است. راه حل فردی، راه حل اجتماعی و راه حل ساختاری را به عنوان سه توصیه مطرح می‌کنم که افزایش سواد، مهارت، معرفت و افزایش توانایی شغلی هم به عنوان راه حل فردی محسوب می‌شود.
عاملی همچنین علاوه بر ایجاد اکوسیستم جدید از طریق اینترنت سالم و ایمن و اندیشه سالم و پاک به عنوان راه حل اجتماعی، بازسازی نظام حکمرانی بر مبنای مدل دو فضایی و یکپارچه پیشرفت پایدار در ایران را نیز به عنوان راه حل ساختاری برشمرد.
عضو شورای عالی فضای مجازی کشور در ادامه صحبت‌هایش سواد اینترنتی را ظرفیتی برای تبدیل تهدیدها به فرصت ها عنوان کرد و تاکید کرد: باید با استفاده صحیح و افزایش سواد رسانه‌ای، نهایت بهره‌برداری را از این فضا داشته باشیم.
وی در آخر با بیان اینکه رییس جمهور باید برای تغییر نظام ساختاری اقدام کند، افزود: رییس جمهور باید قد قامت الصلاة بگوید و یک تغییر نظام ساختاری را محقق کند؛ چرا که نظام ساختاری ما نیازمند تغییر اساسی است تا جایی که سازمان فناوری اطلاعات نیازمند بازسازی جدی است. باید تمام نظام‌های کارشناسی ما تغییر کند و این در حالی است که این اتفاق حتی در سازمان فناوری ارتباطات نیفتاده است. معلمان و اساتید ما نیز باید تغییر کنند و برای این مهم نیاز به راه حل ساختاری داریم.
اقدامات سخت‌گیرانه در حوزه سواد رسانه‌ای جواب نمی‌دهد
محمدحسین فرهنگی ـ عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی ـ هم در همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور با بیان اینکه افق‌های جدیدی در قانون برنامه ششم توسعه کشور ترسیم شده است، گفت: در این برنامه شاهد رشد ۱۹.۴ درصدی بودجه هستیم که این بخش یک جهش فوق العاده را شاهد خواهد بود.
فرهنگی در همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور در سخنانی اظهار کرد: کسی که در هر زمینه و حوزه دنبال تحول و تغییر است باید به علم روز به ویژه فناوری اطلاعات و سواد رسانه‌ای آشنایی داشته باشد و برای رسیدن به اهداف باید با ابزارهای لازم راه غلبه بر موانع را نیز بداند.
نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی گفت: امروز سرعت تحولات در فضای مجازی به بالاترین حد رسیده، از این رو بخش‌هایی از جامعه به خوبی از این ظرفیت استفاده کرده و برخی نیز نتوانسته‌اند به خوبی از این فرصت استفاده کنند. مهم این است که چاره‌ای جز هماهنگ شدن با فناوری‌های روز دنیا را نداریم و باید همگام و همراه تحولات در عرصه فناوری اطلاعات حرکت کنیم.
فرهنگی در عین حال تاکید کرد: در این عرصه مهم فناوری اطلاعات، نیازمند آموزش و برنامه ریزی جامع و کامل با توجه به آینده این عرصه هستیم.
او سپس اظهار کرد: بومی‌سازی سواد رسانه‌ای نیازمند توجه بر اعمال نظر و تلاش ویژه است. شناسنامه دار کردن محتوای دیجیتال اصلی مهم است. شورای عالی فضای مجازی فرصتی از سوی مقام معظم رهبری به این حوزه بوده که بتواند اقدامات لازم را انجام دهد.
فرهنگی بیان کرد: در حوزه قانون‌گذاری و تصمیم‌گیری در حوزه حقوقی کارهای زیادی انجام شده است که متکی بر سواد مجازی است. همچنین در قانون برنامه ششم توسعه که از ابتدای سال جاری لازم الاجراست برای همه بخش‌ها رشدی دیده شده که متوسط میانگین رشد بخش‌های مختلف کشور هشت درصد بوده اما تنها بخشی که رشد آن با جهش فوق‌العاده‌ای پیش بینی شده است چیزی حدود نوزده و چهار درصد است.
عضو هیات رییسه مجلس یادآور شد: در مجلس قوانین مختلفی در این حوزه وجود دارد که تجارت الکترونیک (مصوبه ۱۷ دی‌ماه سال ۸۲)، قانون جرایم رایانه‌ای(مصوبه ۵ خرداد سال ۸۸)، قانون نحوه مجازات در حوزه فعالیت‌های غیر مجازی سمعی و بصری(مصوبه ۱۶ دی‌ماه سال ۸۶)، قانون ثبت اختراعات طرح‌های صنعتی(مصوبه ۷ آبان سال ۸۶)، قانون نام‌ها و نشان‌های جغرافیایی(مصوبه ۷ بهمن ماه سال ۸۳) و قانون دسترسی آزاد به اطلاعات(مصوبه ۶ بهمن ماه سال ۸۷) از جمله قوانین مصوب مجلس در حوزه سواد رسانه‌ای است.
فرهنگی در پایان بیان کرد: اعتقاد راسخ داریم تلاش بر اقدامات کنترل سخت گیرانه در حوزه سواد رسانه‌ای و توسعه آن جواب نمی‌دهد اما اقدامات تشویقی و حمایتی مسلما کار آمدتر از اقدامات التزامی است و ارائه محتوا و تلاش برای محتوای مناسب در کنار آن آثار خوبی بر جا خواهد گذاشت.
باید نهصت محتوا در شبکه‌های اجتماعی راه بیفتد
مدیرعامل ایرنا بیان کرد: بحران اصلی در شبکه‌های اجتماعی امروز بحران تولید اطلاعات است، اگر نگرانی‌های این حوزه حل نشود اقبال به شبکه‌های اجتماعی به خطر در این حوزه تبدیل می‌شود، باید نهضت محتوا در شبکه‌های اجتماغی راه بیافتد و بپرسیم منبع خبر چیست. اقبال مردم در ایران از رسانه‌های داخلی بالا نیست و به رسانه‌های بیگانه روی می‌آورند دلیلش هم این است که اطلاعات خام و ناقص تولید می کنیم. باید نهضت محتوا در شبکه‌های اجتماعی راه بیفتد تا مردم به دنبال منبع خبر باشند.
محمد خددادی با اشاره به سختی های ارسال خبر در گذشته گفت: امروز شبکه‌های اجتماعی حرف اول را می‌زنند آینده رسانه‌ها در موبایل است و همه رسانه‌ها در آینده داخل موبایل می‌روند و در آینده باید در داخل موبایل گنجانده شوند.
وی افزود: خبرگزاری‌ها و رسانه‌های رسمی امروز داخل شبکه‌های اجتماعی شده‌اند. در گذشته در رسانه‌های سنتی انحصار اطلاعات داشتیم به غیر از ایرنا و صداوسیما خبری جایی نداشت و اخبار رادیو و تلویزیون و روزنامه‌های صبح مرجع خبری مردم بود.
وی با بیان اینکه امروز از اطلاعات به مخاطب می‌رسیم درحالی که در گذشته عکس این موضوع بود، بیان کرد: رسانه‌های نو امروز سرعت شان قابل مقایسه با رسانه‌های گذشته نیست مخاطبان گسترده تر شده‌اند زمان و مکان ندارند و برخلاف رسانه های سنتی همیشه همراه مخاطب هستند.
خدادادی افزود: امروز در شبکه‌های اجتماعی مردم جای خود را باز کرده‌اند و حرف برای گفتن دارند.
وی خاطرنشان کرد: معنای زندگی یعنی ارتباط و بزرگترین تنبیه بشر در هر جرمی قطع ارتباط است. ارتباط موثر بر بستر اطلاعات شکل می‌گیرد و اطلاعات به ما ارتباطات مناسب می‌دهد. در ایران بیشتر نظر تولید می‌کنیم تا خبر، برداشت سطحی از هر موضوعی نظر می‌شود و آنجا که می‌خواهیم خبر دهیم باید وقت بگذاریم، خبر باید شناسنامه و منبع اطلاعات داشته باشد.
مدیرعامل ایرنا بیان کرد: بحران اصلی در شبکه‌های اجتماعی امروز بحران تولید اطلاعات است، اگر نگرانی‌های این حوزه حل نشود اقبال به شبکه‌های اجتماعی به خطر در این حوزه تبدیل می‌شود، باید نهضت محتوا در شبکه‌های اجتماغی راه بیافتد و بپرسیم منبع خبر چیست. اقبال مردم در ایران از رسانه‌های داخلی بالا نیست و به رسانه‌های بیگانه روی می‌آورند دلیلش هم این است که اطلاعات خام و ناقص تولید می‌کنند. باید نهضت محتوا در شبکه‌های اجتماعی راه بیفتد تا مردم به دنبال منبع خبر باشند.
متاسفانه امروز جای خواب و تحصیل درحال تغییر است
علی زرافشان- معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش هم در سخنانی در همایش فعالان سواد مجازی کشور با اشاره به بروز و ظهور تکنولوژیهای نوین و شبکه های اجتماعی گفت: از دو دهه پیش که فناوری اطلاعات وارد کشور شد، آموزش و پرورش با چالش عدم آشنایی دانش آموزان با این فناوری‌ها مواجه بود. ما در آموزش و پرورش دو سیاست و راهکار وجه سلبی و رویکرد یادگیری را دنبال می‌کنیم؛ بدین صورت که در رویکرد سلبی با استفاده از فیلترها و پاک کردن محیطی که دانش آموزان برای یادگیری وارد آن می شوند و در رویکرد یادگیری با ایجاد فضای مفید و آموزشی، یادگیری تقویت می شود.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: در این وزارتخانه دو رویکرد مهم با جدیت دنبال شد و به دنبال آن شبکه های دانش آموزی و تبیان نیز مورد توجه قرار گرفت. در واقع این شبکه ها ناظر برتولید محتوای غنی برای دانش آموزان بوده و در کنار بهره برداری و چگونگی آن سواد دیجیتالی و اطلاعاتی را نیز مطرح می‌کنند.
زرافشان گفت: در برنامه های رئیس جمهوری برای دولت دوازدهم چند مسئله مهم برای ارائه در آموزش و پرورش مورد تاکید قرار گرفت که می توان به موضوع مدرسه آینده ساز اشاره کرد. بر پایه آن آموزش و پرورش نیز طرح ها و برنامه های مهمی را برای ارتقای سطح فرهنگ دانش آموزان برای زیست در عصرفناوری اطلاعات در بخش پرورشی سرلوحه کارهای خود قرار داد.
او اضافه کرد: در سند تحول آمده است که باید آموزش و پرورش از فناوری های نوین استفاده کند لذا تربیت فناورانه در دستور کار ما قرار گرفت و دانش آموزان آماده زیست در دنیای مجازی شوند در رویکرد جدید برای اینکه دانش آموزان برای زیست در دنیای فناورانه آماده باشند، تربیت فناورانه مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. به این شکل یک گام از سواد رسانه ای و مجازی بالاتر رفته و توانسته ایم تربیت فناورانه را در دانش‌آموزان نهادینه کنیم.
زرفشان تاکید کرد: معتقدیم دانش‌آموزان باید آمادگی و توانایی تحلیل و نقد کردن در رسانه‌ها را داشته باشند. برای دستیابی به این هدف چند کار مهم در سالهای گذشته صورت گرفته است مانند اضافه شدن درس سواد رسانه ای از پایه ابتدایی تا پایه ششم و تفکر و پژوهش همراه سبک زندگی ایرانی اسلامی در درسهای دانش‌آموزان به نوعی گنجانده شده است .
معاون متوسطه آموزش و پرورش ادامه داد: دانش آموزان برای زندگی در دنیای رسانه های دیجیتال و مجازی باید یک سری آموزش های دیجیتال را در نظر بگیرند. سال گذشته نیز سواد رسانه ای را از پایه دهم به دروس دانش‌آموزان اضافه کردیم تا آنها شایستگی های خود را به کار گرفته و بتوانند در رویارویی با رسانه‌ها ظاهر شوند.
زرافشان تأکید کرد: این برنامه ها البته با چالش هایی هم روبرو شد اما برخی صاحبنظران انتقادهایی داشتند که ما تلاش خود را برای مرتفع کردن مسائل و مشکلات مدنظر آنها به کار بستیم.
معاون وزیر آموزش و پرورش به شب بیداری برخی دانش آموزان برای حضور و مطالعه شبکه های اجتماعی اشاره کرد و گفت: متاسفانه امروز جای خواب و تحصیل درحال تغییر است و باید در این زمینه فکری اساسی کرد.
باید گفتمان و فرهنگ ایجاد فضای مجازی سالم را در جامعه نهادینه کنیم
سیدمرتضی موسویان هم در همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور با ارائه آماری اظهار کرد: هم اکنون ۲ میلیارد و ۵۵ میلیون کاربر موبایلی و رشد سالانه ۱۰ درصدی کاربران را هم شاهدیم در صورتیکه این رشد در شبکه‌های اجتماعی ۲۱ درصد است. در حال حاضر کاربران یوتیوپ به یک میلیارد نفر رسیده و هر دقیقه ۳۰۰ ویدئو در این شبکه مبادله می‌شود. هر روز پنج میلیارد ویدئو در یوتیوب بارگذاری شده که برابر ۱۱۵ میلیارد ساعت تماشای تلویزیون سنتی است. ۵۲ درصد از بازیکنان بازی‌های آنلاین زن و ۴۸ درصد مرد هستند و ۵۸ درصد بازیکنان بیش از ۴۰ سال سن دارند که درآمدهایشان بالا است.
موسویان با بیان این که ویکی‌پدیا پنجمین سایت پر بازدید جهان است که ۲۸ میلیارد بازدید در ژانویه ۲۰۱۶ داشته و ویراستاران آن به ۷۳ هزار نفر افزایش یافته است، گفت : ۴۰ میلیون مقاله در ویکی‌پدیا قابل دسترسی است و همچنین تعداد کاربران فیسبوک هم به دومیلیارد نفر رسیده و یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر کاربر روزانه دارد که ۲۶ درصد آن از آمریکا است. برخی از کشورها همچون کنیا در آفریقا اینترنت را به نام فیسبوک می‌شناسند. همچنین تعداد کاربران اینستاگرام به ۴۰۰ میلیون نفر رسیده است.
وی سپس مطرح کرد: همه کاربران جهان به طور متوسط یک ساعت و ۴۹ دقیقه زمان در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند. ۱۰ و نیم میلیارد دقیقه زمان صرف شده روزانه کاربران در فیسبوک و ۵۰ دقیقه زمان صرف شده برای هر کاربر است و ۱۵.۸ درصد کل زمان صرف شدن کاربران در فیسبوک است.
رییس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد با اشاره به بروز و ظهور وب های مختلف در فضای مجازی گفت: تغییرات رادیکالی در راه است؛ به طوریکه تا سال ۲۰۲۰ انسانها ۵۰ درصد درگیر فضای مجازی و ۵۰ درصد درگیر فضای واقعی خواهند بود و در سال ۲۰۳۰ شبیه سازی حواس پنجگانه انسان در این فضا صورت خواهد گرفت.
موسویان طرح شامد را طرحی در جهت ساماندهی سایت ها و کانال‌های تلگرامی دانست و گفت: تا کنون ۴۹ هزار وب سایت دارای لوگو و ۵۳ هزار نرم افزار نیز قابلیت استعلام پیدا کرده اند. تمامی این موارد دائم به صورت سیستمی ارزیابی و رصد می شوند.
مشاور وزیر ارشاد تاکید کرد: اگر بتوانیم فضای سالم و بدون دغدغه در فضای مجازی ایجاد کنیم شاهد کسب و کارهای پر رونق در این فضا خواهیم بود.
موسویان تصریح کرد که باید گفتمان و فرهنگ ایجاد فضای مجازی ایمن و سالم و مفید را در جامعه نهادینه کنیم و به فرزندان خود بیاموزیم که در فضای دوم که مجازی است چگونه زیست کنند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بحث سلبی ندارد بلکه به دنبال ایجاد زیرساخت ها و مقدمات فضای ایمن، سالم و مفید است.
به گزارش ایسنا در بخشی از همایش فعالان سواد فضای مجازی سراسر کشور باحضور رییس مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد تفاهم نامه همکاری میان این مرکز و انجمن بین‌المللی مدیریت دانش امضا شد.
