در صورت فروپاشی شبکه‌های رایانه‌ای، کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی شیمیایی منفجر می‌شوند، ماهواره‌ها از مدار کنترل خارج می‌شوند و شبکه‌های برق و مالی نیز دچار اشکال خواهند شد.
به گزارش گرداب، نشریه "اکونومیست" در شمارهٔ اخیر خود، به بررسی "نقش فناوری اطلاعات و سیستم‌های رایانه‌ای در صنایع نظامی نوین" پرداخته و می‌نویسد: در جریان تاریخ، فناوری‌های جدید به طور ناگهانی و یا به تدریج انقلاب‌هایی را در میادین نبرد ایجاد کردند؛ ارابه جنگی، باروت، هواپیما، رادار و شکافت هسته‌ای از جمله این انقلاب‌ها هستند. اکنون نیز نوبت به فناوری اطلاعات رسیده است.این گزارش می‌افزاید: رایانه‌ها و اینترنت موجب دگرگونی اقتصاد شده‌اند. نظامیان غربی نیز مزایای زیادی از جمله توانایی اعزام هواپیماهای کنترل از راه دور به سراسر دنیا به منظور جمع‌‌آوری اطلاعات و یا حمله به دشمن، را کسب کرده‌اند.
اما انتشار و گسترش فناوری دیجیتال یک هزینه نیز دارد که عبارت است از: امکان بروز حمله دیجیتالی به جوامع و ارتش‌ها، که البته تهدیدی بسیار پیچیده، چند وجهی و به طور بالقوه بسیار خطرناک است.
جوامع مدرن بیشتر از همیشه به سیستم‌های رایانه‌ای متصل به اینترنت متکی شدند، به همین خاطر راه‌های بیشتری را برای حمله در اختیار دشمن می‌گذارند.
نویسندهٔ مقاله توضیح می‌دهد: اگر ایستگاه‌های تامین برق، پالایشگاه‌ها، بانک‌ها و یا سیستم‌های کنترل ترافیک هوایی از کار بیافتند، جان انسان‌ها به خطر افتاده و مردم کشته می‌شوند.
در عین حال قوانین کمی در فضای سایبر وجود دارند که رفتارها و حتی میادین جنگ را در دیگر قلمروها کنترل می‌کنند. مثلا برای کنترل تسلیحات هسته‌ای و غیرمتعارف، کشورهای بزرگ باید گفت‌وگو در رابطه با چگونگی کاهش تهدیدات جنگ‌های سایبری را شروع کنند تا در نتیجه آنها حملات محدود شوند.
این گزارش در ادامه با اشاره به آنکه فضای سایبر پس از زمین، دریا، هوا و فضا، پنجمین قلمرو جنگی محسوب می‌شود، می‌افزاید: برخی از سناریوها به شکست و نقص ناگهانی سیستم‌هایی که دنیای مدرن امروزی را کنترل می‌کنند، می‌پردازند. برای مثال در صورت فروپاشی شبکه‌های رایانه‌ای، کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی شیمیایی منفجر می‌شوند، ماهواره‌ها از مدار کنترل خارج می‌شوند و شبکه‌های برق و مالی نیز دچار اشکال خواهند شد.
نویسنده این گزارش با تأکید بر این که، چنین مسائلی برای بسیاری از متخصصان به منزله یک زنگ خطر است، می‌نویسد: همانطور که اغلب کارشناسان نیز قبول دارند، نفوذ به شبکه‌های رایانه‌ای برای کسانی که ابزارها و زمان مورد نیاز را در اختیار دارند، بسیار آسان است. دولت‌ها از چنین امری آگاه هستند و خود آنها از هکرهای بسیار مشتاق و علاقه‌مند محسوب می شوند.
این گزارش تصریح می‌کند: جاسوس‌ها اغلب به سیستم‌های رایانه‌ای نفوذ می‌کنند تا اطلاعات مورد نظرشان را سرقت کنند. این امر از طریق گوگل و یا از طریق پیمانکاران دفاعی می‌تواند صورت پذیرد.
نفوذ به شبکه‌ها برای صدمه زدن به آنها چندان کار سختی نیست و اگر شما به اندازهٔ کافی احتیاط کنید، هیچ‌کس نمی‌تواند اثبات کند که شما به شبکه‌ای نفوذ کرده‌اید.
بر اساس این گزارش، به طور گسترده‌ای گفته می‌شود که حملات سایبری سال 2007 در استونی و سال 2008 در گرجستان توسط کرملین هدایت شده‌اند. اما حتی در صورت ردیابی مهاجمان، تنها به مجرمان سایبری روس خواهیم رسید، نه مقامات دولتی این کشور. این در حالی است که بسیاری از رایانه‌های استفاده شده در این حمله، به امریکایی‌های بی‌گناهی تعلق دارند که رایانه‌های شخصی آنها مورد سوء استفاده قرار گرفته است.
گزارش اکونومیست با اشاره به دیگر روش‌های سوء استفاده از فضای سایبر می‌نویسد: بسیاری از شرکت‌ها به چین مظنون هستند که با سازمان‌دهی یورش‌های کوچک برای جستجو و چپاول دانش فنی غرب اقدام کرده است. اما از سوی دیگر دلیل چنین اقداماتی می‌تواند مجرمان غربی، خودنمایی هکرهای رایانه‌ای و یا کارکنان سابق شرکت‌های غربی باشد.
به هر حال یکی از دلایلی که دولت‌های غربی تا این اواخر در مورد جاسوسیهای سایبری سکوت کرده بودند این است که خود آنها نیز در این امر مهارت دارند.
این گزارش می‌افزاید: وجود تسلیحات سایبری نیز مثل بمب‌های هسته‌ای به خودی خود به این معنا نیست، که آنها به زودی به کار گرفته خواهند شد. علاوه بر این، یک مهاجم نمی‌تواند اطمینان حاصل کند که حمله وی چه تأثیری بر یک کشور دیگر خواهد داشت.
اگرچه این مسئله در حقیقت نوعی برگشت به عقب، برای ماشین‌های نظامی پیچیده محسوب می‌شود. اما لزوماً چنین ایرادات و عدم اطمینان‌هایی برای تروریست‌ها و کشورهای ماجراجو مشکلی ایجاد نمی‌کند. همین امر نیز خطرات زیادی را از سوی مجرمان و جاسوس‌های آنلاین به وجود خواهد آورد.
بر اساس این گزارش، خطراتی که متوجه فضای سایبر است موجب شده تا بی‌ثباتی خطرناکی ایجاد شود. زیرا تسلیحات سایبری بدون آنکه در مورد چگونگی و زمان استفاده آنها بحث شود، به طور سری در حال ساخت و توسعه هستند.
هیچ‌کس از قدرت واقعی این سلاح‌ها آگاه نیست؛ بنابراین کشورها باید آمادهٔ بدترین حالات باشند.
از سوی دیگر، گمنامی در فضای سایبری نیز موجب افزایش خطر می‌شود. زیرا اشتباهات، سوء رفتار و اشتباه در محاسبات به درگیری نظامی با استفاده از تسلیحات متعارف و یا سایبری خواهد انجامید.
نویسنده این مقاله با اشاره به سرعت بالای تسلحیات سایبری می‌نویسد: سرعتی که در حملات الکترونیک وجود دارد، موجب می‌شود هدف، فرصت زیادی برای واکنش نداشته باشد.
در حقیقت با وجود آنکه رایانه‌ای شدن سیستم‌های تسلیحاتی موجب شده تا غبار نبرد از میادین جنگ زدوده و جنگ فیزیکی کمرنگ‌تر شود، اما همین سیستم‌های رایانه‌ای نیز تحت روکش نازک و مخاطره‌آمیزی از عدم اطمینان قرار گرفته‌اند.
به هر حال، یکی از پاسخ‌ها به این تهدید فزاینده، استفاده از نیروی نظامی بوده است.
این گزارش در ادامه با اشاره به تشکیل ارتش‌های سایبری در کشورهای مختلف دنیا می‌نویسد: ایران می گوید دومین ارتش سایبری بزرگ دنیا را در اختیار دارد. روسیه، اسرائیل و کره شمالی نیز به تلاش‌هایشان در راستای تشکیل ارتش سایبری افزوده‌اند. امریکا هم فرمان جدید سایبری خود را با هدف دفاع از شبکه‌ها و انجام حمله علیه دشمنانش، ایجاد کرده است.
ناتو نیز در حال بحث و بررسی بر سر آن است که حوزه فعالیت خود را گسترش دهد و جنگ سایبر را هم نوعی "حمله مسلحانه" تلقی کند تا از این طریق اعضا موظف شوند که در چنین حملاتی به متحدان دیگر خود کمک کنند.
اما دنیا نیاز دارد تا علاوه بر ممانعت از دستیابی کشورها به تسلیحات سایبری، به کنترل تسلیحات موجود نیز بپردازد. این در حالی است که امریکا در برابر معاهده‌های فضای سایبر مقاومت می‌کند و هراس دارد که وضع قوانین سفت و سخت برای اینترنت موجب تضعیف تسلط شرکت‌های اینترنتی امریکا شود و محدودیت‌هایی را ایجاد کند که مانع نوآوری در اینترنت شود.
این گزارش می‌افزاید: شاید امریکا از این هم می‌ترسد که اگر امکان فعالیت جاسوس‌ها و مهاجمان سایبری آن محدود شود، تلاش‌های این کشور در جنگ سایبری نیز با شکست بخورد.
به هرحال چنین تحرکاتی نشان دهنده بروز یکسری تغییرات مثبت است.
بر اساس این گزارش، امریکا به عنوان کشوری که تا حد زیادی به رایانه‌ها وابسته است، در برابر حملات سایبری نیز بیشترین آسیب‌پذیری را دارد. قدرت نظامی متعارف این کشور به این معناست که دشمنان امریکا به دنبال خطوط نامتقارنی از حمله خواهند بود. به طوریکه فروش اطلاعات سری امریکا که به واسطهٔ جاسوسیهای سایبری انجام می‌شود، می‌تواند به برتری نظامی و اقتصادی این کشور آسیب بزند.
اکونومیست در ادامه می‌نویسد: اگر کنترل تسلیحات سایبری به سود امریکا باشد، آنگاه هوشمندانه خواهد بود که چنین اصلاحاتی در زمانی انجام شود که ایالات متحده همچنان در فضای سایبر صاحب برتری است.
بنابراین "کیت الکساندر"، ژنرال چهار ستاره‌ای که ریاست فرماندهی سایبری آمریکا را به عهده دارد، به درستی از درخواست‌های دیرینه روسیه برای تشکیل معاهده‌ای به عنوان "نقطه شروع مذاکرات بین‌المللی" حمایت می‌کند.
این گزارش با تأکید بر این که تشکیل معاهده‌ای به سبک و سیاق معاهده "استارت" شاید غیرممکن باشد می‌نویسد: زرادخانه‌های هسته‌ای را می‌توان شمارش کرد و موشک‌ها را نیز می‌توان ردیابی نمود. اما تسلیحات سایبر شباهت زیادی به عوامل بیولوژیک دارند و می‌توانند به راحتی و در هر جایی تولید شوند.
به هر حال کشورها باید بر اصلاحات معتدل‌تری توافق کنند و یا حتی تنها بر سر "قوانین راهی" به توافق برسند که هزینه سیاسی حملات سایبری را افزایش دهند. شاید چنین تلاشی منجر به ایجاد قراردادی شود که از حملات خام "نفی سرویس" شود. حملاتی که با ارسال درخواست‌های جعلی بی‌شمار، موجب از کار افتادن وب‌سایت‌های گرجستان و استونی شدند.
این گزارش می‌افزاید: ناتو و اتحادیه اروپا می‌توانند تصریح کنند که حملات فضای سایبری همانند دنیای واقعی بوده و پاسخی را در پی خواهند داشت. سازمان ملل و یا امضا کنندگان کنوانسیون ژنو نیز باید اعلام کنند که حملات سایبری به تاسیسات مدنی همانند حملات فیزیکی با بمب و گلوله هستند. کشورهای ثروتمند می‌توانند به کشورهایی که به مبارزه با جنایتکاران آنلاین تن نمی‌دهند، فشار اقتصادی وارد سازند.
این گزارش حاکیست، کشورها باید تشویق شوند تا سیاست‌های نظامی خود را در فضای سایبر نیز تعریف کنند. همانطور که امریکا نیز برای تسلیحات هسته‌ای، موشک‌های دفاعی و فضا سیاست‌گذاری کرده است.
همچنین می‌توان یک مرکز بین‌المللی برای تحت نظر داشتن حملات سایبری ایجاد کرد، یا اینکه همه کشورها باید متعهد شوند که در صورت بروز حمله سایبر علیه یکی از کشورها، بدون توجه به ملیت و یا انگیزهٔ مهاجم، به وی کمک کنند.
این گزارش می‌افزاید: اینترنت جزو "مشترکات" نیست، اما شبکه‌ای از شبکه‌ها است که اغلب آنها به طور خصوصی اداره می‌شوند. بسیاری از این شبکه‌ها نیز به طور مشترک توسط دولت‌ها و بخش خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در نهایت، برای اطمینان حاصل کردن از این که رایانه‌های افراد عادی تحت کنترل جنایتکاران و یا مهاجمان سایبری قرار نمی گیرد، باید با بخش خصوصی و به خصوص تأمین‌کنندگان سرویس اینترنت (ISP) که شبکه را اداره می‌کنند، همکاری کرد. این تأمین‌کنندگان می‌توانند مسؤولیت بیشتری را برای شناسایی رایانه‌های آلوده و تشخیص حملاتی که می‌توانند به وجود بیاورند، به عهده بگیرند.
در نهایت اینکه هیچ‌یک از موارد بیان شده، نمی‌تواند جرم، جاسوسی و یا جنگ در فضای سایبر را ریشه‌کن کند اما دست‌کم می‌تواند این فضا را کمی امن‌تر سازد.
منبع: مشرق