مزایا و معایب سامانه‌های الکترونیکی

مزایا و معایب سامانه‌های الکترونیکی
تاریخ انتشار : ۲۷ مرداد ۱۳۹۸

الکترونیکی شدن سامانه‌های دولتی، مزایا و معایبی دارد، برای روشن شدن موضوع، کارپوشه ملی ایرانیان، یکی از پروژه‌های وزارت ارتباطات در راستای هوشمندسازی از زوایای مختلف در این گزارش بررسی شد.

به گزارش گرداب، تحول لحظه به لحظه دنیای دیجیتال موجب شده است تا سامانه های مختلفی در بستر نهادهای دولتی نیز شکل بگیرد، سامانه هایی که به منظور سهولت فرآیندهای درخواست مردم از سازمان ها شکل گرفته است و تاکنون توانسته تا حدودی از مراجعات غیر حضوری مردم بکاهد.

یکی از این سامانه ها که از ابتدای تابستان، میزان مراجعات و بازدیدهای مردم به آن بیشتر از قبل شده است، سامانه شهرداری تهران است. تهران من که برای ارائه خدمات الکترونیکی از قبیل پرداخت عوارض طرح ترافیک، خرید کارت مترو و خدماتی از این دست راه اندازی شده، با اعمال طرح کاهش آلودگی هوا بیشتر از قبل جزء جست وجوهای مردم قرار گرفت.

اما کل ماجرا به یک مراجعه الکترونیکی ختم نشد و اشخاصی که محل سکونتشان در نقاط مشخص شده طرح کاهش آلودگی هوا قرار داشت، برای انجام کارهایی نظیر پرداخت معوقات و بدهی های منزل خود و پیگیری ثبت نام، ناچار بودند ساعت‌ها در دفاتر خدمات الکترونیک شهر معطل شوند.

این سامانه ، تنها نمونه ای از الکترونیکی شدن خدمات بود. طی هفته های اخیر، شرکت ملی پست با همکاری سازمان فناوری اطلاعات اقدام به راه اندازی سامانه ای کرد که به منظور کاهش مراجعات مردمی برای پیگیری مرسولات پستی و ارائه خدمات الکترونیکی برای ارتباط با سازمان‌ها و نهادها ایجاد شده است.

کارپوشه ملی ایرانیان یک طرح سراسری در یک سامانه قوی و هوشمند

حسین نعمتی، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست، درباره این سامانه توضیح داد: نام این سامانه کارپوشه ملی ایرانیان است و برای راه اندازی آن به کمک سازمان فناوری اطلاعات احتیاج داشتیم تا بتوان یک طرح سراسری را در بستر یک سامانه قوی و هوشمند برای خدمت به مردم ارائه دهیم.

وی افزود:  این سامانه موجب می شود که مردم تمامی فرم ها و مستندات موردنیاز برای انجام کارهای اداری خود را در این سامانه قرار می دهند و به صورت الکترونیکی روند انجام پرونده خود را پیگیری می کنند.

نعمتی تصریح کرد: سامانه کارپوشه ملی ایرانیان  برای هر فرد صندوق دریافت نامه‌های اداری و رسمی به صورت الکترونیک دارد.  ایران پوشه  این قابلیت را دارد که برای کاربر در صورت تقاضای وی،  یک وکیل را تعریف کند.

وی خاطر نشان کرد: همچنین، در این سامانه تمامی اشخاص چه حقیقی و چه حقوقی به عنوان کاربر معرفی می شوند و می‌توانند پس از ثبت نام، از خدمات آن بهره مند شوند.

سامانه الکترونیکی موجب می شود که مردم تمامی فرم ها و مستندات موردنیاز برای انجام کارهای اداری خود را در این سامانه قرار می دهند و به صورت الکترونیکی روند انجام پرونده خود را پیگیری می کنند.
 
ویژگی‌های کارپوشه الکترونیکی

محمدرضا قادری، عضو هیأت مدیره شرکت ملی پس، درباره علل راه اندازی این سامانه اظهار کرد: کارپوشه ملی ایرانیان یک  کارپوشه‌ اختصاصی واحد و قابل استناد برای تمامی اشخاص، برای دریافت اعلان‌ها و ابلاغیه‌های دولتی و عمومی مورد تقاضای فرد است.

وی ادامه داد: این کارپوشه موجب کاهش استفاده از برگه های کاغذی می‌شود و علاوه بر این اشخاص می‌توانند از رفت وآمدهای بیهوده به مراکز دولتی جلوگیری کنند و همین امر باعث ذخیره انرژی، زمان و هزینه می شود.

قادری تصریح کرد: این سامانه فقط برای افرادی فعال می‌شود که احراز صلاحیت شده باشند و  استفاده از آن به کاهش ترافیک تبادل و گردش اطلاعات  از شبکه های داخلی دستگاه‌ها منجر می شود.

اما درکنار ویژگی هایی که از این سامانه عنوان شده است، برخی از مردم و اقشار مختلف جامعه  از سامانه های الکترونیکی نهادهای دیگر رضایت نسبی هم نداشتند و از ایجاد یک سامانه جدید به جای آنکه برای کاهش تردد و ذخیره زمان، خوشحال باشند، واهمه داشتند.

درباره سامانه کارپوشه ملی ایرانیان اطلاعاتی ندارم ولی اگر قرار باشد، این سامانه هم مانند دیگر سامانه های دولتی علاوه بر هزینه کرد ثبت نام الکترونیکی، نیاز به مراجعه حضوری هم داشته باشد؛ بهتر است مسؤولان به جای ایجاد چنین سامانه هایی، به فکر حل مشکلات مردم و مدیریت برخورد کارمندانشان با ارباب رجوع باشند.

الکترونیکی شدن به چه قیمت؟

رضا ملک‌پور  یکی از مخاطبان در گفت وگو باخبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، با اشاره به مشکلاتی که پیش از این در استفاده از دیگر سامانه‌های دولتی داشته است، گفت: این موضوع که دولت به فکر کاهش حضور مردم در سازمان‌های دولتی است، اتفاق خوبی است اما این کار به چه قیمت انجام می‌شود؟ برای ثبت نام در سامانه «تهران من» به دلیل آنکه با سیستم های کامپیوتری تا به حال کار نکردم، مجبور شدم با پرداخت هزینه در کافی نت این کار را انجام دهم.

وی افزود: پس از آن هم برای بارگذاری مدارکم، بارها به مشکل خوردم ولی در انتها مشخص شد که برای پرداخت عوارض های سالهای گذشته باید حضوری مراجعه کنم.

ملک پور در ادامه خاطرنشان کرد:موضوع به اینجا ختم نشد و من برای پرداخت عوارض و انجام روند دریافت مجوز ورود و خروج در محدوده کنترل آلودگی هوا ناچار شدم تا چند بار به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کنم. به این ترتیب، تمام صحبت های آقایان درباره کاهش هزینه ،ذخیره انرژی و سرعت داشتن انجام فرایند کار، همگی در این مورد به خصوص نقض شد.

وی اضافه کرد: درباره سامانه کارپوشه ملی ایرانیان اطلاعاتی ندارم ولی اگر قرار باشد، این سامانه هم مانند دیگر سامانه های دولتی علاوه بر هزینه کرد ثبت نام الکترونیکی، نیاز به مراجعه حضوری هم داشته باشد؛ بهتر است مسؤولان به جای ایجاد چنین سامانه هایی، به فکر حل مشکلات مردم و مدیریت برخورد کارمندانشان با ارباب رجوع باشند.

یکی از بزرگترین کمک هایی که سامانه های الکترونیکی کرده است، ایجاد شفافیت است که سامانه کارپوشه ملی ایرانیان هم بر همین اصل توانسته تمامی مراحل فرآیندهای انجام شده برای درخواست های مردمی را به طور کامل در معرض دید مردم و کاربران قرار دهد.
 
از گفته های این مخاطب چنین برداشت می شود که مردم از ماهیت وجود سامانه های الکترونیکی ناراضی نیستند اما دو برابر شدن فعالیت آنها برای دریافت نتیجه موجب می شود علاقه و تمایلی برای ایجاد سامانه های الکترونیکی نداشته باشند.

تغییر در سیستم اداری، ناگهانی نیست

امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت و‌گو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، درباره  علل ایجاد سامانه‌های الکترونیکی توضیح داد: سامانه‌های الکترونیکی می‌توانند کمک زیادی به هوشمندسازی و ارتقای دولت الکترونیک می‌کند البته نباید این موضوع را فراموش کرد که مراجعات مردم به نهادهای دولتی به یکباره و یک شبه کاملا از بین نمی‌رود.

وی درباره سامانه‌هایی نظیر سامانه تهران من تصریح کرد: از حق نگذریم، این سامانه توانسته است تا حدود بسیار زیادی از مراجعات مردمی را کاهش دهد و دیگر نیازی نیست مردم برای برخی از کارهای پیش پا افتاده مانند خرید بلیت مترو یا پرداخت عوارض خودرو حضوری مراجعه داشته باشند.

ناظمی اضافه کرد: برخی از موضوعات هستند که حساسیتشان به دلیل بازدید بالا و زمان محدود، زیاد است و لذا طبیعی است که مشکلاتی برای انجام فرآیندهای این چنینی به وجود بیاید.

وی در پایان خاطر نشان کرد: یکی از بزرگترین کمک هایی که سامانه های الکترونیکی کرده است، ایجاد شفافیت است که سامانه کارپوشه ملی ایرانیان هم بر همین اصل توانسته تمامی مراحل فرآیندهای انجام شده برای درخواست های مردمی را به طور کامل در معرض دید مردم و کاربران قرار دهد.

با توجه به آنچه گفته شد؛ به نظر می‌رسد باید به سامانه‌های الکترونیکی فرصتی داد تا بتوانند نتایج مثبت‌تر و کاربردی‌تر از خودشان را به جامعه نشان دهند.